Odwołany stan epidemii a skutki prawne i podatkowe!

16 maja 2022 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii. Na obszarze kraju od tego czasu obowiązywać będzie stan zagrożenia epidemicznego. Co powyższe rozporządzenie zmienia w obowiązujących przepisach? Odwołany stan epidemii - sprawdź skutki prawne!

Zmiany w postępowaniu administracyjnym

Niektóre przepisy ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako ustawa covidowa) wiążą swe skutki wyłącznie ze stanem epidemii, w związku z czym po jego odwołaniu nie będą już obowiązywać.

Dotyczy to m.in. art. 15zzzzzn¹ ustawy covidowej. Zgodnie z tym przepisem w okresie obowiązywania stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 organ administracji publicznej mógł wstrzymać bieg terminów załatwiania spraw na okres nie dłuższy niż 30 dni, o czym zawiadamiał strony. 

Ogłoszenie zawiadomienia wyłączało wywodzenie wobec organu administracji publicznej środków prawnych dotyczących bezczynności, przewlekłości lub naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku art. 15zzzzzn² ustawy covidowej. Po odwołaniu stanu epidemii nie obowiązuje już zasada, że w przypadku stwierdzenia uchybienia przez stronę przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów wskazanych w ustawie covidowej organ administracji publicznej zawiadamia stronę o uchybieniu terminu i wyznacza stronie termin 30 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Prośbę o przywrócenie terminu należało wnieść w terminie 30 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.

Powyższa regulacja dotyczyła terminów:

• od których zachowania jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed organem administracji publicznej;
• do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki;
• przedawnienia;
• których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie;
• zawitych, z których niezachowaniem ustawa wiąże ujemne skutki dla strony;
• do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju.

Zmiany w przepisach o odpadach

Zmiany w związku z odwołaniem stanu epidemii dotkną również art. 15zzzzzy ustawy covidowej. Zgodnie z powyższą regulacją, jeżeli posiadacz odpadów uzyskał zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów albo pozwolenie na wytwarzanie odpadów uwzględniające zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów albo pozwolenie zintegrowane uwzględniające zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, wydane na czas oznaczony, a termin ważności tej decyzji upływa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, oraz złożył wniosek o zmianę posiadanej decyzji w terminie do 5 marca 2020 roku – to w takim wypadku termin obowiązywania decyzji ulega przedłużeniu do czasu rozpoznania wniosku o zmianę zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie albo pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniające zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie, albo pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie bądź pozostawienia tego wniosku bez rozpoznania.

Ponadto, jeżeli posiadacz odpadów posiada pozwolenie na wytwarzanie odpadów albo pozwolenie zintegrowane wydane na czas oznaczony, których termin ważności upływa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu występowania zakażeń wirusem SARS-CoV-2, oraz złożył wniosek o wydanie kolejnego pozwolenia na wytwarzanie odpadów albo pozwolenia zintegrowanego bądź o przedłużenie terminu obowiązywania pozwolenia zintegrowanego, termin obowiązywania pozwolenia na wytwarzanie odpadów albo pozwolenia zintegrowanego, wydanego na czas oznaczony, ulega przedłużeniu do czasu rozpoznania tego wniosku.

Odwołany stan epidemii a zmiany w ustawie o PIT i CIT

Szereg regulacji covidowych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako ustawa o CIT) zostało wprowadzonych wyłącznie na czas obowiązywania stanu epidemii, w związku z czym po jego odwołaniu nie będą one miały już zastosowania. Część z przepisów obowiązuje na czas do 31 maja 2022 roku, a część do końca 2022 roku. Poniżej niektóre zmiany, na jakie warto zwrócić uwagę.

Od podstawy opodatkowania ustalonej w celu obliczenia podatku lub zaliczki podatnik może odliczyć nieodliczone na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 i 8 ustawy o CIT darowizny przekazane od 1 stycznia 2020 roku do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii, na przeciwdziałanie COVID-19. Dotyczy to darowizn przekazywanych na cele wskazane w ustawie o CIT (m.in. na rzecz podmiotów leczniczych udzielających opieki zdrowotnej w związku z COVID). Podobna regulacja do końca maja 2022 roku obowiązuje na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako ustawa o PIT). 

Zgodnie z ustawą o CIT zwalnia się z podatku od przychodów z budynków przychody podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 24b ustawy o CIT ustalone za okres od 1 stycznia 2021 roku do końca miesiąca, w którym stan epidemii został odwołany. Zwolnienie nie będzie zatem dotyczyć przychodów ustalonych za okresy przypadające po 31 maja 2022 roku. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku ustawy o PIT.

Za towary, o których mowa powyżej, uważa się w szczególności: maseczki ochronne, respiratory, środki odkażające, medyczną odzież ochronną, ochraniacze na obuwie, rękawiczki, okulary, gogle, środki do dezynfekcji i higieny rąk.

Zgodnie z ustawą o CIT od podstawy opodatkowania, w celu obliczenia podatku lub zaliczki, podatnik może odliczyć darowizny rzeczowe, których przedmiotem są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, przekazane od 1 stycznia 2020 roku do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 organom prowadzącym placówki oświatowe lub organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, lub operatorowi OSE, o którym mowa w Ustawie z dnia 27 października 2017 roku o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, z przeznaczeniem na cele dalszego nieodpłatnego przekazania organom prowadzącym placówki oświatowe lub placówkom oświatowym. 

W związku z odwołaniem stanu epidemii wyłącznie do końca roku limit zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego:

• zapomogi, inne niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT, wypłacane z funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji – w okresie od 2020 roku do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, wynosi 3000 zł;
• kwoty stanowiące zwrot kosztów z tytułu opieki nad dzieckiem lub osobą zależną, otrzymane na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych do tych ustaw, finansowane z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Funduszu Pracy lub z budżetu Unii Europejskiej – w okresie od 2020 roku do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, wynosi 10 000 zł;
• wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych – w okresie od 2020 roku do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, wynosi 2000 zł;
• dopłaty do wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci i młodzieży do lat 18 z innych źródeł niż z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – w okresie od 2020 roku do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, wynosi 3000 zł.

Wyłącznie do końca roku 2022 może zostać zastosowana ulga dotycząca okresów rozliczeniowych, w których podatnik poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. W tym czasie zmniejszenia, o którym mowa w art. 44 ust. 17 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 26i ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, albo zwiększenia, o którym mowa w art. 26i ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, dokonuje się, począwszy od odpowiednio okresu rozliczeniowego lub roku podatkowego, w którym upłynęło 30 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, do końca okresu, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta.