Pisma przygotowawcze w postępowaniu gospodarczym stanowią jeden z elementów, które w sposób istotny zmierzają do rozstrzygnięcia sprawy. To właśnie z pism tych sąd ustala na pierwszym etapie rozpoznawania sprawy, jaki jest przedmiot sporu, jego wartość, jakie dowody przedstawiają strony na udowodnienie swoich twierdzeń. Zasady składania pism przygotowawczych określają przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (kpc). Kształtują się one w analogiczny sposób, z pewnymi odmiennościami wynikającymi z przepisów dotyczących postępowania w sprawach gospodarczych. Jak składać pisma przygotowawcze w postępowaniu gospodarczym? Odpowiedź poniżej.
Pisma przygotowawcze w postępowaniu gospodarczym, jako pismo inicjujące postępowanie
Pismem inicjującym postępowanie jest pozew lub wniosek (w postępowaniu nieprocesowym, np. wniosek o zasiedzenie, ustanowienie służebności, o stwierdzenie nabycia spadku).
Zgodnie z art. 126 § 1 kpc każde pismo procesowe powinno zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
- imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
- oznaczenie rodzaju pisma;
- osnowę wniosku lub oświadczenia;
- w przypadku, gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
- wymienienie załączników.
Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:
- oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – adres do doręczeń wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
- oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron;
- numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go, nie mając takiego obowiązku lub
- numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
Do pisma procesowego dołącza się załączniki wymienione w tym piśmie.
Zgodnie z art. 187 § 1 kpc pozew powinien czynić zadość ww. warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
- dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
- oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;
- wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;
- informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
Zgodnie z art. 4585 § 1 kpc powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew.
Pisma przygotowawcze w postępowaniu gospodarczym - zasady składania
Zasady składania pism w postępowaniu cywilnym i gospodarczym są analogiczne. Jak wskazuje art. 2053 § 1 kpc, w uzasadnionych przypadkach, w szczególności w sprawach zawiłych lub obrachunkowych, przewodniczący może zarządzić wymianę przez strony pism przygotowawczych, oznaczając porządek składania pism, terminy, w których pisma należy złożyć, i okoliczności, które mają być wyjaśnione.
Przewodniczący może zobowiązać stronę, by w piśmie przygotowawczym podała wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla rozstrzygnięcia sprawy pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. W takim przypadku twierdzenia i dowody zgłoszone z naruszeniem tego obowiązku podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie w piśmie przygotowawczym nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później.
Zgodnie z art. 20512 § 2 kpc, jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu.
Z punktu widzenia postępowania gospodarczego wartym uwagi w przypadku składania pism przygotowawczych jest art. 4585 § 4 kpc: Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1–3 ww. przepisu podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.
Uwzględnienie w postępowaniu w sprawach gospodarczych twierdzeń, zarzutów albo dowodów na ich poparcie powołanych przez pozwanego po złożeniu odpowiedzi na pozew, mimo że nie wykazał on, iż ich powołanie w odpowiedzi na pozew nie było możliwe albo że potrzeba powołania, stanowi naruszenie przepisów postępowania mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Zarówno w sprawach stricte cywilnych, jak i gospodarczych na powodzie ciąży obowiązek swoistej zapobiegliwości procesowej, musi on bowiem z góry przewidywać, że pozwany będzie odpierać powództwo, podnosząc stosowne zarzuty. Taka zapobiegliwość musi mieć jednak pewne racjonalne granice, nie można bowiem od powoda wymagać, by zgłaszał w pozwie dowody również na te okoliczności, których przed wytoczeniem powództwa pozwany nie kwestionował bądź nawet je przyznawał. O powstaniu „późniejszej potrzeby” przeprowadzenia dowodów niezawnioskowanych w pozwie mogą jednak decydować okoliczności wyjątkowe, które sprawiają, że od powoda nie można było rozsądnie wymagać przewidzenia, że sformułowanie dodatkowego wniosku dowodowego będzie konieczne w celu wykazania zasadności powództwa.
