Jednym z podstawowych obowiązków obciążających podatników podatku VAT jest konieczność sporządzania i przesyłania w ustawowym terminie deklaracji JPK V7. W przypadku uchybienia tym obowiązkom pojawia się pytanie o ewentualne konsekwencje podatkowe. W dalszej części artykułu poddamy analizie przepisy stanowiące o nierzetelnym lub wadliwie sporządzonym JPK V7. Jakie kary przewiduje KKS za nierzetelnie lub wadliwie sporządzony JPK V7?
Kara finansowa za nierzetelnie lub wadliwie sporządzony JPK V7
W pierwszej kolejności warto odnieść się do regulacji ustawy o VAT, ponieważ akt ten oprócz ustanowienia obowiązku przesyłania deklaracji VAT przewiduje także sankcje finansowe związane z nieprawidłowym wypełnieniem tej powinności.
Zgodnie z art. 109 ust. 3e ustawy o VAT w terminie 14 dni od dnia:
- stwierdzenia przez podatnika, że przesłana ewidencja zawiera błędy lub dane niezgodne ze stanem faktycznym, lub
- zmiany danych zawartych w przesłanej ewidencji
– podatnik jest obowiązany przesłać korektę ewidencji.
W przypadku stwierdzenia przez naczelnika urzędu skarbowego w przesłanej ewidencji błędów, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, naczelnik wzywa podatnika do ich skorygowania, wskazując te błędy (art. 109 ust. 3f ustawy).
Na podstawie art. 109 ust. 3g ustawy podatnik w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania, o którym mowa w ust. 3f, przesyła do naczelnika urzędu skarbowego ewidencję skorygowaną w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub składa wyjaśnienia wskazujące, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu.
W myśl art. 109 ust. 3h ustawy, jeżeli podatnik wbrew obowiązkowi określonemu w ust. 3g:
- nie prześle ewidencji skorygowanej w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub nie złoży wyjaśnień, albo zrobi to po terminie;
- w złożonych wyjaśnieniach nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu
– naczelnik urzędu skarbowego może nałożyć, w drodze decyzji, na tego podatnika karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd.
Istotne jest to, że powyższy przepis posługuje się wyrażeniem „może nałożyć”, co oznacza, że decyzja ma charakter uznaniowy, a nie obligatoryjny. W konsekwencji nawet w sytuacji wystąpienia naruszenia organ może odstąpić od ukarania.
Jak wskazał WSA we Wrocławiu w wyroku z 25 marca 2021 roku (I SA/Wr 517/20), to naczelnik urzędu skarbowego stwierdza, czy w przesłanej przez podatnika ewidencji, sporządzonej na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT dostrzeże on takie błędy, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, a w konsekwencji wezwie podatnika do skorygowania takiej ewidencji, wskazując na dostrzeżone błędy. Brak skorygowania takiej ewidencji lub złożenia wyjaśnień albo dokonanie takich działań po terminie przewidzianym w treści art. 109 ust. 3g ustawy o VAT daje możliwość nałożenia przez naczelnika urzędu skarbowego kary pieniężnej w drodze decyzji.
Niewątpliwie zatem przepis art. 109 ust. 3f ustawy o VAT jest przepisem skierowanym do naczelnika urzędu skarbowego dającym mu kompetencję do dokonania kontroli ewidencji pod kątem zaistnienia błędów, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, a w razie ich stwierdzenia organ ten ma możliwość wezwania o skorygowanie takiej ewidencji przez podatnika.
Kary przewidziane w kks za nierzetelnie lub wadliwie sporządzony JPK V7
Oprócz przepisów ustawy o VAT sankcje w omawianym zakresie mogą wystąpić również na podstawie Kodeksu karnego skarbowego.
Trzeba bowiem zwrócić uwagę, że w myśl art. 109 ust. 3i ustawy o VAT kary pieniężnej nie stosuje się do podatnika będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, który za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe.
Taka treść przepisu wyklucza zatem możliwość dwukrotnego ukarania podatnika za to samo przewinienie.
Przechodząc na grunt kks, wskażmy, że zgodnie z art. 56 § 4. kks karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia albo wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej, albo składa je niezgodnie ze wzorem dokumentu elektronicznego.
Natomiast na mocy, kto wbrew obowiązkowi nie przesyła księgi właściwemu organowi podatkowemu albo przesyła ją nierzetelną, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. Karze podlega także ten, kto księgę przesyła po terminie lub wadliwą.
W tym miejscu warto wskazać, że zgodnie z legalnymi definicjami zawartymi w kks księga nierzetelna to księga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym. Natomiast księga wadliwa to księga prowadzona niezgodnie z przepisami prawa.
Nie można jednak zapominać, że w zakresie popełnionych czynów zabronionych podatnik może uchylić się od kary poprzez skorzystanie z instytucji czynnego żalu, a konkretnie chodzi o treść art. 16a kks.
Wspomniany przepis stanowi, że nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca czynu zabronionego dotyczącego złożenia deklaracji bądź przesłania księgi, jeżeli po jego popełnieniu została złożona organowi podatkowemu prawnie skuteczna korekta deklaracji lub księgi dotycząca obowiązku, którego nieprawidłowe wykonanie stanowi ten czyn zabroniony.
Taka treść przepisu oznacza, że nie ma obowiązku składania osobnego pisma w formie czynnego żalu przy wysyłaniu korekty JPK V7 i to niezależnie od tego, czy korekta obejmuje część deklaracyjną, czy część ewidencyjną.
Obowiązująca od 1 stycznia 2022 roku treść art. 16a kks odnosi się bowiem zarówno do korekty deklaracji, jak i do korekty księgi.
Dodatkowo wskażmy, że jak podaje art. 16a § 3. kks, przepisu nie stosuje się, jeżeli przed złożeniem korekty deklaracji lub księgi wszczęto postępowanie przygotowawcze o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe bądź ujawniono w toku toczącego się postępowania przygotowawczego to przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.
Powoduje to, że po podjęciu przez organ podatkowy czynności weryfikacyjnych nie jest już możliwe skorzystanie z instytucji korekty JPK VAT powodującej uchylenie skutków karnoskarbowych. W takim przypadku podatnik może ewentualnie skorzystać z instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.
Powyższa procedura nie znajdzie zastosowania w przypadku wymierzenia kary pieniężnej na mocy ustawy o VAT. Podatnik nie może ponosić jednocześnie odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe oraz zostać obciążony karą pieniężną na mocy decyzji naczelnika US.
W przypadku nierzetelnego lub wadliwie sporządzonego pliku JPK V7 podatnik może być narażony na odpowiedzialność z kks lub na karę pieniężną wynikającą z ustawy o VAT. Co jednak istotne, skuteczna korekta w obu przypadkach chroni podatnika przed negatywnymi konsekwencjami finansowymi.
