Wypowiedzenie umowy o pracę powinno być sporządzone na piśmie. Jednak co, kiedy pracownik podrze taki dokument? Czy podarte wypowiedzenie jest nieważne?
Czym jest wypowiedzenie?
Wypowiedzenie umowy o pracę to jeden ze sposobów zakończenia stosunku pracy. Uprawnienie to przysługuje każdej ze stron umowy – zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi. W świetle obowiązujących przepisów wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronną czynnością prawną, która dla swojej skuteczności nie wymaga uzyskania zgody drugiej strony stosunku pracy. Innymi słowy, jeśli pracodawca chce wręczyć wypowiedzenie zatrudnionemu, to odmowa przyjęcia takiego dokumentu nie będzie miała żadnego znaczenia. Podobnie działa to w drugą stronę – pracodawca może nie przyjąć wypowiedzenia swojego pracownika, a jednak i tak będzie ono skuteczne i wiążące.
Wypowiedzenie powinno przyjąć formę pisemną, choć nie wynika to z przepisów prawa, lecz zwykłej przezorności. Chodzi bowiem o to, aby chęć rozwiązania stosunku pracy została udokumentowana. Ma to istotne znaczenie przede wszystkim przy sporze pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, gdy którykolwiek z nich nie zgadza się na rozwiązanie istniejącej umowy o pracę. Dokonanie ustnego wypowiedzenia jest skuteczne, jednak w praktyce nie zaleca się stosowania takiej formy.
W tym miejscu warto także przypomnieć, że wypowiedzenie wiąże się nierozłącznie z tzw. okresem wypowiedzenia, a więc czasem, w którym pracownik musi wykonywać swoje obowiązki aż do ostatecznego rozwiązania umowy. Okres ten obejmuje dni lub miesiące pomiędzy złożeniem wypowiedzenia a zakończeniem stosunku pracy.
„Rozwiązanie stosunku pracy przez wypowiedzenie nie wymaga wystąpienia przyczyny szczególnie doniosłej. Wystarczy, że pracownik nienależycie wykonuje swoje obowiązki pracownicze, a dotyczy to w szczególności pracowników zajmujących stanowiska kierownicze i samodzielne, w stosunku do których należy stosować ostrzejsze kryteria oceny przyczyn uzasadniających wypowiedzenie. Dlatego za nieuzasadnione można uznać tylko takie wypowiedzenie, które zostało dokonane w stosunku do pracownika nienagannie wykonującego swoje obowiązki”.
Zniszczone wypowiedzenie umowy o pracę
Jeśli doszło do zniszczenia wypowiedzenia umowy o pracę, strona wypowiadająca powinna przygotować nowy dokument. Następnie trzeba go doręczyć pracownikowi lub pracodawcy, przy czym warto, aby tym razem odbyło się to w obecności świadka. Nowe wypowiedzenie powinno być sporządzone z datą stworzenia nowej wersji wypowiedzenia, przy czym należy w nim zawrzeć informację, że doszło już do wcześniejszego wypowiedzenia umowy o pracę w innej dacie, a nowe wypowiedzenie jest tylko potwierdzeniem poprzedniego, które uległo zniszczeniu. Nowe wypowiedzenie umowy nie jest de facto nowym dokumentem, lecz duplikatem poprzedniego. W przypadku gdy zniszczenie poprzedniego dokumentu nastąpiło umyślnie (np. poprzez podarcie dokumentu przez pracownika, który nie zgadza się z rozwiązaniem umowy o pracę), warto, aby w takim duplikacie pojawiła się wzmianka o zaistniałym zdarzeniu.
Podarcie wypowiedzenia przez zatrudnionego nie niweczy skutków prawnych takiego dokumentu. Nawet bez duplikatu wypowiedzenia stosunek pracy i tak ulegnie rozwiązaniu, nawet wbrew woli pracownika. Z drugiej strony w przypadku oddania sporu pod rozstrzygnięcie sądu pracy pracodawca może mieć trudności dowodowe z wykazaniem, że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy o pracę. Stąd też ważne jest dokonywanie takiego wypowiedzenia w formie pisemnej, sporządzania duplikatów wypowiedzenia w przypadku zniszczenia ich pierwotnej wersji albo dokonywanie wypowiedzenia w obecności świadków. Dobrym pomysłem jest również wysyłanie wypowiedzeń drogą listowną przy pomocy przesyłek poleconych. Elektroniczne wypowiedzenia również są dopuszczalne.
