Przedmiotem niniejszej analizy będzie problematyka właściwego rozliczenia wydatku poniesionego na naprawę towaru handlowego. Jako przykład odniesiemy się do sytuacji, w której naprawa obejmuje samochód osoby stanowiący towar przeznaczony do dalszej odsprzedaży. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak powinna zostać rozliczona naprawa towaru na gruncie PIT i VAT!
Naprawa towaru na gruncie podatku PIT
W przedsiębiorstwie składniki majątku mogą pełnić dwojaką funkcję: albo jako środki trwałe, albo jako towary handlowe.
Samochód przeznaczony do dalszej odsprzedaży nie spełnia kryterium środka trwałego, dlatego też jego naprawa nie będzie kwalifikowana jako remont środka trwałego.
Ustawa PIT nie określa żadnego szczególnego sposobu rozliczania wydatków poniesionych na naprawę towarów, dlatego też w tym zakresie należy kierować się przepisami ogólnymi.
Dla ustalenia momentu zaliczenia wydatków w ciężar kosztów uzyskania przychodów podatnik powinien rozpoznać rodzaj powiązania kosztów z przychodami. W oparciu na kryterium stopnia tego powiązania koszty podatkowe można podzielić na:
- bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód);
- inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).
Zgodnie z ugruntowanym poglądem kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru.
Pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika – brakuje możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód.
Definicja kosztów uzyskania przychodów ma charakter ogólny, w związku z czym każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej.
Ze względu na ogólną, niesprecyzowaną kategorię ustawową odwołującą się do bezpośredniości i pośredniości związku wydatku z przychodem, ustawodawca nakazuje analizować ten związek w każdym przypadku indywidualnie, biorąc pod uwagę między innymi rodzaj działalności gospodarczej podatnika, racjonalnie dokonaną ocenę możliwości osiągnięcia przychodu z konkretnego kosztu, intencje podatnika towarzyszące ponoszeniu wydatku, więź, jaka w konkretnych okolicznościach (np. gospodarczych, rynkowych) występuje (lub nie występuje) pomiędzy kosztem podatkowym a efektywnie osiągniętym lub tylko zamierzonym przychodem. Mając powyższe na względzie, ten sam wydatek w określonych okolicznościach może być uznany za koszt „bezpośredni”, a w innych za „pośredni”.
W konsekwencji, jeżeli dany wydatek odnosi się do konkretnego przychodu, należy zaliczyć go do bezpośrednich kosztów uzyskania przychodów. W przypadku natomiast, gdy dany wydatek dotyczy szerszego spektrum aktywności gospodarczej podatnika i nie można go powiązać ze skonkretyzowanym przychodem, zasadna jest jego kwalifikacja do kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodem.
W kontekście tak przedstawionych regulacji należy zatem stwierdzić, że wydatek na naprawę towarów handlowych stanowi koszt pośredni, ponieważ naprawa samochodów nie wiąże się bezpośrednio z przychodem z ich sprzedaży.
W rezultacie, jak podaje art. 22 ust. 6b ustawy PIT, taki wydatek uznawany jest za koszt w dacie poniesienia, czyli w dacie wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.
Przykład 1.
Przedsiębiorca zajmujący się handlem samochodami osobowymi poniósł wydatek na naprawę uszkodzonego pojazdu. Faktura dokumentująca usługę mechanika została wystawiona 15 grudnia. To oznacza, że w tym dniu podatnik poniósł koszt uzyskania przychodu na naprawę pojazdu.
Naprawa towaru na gruncie podatku VAT
W przypadku wydatku na naprawę towaru handlowego pojawia się również kwestia podatku VAT, a konkretnie pytanie o odliczenie podatku naliczonego od faktury dokumentującej naprawę.
Na podstawie art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy VAT podatnik ma prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego z faktury dokumentującej nabycia lub import paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Jeżeli pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, to podatnik ma prawo do pełnego, tj. 100-procentowego odliczenia podatku naliczonego.
Warunkiem uznania pojazdu za wykorzystywany wyłącznie na potrzeby firmowe jest prowadzenie stosownej ewidencji przebiegu pojazdów.
W tym miejscu warto jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 86a ust. 5 pkt 1 ustawy VAT warunku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu nie stosuje się w przypadku pojazdów samochodowych przeznaczonych wyłącznie do:
- odprzedaży;
- sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika;
- oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
– jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.
Użycie wyrazu „wyłącznie” wskazuje, że zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji nie obejmuje sytuacji, gdy pojazdy są wykorzystywane – choćby przejściowo – do innych celów (np. użytek prywatny, jazda próbna, użytek służbowy podatnika). Tak też WSA w Gliwicach w wyroku z 6 grudnia 2021 roku (I Sa/Gl 1303/21).
Powyższe oznacza zatem, że jeżeli przedmiotem działalności podatnika jest handel samochodami osobowymi, to takie pojazdy są traktowane jako wykorzystywane wyłącznie na potrzeby firmowe i to bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.
To z kolei prowadzi do wniosku, że od wydatku na naprawę pojazdu stanowiącego towar handlowy do dalszej odsprzedaży podatnik ma prawo odliczyć 100% kwoty podatku naliczonego.
Podsumowując nasze rozważania, możemy zatem wskazać, że wydatek na naprawę towaru handlowego stanowi koszt pośredni, który jednocześnie daje możliwość pełnego odliczenia podatku naliczonego VAT.
