Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o.

Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zwany także kapitałem założycielskim jest wkładem wniesionym przez wspólników, przy zakładaniu podmiotu gospodarczego. Omawiamy jak formalnie wygląda podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o.

Podwyższenie kapitału zakładowego - zagadnienia ogólne

Decyzja w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego spółki często jest podyktowana potrzebą pozyskania kapitału inwestycyjnego, zwiększenia liczby wspólników, czy uzyskania środków niezbędnych do spłaty zaciągniętych zobowiązań.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r., Kodeks spółek handlowych (dalej – k.s.h.) poza określeniem wysokości minimalnego kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, reguluje także kwestie podwyższenia kapitału zakładowego sp. z o. o. Zgodnie z art. 154 §1 k.s.h., kapitał zakładowy sp. z o. o. powinien wynosić co najmniej 5000 złotych. Co więcej, wysokość kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest obligatoryjnym elementem umowy spółki (art. 157 §1 pkt 3 k.s.h.).

Ponadto, umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (art. 157 §2 k.s.h.). W konsekwencji, wszelkie zmiany dotyczące kapitału zakładowego, w tym jego podwyższenie należy traktować jako zmianę umowy spółki, skutkującej podjęciem przez wspólników uchwały na następnie potrzebą wpisu do rejestru (art. 255 §1 k.s.h.).

Sposoby podwyższenia kapitału zakładowego

Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może być przeprowadzone na dwa sposoby, poprzez:

1. ustanowienie nowych udziałów, które są obejmowane przez dotychczasowych wspólników, bądź wstępujących do spółki z o. o. nowych wspólników,
2. podwyższenie wartości nominalnej istniejących udziałów (art. 257 §2 k.s.h.).

Zasadą jest, że samo podwyższenie kapitału zakładowego sp. z o. o. odbywa się wskutek zmiany c Wymaga to jednak uchwały wspólników, która winna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza (art. 255 §1 i 3 k.s.h.). Warto dodać, że uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, jeśli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, lecz uchwały dotyczące zmiany umowy spółki zapadają większością dwóch trzecich głosów. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przewidywała surowsze wymogi w zakresie powzięcia tych uchwał (art. 245 k.s.h. i art. 246 §1 k.s.h.). Jeśli decyzja podwyższenia kapitału zakładowego wynika z chęci wstąpienia nowego wspólnika, bądź wspólników do spółki, nowy wspólnik składa oświadczenie o przystąpieniu do spółki i objęciu udziału lub udziałów o określonej wartości nominalnej. Oświadczenie takie wymaga formy aktu notarialnego (art. 259 k.s.h.).

Wyjątkiem od tak przedstawionej wyżej zasady podwyższenia kapitału zakładowego sp. z o.o. jest podwyższenie kapitału na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki. Możliwość skorzystania z tej formy podwyższenia kapitału zakładowego musi być jednak wprost przewidziana w umowie spółki. Na podstawie postanowień umowy możliwe jest podwyższenie kapitału zakładowego do kwoty w niej określonej, w ustalonym w umowie terminie, do upływu którego podwyższenie kapitału zakładowego nie będzie traktowane jako zmiana umowy spółki (art. 257 §3 k.s.h.). Takie rozwiązanie, stosowane często w umowach spółek, pozwala zaoszczędzić wspólnikom czas oraz koszty związane z procedurą podwyższenia kapitału zakładowego sp. z o. o. W przypadku braku istnienia odpowiednich postanowień umowy dotyczących podwyższenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością bez potrzeby zmiany jej postanowień, konieczne jest podwyższenie kapitału zakładowego w sposób podstawowy, tj. poprzez podjęcie uchwały przez wspólników o zmianie umowy spółki z o. o. przy udziale notariusza. 

Warto zaznaczyć, że postanowienia umowy spółki umożliwiające podwyższenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie wykluczają możliwości przeprowadzenia podwyższenia kapitału zakładowego poprzez zmianę umowy spółki. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 października 2011 r., sygn. akt III CSK 5/11, że: „uchwała w tym przedmiocie, inkorporuje w sobie wolę wspólników nie tylko co do określenia wysokości w jakiej kapitał zakładowy ma być podwyższony, sposobu jego podwyższenia (ustanowienie nowych udziałów czy podwyższenie wartości nominalnej dotychczas istniejących), ale także - co istotne - w przedmiocie trybu w jakim to podwyższenie ma nastąpić”.

Wniosek o wpis zmian umowy spółki do rejestru

Podjęcie przez wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego skutkuje obowiązkiem zgłoszenia przez zarząd spółki tejże zmiany do sądu rejestrowego (art. 256 §1 k.s.h.). Przedmiotowe zgłoszenie, poza danymi podlegającymi zmianie, o których mowa w art. 166 k.s.h., musi uwzględniać takie załączniki jak: uchwałę wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki, oświadczenia wspólników o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym oraz oświadczenia wszystkich członków zarządu o pokryciu wkładów na podwyższony kapitał zakładowy (art. 262 §2 k.s.h.). 