Przykład 1.
Pan Paweł otrzymał wypowiedzenie swojej umowy o pracę. Nie zgadza się jednak na to, aby jego umowa uległa rozwiązaniu. Mężczyzna postanowił więc, że zniszczy odebrany dokument i będzie udawał, że nigdy go nie otrzymał. Pracodawca Pawła ma jednak dowód nadania i odebrania listu poleconego, w którym znajdowało się wypowiedzenie. Czy podarcie dokumentu przez pana Pawła spowodowało, że wypowiedzenie jest nieważne? Nie, ponieważ wypowiedzenie umowy o pracę jest czynnością jednostronną i nie wymaga dla swej skuteczności zgody drugiej strony stosunku pracy. W omawianej sytuacji wypowiedzenie zostało skutecznie dokonane, a fizyczne zniszczenie dokumentu przez pracownika nie ma tutaj żadnego znaczenia.
Przykład 2.
Pani Paulina złożyła pisemne wypowiedzenie swojej przełożonej – pani Monice. Szefowa nie jest zadowolona z decyzji pracownicy i oświadczyła, że nie zgadza się na rozwiązanie umowy o pracę. Jednocześnie podarła dokument na oczach pani Pauliny i stwierdziła, że w świetle prawa nigdy nie doszło do skutecznego wypowiedzenia stosunku pracy. W związku z tym zdaniem pani Moniki pani Paulina nadal pozostaje jej pracownikiem. Czy zatrudniona może coś zrobić w tej sytuacji? Tak, kobieta powinna ponownie sporządzić wypowiedzenie umowy o pracę, w którym nawiąże do zniszczenia dokumentu przez przełożoną. Jednocześnie nowe wypowiedzenie powinno zostać doręczone pracodawcy w obecności świadka lub przy pomocy listu poleconego, ewentualnie wiadomości elektronicznej.
Przykład 3.
Pan Karol wręczył wypowiedzenie umowy o pracę panu Stefanowi. Pracownik stwierdził, że nie zgadza się na rozwiązanie stosunku pracy i podarł otrzymany dokument. Stwierdził jednocześnie, że nie zamierza odbierać od pana Karola żadnych pism i będzie przychodził do pracy. Świadkiem tego zdarzenia była pani Ewelina, znajoma pana Karola, która nie jest jednak zatrudniona w jego firmie. Czy wypowiedzenie umowy jest w tym przypadku skuteczne? Tak, ponieważ zniszczenie dokumentu przez pracownika nie ma wpływu na ważność wypowiedzenia. Pan Karol powinien sporządzić duplikat dokumentu i doręczyć go panu Stefanowi listem poleconym lub w formie elektronicznej. Nawet jeśli pracownik go nie odbierze, to i tak pierwsze wypowiedzenie musi być uznane za ważne i skuteczne. Dodatkowo na korzyść pana Karola przemawia świadek w osobie pani Eweliny, która może potwierdzić całe zdarzenie z panem Stefanem. Fakt, że kobieta nie jest zatrudniona w firmie pana Karola, nie ma tutaj żadnego znaczenia.
Podarcie wypowiedzenia nie musi być zdarzeniem celowym. Czasami zdarza się, że dokument zostaje zniszczony przez zwykłą nieuwagę lub niedbalstwo. Do takiej sytuacji może dojść zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy. Podobnie jak w przypadku umyślnego zniszczenia wypowiedzenia, także tutaj nie odgrywa to znaczącej roli. Wypowiedzenie pozostaje skuteczne i wiążące, choć oczywiście można wnioskować o wydanie duplikatu uszkodzonego dokumentu.
Przykład 4.
