0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Uchylenie mandatu nałożonego na podstawie kodeksu karnego skarbowego

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Przedmiotem niniejszego opracowania jest postępowanie karne skarbowe oraz mandaty, które w jego toku mogą być wydawane. Wskazane zostanie, kiedy może być wydany mandat i w jakiej wysokości. Esencją artykułu jest opracowanie zagadnień: czy uchylenie mandatu jest możliwe, pod jakimi warunkami, kto uchyla mandat i w jaki sposób złożyć stosowny wniosek.

Kiedy i w jakiej wysokości można nałożyć mandat na podstawie kks?

Mandat w trybie karnym skarbowym mogą nałożyć:

  1. naczelnik urzędu skarbowego,
  2. naczelnik urzędu celno-skarbowego,
  3. Szef Krajowej Administracji Skarbowej,
  4. Straż Graniczna,
  5. Policja,
  6. Żandarmeria Wojskowa.

Mandat jest nakładany w związku z popełnieniem wykroczenia skarbowego, czyli za czyn zabroniony przez kks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza 5-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kks tak stanowi.

Zatem wykroczenie ustala się, biorąc pod uwagę to, jaka jest kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej – podatku.

Jeśli nie przekracza 5-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, mamy do czynienia z wykroczeniem.

Co ważne, wysokość minimalnego wynagrodzenia bierze się pod uwagę w chwili popełnienia czynu, a nie np. orzekania czy ujawnienia wykroczenia.

Przykład 1.

Pan Paweł uszczuplił należność publicznoprawną – podatek PIT. Czyn popełniono w 2019 roku na kwotę 10 000 zł. W 2019 roku wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosiła 2250 zł, zatem pięciokrotność to 11 250 zł. Dopiero czyn powyżej 11 250 zł popełniony w 2019 roku będzie stanowić przestępstwo, zatem pan Paweł dopuścił się wykroczenia, a nie przestępstwa skarbowego.

Z uwagi na stały wzrost minimalnego wynagrodzenia czyny uszczuplające lub narażające na uszczuplenie należności publicznoprawne będące wykroczeniem będą się rozszerzać. Przestępstwa skarbowe z roku na rok będą się zaczynać od wyższych kwot.

Mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających 5-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Wyższe grzywny mogą być nałożone przez sąd, nie przez organy skarbowe, celno-skarbowe i inne, które mają uprawnienia w tym zakresie.

Przy nakładaniu kary grzywny mandatem karnym uwzględnia się stosunki majątkowe i rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe.

Czy uchylenie mandatu jest możliwe? Podstawa prawna

Zgodnie z art. 140 kks prawomocny mandat karny może podlegać natychmiastowemu uchyleniu po spełnieniu ustawowych przesłanek, wskazanych w przepisach tej ustawy.

Uchylenie następuje na wniosek:

  1. ukaranego,
  2. przedstawiciela ustawowego ukaranego,
  3. opiekuna prawnego ukaranego.

Przesłanki uchylenia mandatu

Zgodnie z kks prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli:

  1. karę grzywny nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie skarbowe;
  2. karę grzywny nałożono na osobę, która nie podpisała mandatu karnego;
  3. karę grzywny nałożono na osobę, która nie ponosi odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe – na przykład poniżej 17. roku życia, albo osobę, której zdolność postrzegania była wyłączona;
  4. karę grzywny nałożono wbrew zakazom określonym w art. 137 § 2 pkt 2 i 4 kks – czyli, gdy czyn wyczerpywał równocześnie znamiona przestępstwa skarbowego i to za przestępstwo powinno toczyć się postępowanie karne;
  5. karę grzywny nałożono w wysokości wyższej, niż wynika to z art. 48 § 2, z tym że w takim wypadku jedynie w części przekraczającej jej dopuszczalną wysokość.

Każda z tych przesłanek jest samodzielną podstawą do uchylenia w całości lub w części prawomocnego mandatu.

Postępowanie sądowe ogranicza się bowiem wyłącznie do oceny stwierdzenia przesłanek uchylenia mandatu w całości lub w części bądź odmowy jego uchylenia, jeśli żadna z tych przesłanek nie wystąpiła.

Termin złożenia wniosku i organ właściwy

Wniosek o uchylenie mandatu powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu. Jest to termin zawity, nie ma możliwości jego przedłużenia, a co najwyżej można wnioskować o jego przywrócenie, jeżeli uchybienie terminowi wynikało ze szczególnych przeszkód np. pobytu w szpitalu.

Wniosek składa się do sądu właściwego do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona kara grzywny – tam, gdzie nałożono mandat.

Jeśli mandat został nałożony przez Urząd Skarbowy w Zamościu, to sądem właściwym, do którego należy skierować wniosek o jego uchylenie, będzie Sąd Rejonowy w Zamościu.

Postępowanie przed sądem

Sąd w sprawie o uchylenie mandatu orzeka jednoosobowo.

Po otrzymaniu wniosku sąd wyznacza posiedzenie, na którym orzeka o uchyleniu mandatu lub odmowie uwzględnienia wniosku osoby, która domagała się jego uchylenia.

W posiedzeniu w przedmiocie uchylenia mandatu mogą wziąć udział:

  • ukarany;
  • organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył karę grzywny w drodze mandatu karnego, albo przedstawiciel tego organu;
  • ujawniony interwenient, jeśli taki będzie.

Sąd może przeprowadzić czynności związane z rozstrzygnięciem sprawy, takie jak przeprowadzenie dowodów np. z:

  1. wyjaśnień obwinionego,
  2. zeznań świadków,
  3. dokumentów,
  4. biegłego w zakresie np. badania ksiąg rachunkowych.

Zakres postępowania dowodowego uzależniony jest od sytuacji i podstawy uchylenia mandatu, którą powołał obwiniony lub jego opiekun, lub przedstawiciel ustawowy.

W tym postępowaniu sąd wydaje orzeczenie o uchyleniu mandatu w całości lub części bądź wydaje orzeczenie o odmowie jego uchylenia.

Postanowienie sądu jest niezaskarżalne.

Skutki prawne uchylenia mandatu

W przypadku wydania postanowienia o uchyleniu mandatu przepis art. 140 § 3 kks wskazuje na 2 możliwe postępowania z uiszczoną lub ściągniętą karą grzywny nałożoną mandatem.

Zasadą jest zwrot wpłaconych lub ściągniętych kwot na poczet kary grzywny.

Jeśli podstawą uchylenia mandatu było ustalenie przez sąd, że czyn sprawcy jednocześnie wypełnił znamiona przestępstwa skarbowego lub przestępstwa, lub wykroczenia powszechnego, to uzyskaną kwotę kary grzywny zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie majątkowe na poczet grożących kar, środków karnych i kosztów postępowania. W tej sytuacji te pieniądze nie zostaną zwrócone, chyba że osoba zostanie ostatecznie uniewinniona lub zasądzi się w stosunku niej niższą grzywnę niż ta, która została zabezpieczona.

Uchylenie prawomocnego mandatu z powodu nałożenia kary grzywny na inną osobę niż sprawca, czyli w sytuacji podszywania się pod inną osobę, kradzież tożsamości czy też z uwagi na naruszenie negatywnych przesłanek postępowania mandatowego z art. 137 § 2 pkt 2 i 4 kks formalnie pozwala na ponowne wszczęcie dochodzenia karnego skarbowego, o ile nie doszło do przedawnienia karalności danego wykroczenia skarbowego.

Co do zasady w danej sprawie formalnie ponownie może dojść do skierowania do sądu aktu oskarżenia.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów