Opłata skarbowa zgodnie z ustawą o opłacie skarbowej to jedna z form danin publicznych, pobierana przez organy skarbowe za korzystanie z określonych usług lub za dokonanie konkretnych czynności prawnych i administracyjnych. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, kiedy powstaje obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej i co jeszcze należy wiedzieć o tym obowiązku!
Co podlega opłacie skarbowej?
Opłacie skarbowej podlega w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej:
- dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek;
- wydanie zaświadczenia na wniosek;
- wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji).
Ponadto konieczność jej uiszczenia obejmuje złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.
Opłacie skarbowej podlega również dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej, a także złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii.
Co nie podlega opłacie skarbowej?
Nie podlega opłacie skarbowej dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia i zezwolenia (pozwolenia, koncesji) albo złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawach:
- alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia;
- ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, rent strukturalnych, ulg określonych w przepisach szczególnych dla żołnierzy niezawodowych i osób odbywających służbę zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych uprawnieniach dla kombatantów;
- świadczeń socjalnych oraz w sprawach załatwianych na podstawie przepisów o pomocy społecznej, przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, przepisów o zatrudnieniu socjalnym oraz przepisów o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci;
- wyboru prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego i organów samorządu terytorialnego oraz referendum;
- obowiązku obrony ojczyzny, z wyjątkiem decyzji w sprawach udzielania zgody obywatelom polskim na służbę w obcym wojsku lub w obcej organizacji wojskowej;
- zatrudnienia, wynagrodzeń za pracę;
- nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz ochrony zdrowia;
- załatwianych na podstawie przepisów Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2021 r. poz. 1899);
- nabycia obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji oraz stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego nabytego w ten sposób;
- pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, oraz członków ich rodzin, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają;
- udzielenia ochrony międzynarodowej, udzielenia azylu, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany oraz w sprawach ochrony czasowej;
- rekompensat w rozumieniu Ustawy z dnia 8 lipca 2005 roku o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 2097);
- pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej członków rodzin obywateli RP w rozumieniu art. 2 pkt 4 lit. b Ustawy z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium Polski, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz.U. z 2021 r. poz. 1697);
- pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy o Wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.Urz. UE L 29 z 31.01.2020, s. 7), oraz członków ich rodzin, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. e i f tej umowy, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają.
Nie podlega także opłacie dokonanie innej niż wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia, w sprawach budownictwa mieszkaniowego.
Opłata nie obejmuje również m.in. takich działań, jak:
- dokonanie czynności urzędowej i wydanie zaświadczenia w sprawach o zmianę imienia (imion) lub nazwiska osób, którym bezprawnie je zmieniono, a także zstępnych i małżonków tych osób;
- wydanie zezwolenia przez ministra właściwego do spraw środowiska lub wojewodę na działania związane z czynną ochroną przyrody;
- wydanie zaświadczenia przez Prezesa Krajowego Zasobu Nieruchomości, o którym mowa w Ustawie o Krajowym Zasobie Nieruchomości (Dz.U. z 2021 r. poz. 1961 oraz z 2022 r. poz. 807 i 1561), w sprawach z zakresu wykonywania zadań własnych;
- wydanie zaświadczenia, o którym mowa w art. 411 ust. 10g Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2021 r. poz. 1973, z późn. zm.), wymaganego do uzyskania dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Kto powinien uiścić opłatę skarbową?
Obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jeżeli wskutek dokonanego przez nie zgłoszenia lub na ich wniosek realizuje się czynność urzędową, albo jeżeli na ich wniosek wydaje się zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję), a w przypadku złożenia dokumentu pełnomocnictwa lub prokury – na mocodawcy, pełnomocniku, przedsiębiorcy lub prokurencie.
Konieczność uregulowania opłaty skarbowej ciąży solidarnie na osobach lub jednostkach wymienionych wyżej, jeżeli w wyniku złożonego wspólnie zgłoszenia lub na ich wspólny wniosek dokonuje się czynności urzędowej lub na ich wspólny wniosek wydaje się zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję), a w przypadku złożenia dokumentu pełnomocnictwa lub prokury – na mocodawcy i pełnomocniku lub przedsiębiorcy i prokurencie.
Przykład 1.
Jeżeli jeden z podmiotów wspólnie obciążonych opłatą skarbową jest zwolniony, to czy pozostali również są objęci takim zwolnieniem?
Jeżeli jedną ze stron czynności jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej zwolniona od opłaty skarbowej, obowiązek uregulowania opłaty skarbowej ciąży solidarnie na pozostałych stronach tej czynności.
Kiedy powstaje obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej?
Obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej powstaje:
- od dokonania czynności urzędowej – z chwilą dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej;
- od wydania zaświadczenia – z chwilą złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia;
- od wydania zezwolenia (pozwolenia, koncesji) – z chwilą złożenia wniosku o wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji);
- od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz od jego odpisu, wypisu lub kopii – z chwilą złożenia dokumentu w organie administracji publicznej, sądzie lub innym właściwym podmiocie;
- od przedmiotu opłaty w razie użycia zaświadczenia w innej sprawie – z chwilą użycia zaświadczenia w sprawie innej niż wymieniona w katalogu zwolnień z uiszczenia opłaty skarbowej.
Sposób zapłaty i zwrot opłaty skarbowej
Uregulowania opłaty skarbowej dokonuje się w kasie właściwego organu podatkowego lub na jego rachunek. Rada gminy może zarządzić pobór opłaty skarbowej w drodze inkasa, wyznaczyć inkasentów oraz określić wysokość wynagrodzenia za inkaso.
Organy administracji rządowej i samorządowej dokonują adnotacji potwierdzających uiszczenie opłaty skarbowej, zwolnienie od niej lub wyłączenie obowiązku jej zapłaty.
Opłata skarbowa podlega zwrotowi:
- od dokonania czynności urzędowej – jeżeli mimo uiszczenia opłaty nie dokonano czynności urzędowej;
- od wydania zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji) – jeżeli mimo uiszczenia opłaty nie wydano zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji).
Na rzecz jakiego organu należy uiścić opłatę skarbową?
Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach opłaty skarbowej jest:
- od dokonania czynności urzędowej, wydania zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia, koncesji) – organ podatkowy właściwy ze względu na siedzibę organu lub podmiotu, który dokonał czynności urzędowej albo wydał zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję);
- od wydania odpisu zupełnego i odpisu skróconego aktu stanu cywilnego w sposób, o którym mowa w art. 45 ust. 2 Ustawy z dnia 28 listopada 2014 roku – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1681) – organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce sporządzenia aktu stanu cywilnego;
- od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii – organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce złożenia dokumentu.