Pan Michał otrzymał wypowiedzenie swojej umowy o pracę. Przez nieuwagę zostawił je jednak na stole, a jego zwierzak podarł cały dokument. Czy dokonane wypowiedzenie jest skuteczne? Czy pracownik może wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sporządzenie nowego wypowiedzenia? Wypowiedzenie jest wiążące, a fizyczne uszkodzenie dokumentu nie niweczy skutków decyzji przełożonego. Pan Michał ma prawo zawnioskować o wydanie kopii zniszczonego wypowiedzenia.
Odszkodowanie za zniszczone wypowiedzenie umowy o pracę
Część pracowników broni się przed wypowiedzeniem umowy o pracę tym, że nie zapoznało się z treścią stosownego dokumentu. Niektórzy zatrudnieni niszczą wypowiedzenia przed przeczytaniem ich całej treści, sądząc, że w ten sposób wypowiedzenie będzie nieskuteczne. Takie zachowanie nie uchroni jednak pracownika przed zwolnieniem, a w niektórych sytuacjach może go nawet narazić na odpowiedzialność odszkodowawczą. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podarcie wypowiedzenia przez pracownika nie unieważnia go. Wypowiedzenie jest skuteczne, jeśli pracownik miał możliwość zapoznania się z jego treścią, nawet jeśli tego nie zrobił. Innymi słowy, jeśli pracodawca wręczy zatrudnionemu wypowiedzenie i oznajmi mu, czym dokładnie jest dany dokument, to zniszczenie go nawet przed przeczytaniem całej treści i tak nie uchroni pracownika przed zwolnieniem. Podobnie będzie wtedy, gdy pracownik przeczyta sam tytuł pisma – wypowiedzenie. Zatrudniony nie musi zaznajamiać się z całą treścią wypowiedzenia, wystarczy bowiem, że będzie świadomy tego, że otrzymał dokument, który zmierza do rozwiązania jego umowy o pracę.
Przykład 5.
Pani Weronika została wezwana na rozmowę do pracodawcy. Przełożony wręczył jej dokument i oznajmił, że jest to wypowiedzenie umowy o pracę. Kobieta przyjęła wypowiedzenie, jednak podarła je w obecności szefa bez zaglądania w treść dokumentu. Oświadczyła, że nie wie, czym był wręczony dokument i nie może wierzyć pracodawcy na słowo, że było to wypowiedzenie jej umowy o pracę. W związku z tym uznaje, że nadal jest pracownicą firmy i zamierza dalej wykonywać swoje obowiązki. Czy wypowiedzenie jest w tym przypadku skuteczne? Tak, choć pracodawca powinien stworzyć duplikat zniszczonego dokumentu i opisać w nim zachowanie pani Weroniki. Następnie nowa wersja wypowiedzenia powinna zostać doręczona pracownicy listem poleconym, elektronicznie lub osobiście w obecności świadka.
Pracownicy nie mogą być obciążani kosztami sporządzenia wypowiedzenia przez zatrudniającego. Jeśli jednak odebrany dokument został celowo zniszczony, to sporządzenie nowego uzasadnia żądania odszkodowawcze po stronie pracodawcy. W przypadku gdy zatrudniony podrze wypowiedzenie, myśląc, że uchroni go to przed zwolnieniem, pracodawca ma prawo wystawić rachunek za sporządzenie drugiej wersji tego dokumentu. Zatrudniającemu przysługuje wówczas roszczenie odszkodowawcze względem zatrudnionego. Wysokość odszkodowania zależy od decyzji pracodawcy, choć w praktyce będą to niewielkie kwoty pieniężne.
Podsumowanie - podarte wypowiedzenie umowy o pracę.
Podarcie wypowiedzenia przez pracownika nie powoduje unieważnienia rozwiązania umowy o pracę. Wystarczy bowiem, że zatrudniony miał możliwość zaznajomienia się z treścią takiego dokumentu i wiedział, czego dokładnie dotyczy. W przypadku zniszczenia wypowiedzenia (celowego lub niecelowego) pracodawca powinien wystawić jego duplikat, odnosząc się w nim do całego zdarzenia. W niektórych sytuacjach zatrudniający może żądać odszkodowania od pracownika za konieczność sporządzenia nowego wypowiedzenia.