Ustawodawca przewidział jednak możliwość podwyższenia kapitału zakładowego sp. z o. o., poprzez przeznaczenie na ten cel środków z kapitału zapasowego lub kapitałów rezerwowych, utworzonych z zysku spółki (art. 260 §1 k.s.h.). W tym przypadku, do zgłoszenia podwyższenia kapitału zakładowego należy dołączyć jedynie uchwałę wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego, zaś nowopowstałe udziały, bądź wzrost wartości nominalnej dotychczasowych udziałów, przysługują wspólnikom proporcjonalnie do posiadanych wcześniej udziałów i nie wymagają ich objęcia (art. 262 §3 k.s.h. w zw. z art. 260 §2 i 3 k.s.h.). Poza wskazanymi załącznikami, w związku ze zmianą struktury własnościowej w spółce, zarząd składa również listę wspólników nową listę wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich oraz wzmianką o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału, podpisaną przez wszystkich członków zarządu (art. 188 §3 k.s.h.).

Zgłoszenie podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru wiąże się z uiszczeniem opłaty stałej, w wysokości 250 zł, w przypadku, jeśli wpis dotyczy podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców, zaś jeśli zmiany dotyczące spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dokonywane są przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym opłata stała wynosi 200 zł, co wynika z treści przepisów art. 55 ust. 1-2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r., o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej – u.k.s.c.). 

Dodatkowo, ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r., o Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej – k.r.s.), przewiduje kolejne obowiązki, związane z ujawnieniem danych w zakresie podwyższenia kapitału zakładowego spółki. Otóż, w art. 9 ust. 4 k.r.s., wskazuje, że do wniosku w zakresie zmiany umowy podmiotu wpisanego do Rejestru, dołącza się także tekst jednolity umowy spółki, z uwzględnieniem wprowadzonych zmian, przyjętych uchwałą wspólników. 

Ponadto, ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym, w art. 13 ustawy, wprowadza obowiązek ogłoszenia wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wiąże się to także z obowiązkiem poniesienia opłaty stałej, w wysokości 100 zł, zgodnie z §6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 maja 2014 r., w sprawie wydawania i rozpowszechniania Monitora Sądowego i Gospodarczego (dalej – rozporządzenie).

Kwestie podatkowe

Istotnym zagadnieniem z którym związane jest podwyższenie kapitału zakładowego, niezależnie od tego, w jakim następuje trybie, jest powstanie obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Ustawa z dnia 9 września 2000 r., o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej – u.p.c.c.), w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k obejmuje podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy spółki. W przypadku umowy spółki, za zmianę umowy spółki, uważa się m.in. podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty, w przypadku spółki kapitałowej, jaką jest niewątpliwie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 1 ust. 3 pkt 2 u.p.c.c.). 

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą podjęcia przez wspólników spółki uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego (art. 3 ust. 1 pkt 2 u.p.c.c.), zaś podmiotem obowiązanym do zapłaty podatku jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 4 pkt 9 u.p.c.c.). Spółka ma zatem obowiązek złożyć deklarację podatkową, według ustalonego przez ustawodawcę wzoru oraz obliczyć i wpłacić podatek, w terminie 14 dni od dnia powzięcia uchwały przez wspólników (art. 10 ust. 1 u.p.c.c.). Do wyliczenia podatku niezbędne jest ustalenie wartości, o którą podwyższono kapitał zakładowy, przy uwzględnieniu stawki podatkowej, wynoszącej 0,5% (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 9 u.p.c.c.).

Podsumowanie

Instytucja podwyższenia kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest procesem złożonym, wymagającym decyzji wspólników, która to powzięta w formie uchwały powoduje określone skutki prawne. Podwyższenie kapitału zakładowego ma wpływ na strukturę własnościową, bowiem do spółki mogą wejść nowi wspólnicy, bądź dotychczasowi udziałowcy mogą uzyskać większy wpływ na podejmowanie kluczowych decyzji związanych z przedsiębiorstwem.

Niewątpliwie podwyższenie kapitału zakładowego spółki zwiększa wiarygodność wśród kontrahentów oraz innych podmiotów na rynku poprawiając jednocześnie jej możliwości finansowe. Mimo przedstawionych zalet należy wziąć pod uwagę, że zmiany te wiążą się niejednokrotnie z dodatkowymi kosztami, którymi są m.in. zobowiązania podatkowe, czy koszty związane ze zgłoszeniem zmiany do rejestru ich obwieszczeniem. Należy jednak wskazać, że istnieją także wyjątki, które pozwalają te koszty minimalizować, co przemawia za tym, że podwyższenie kapitału zakładowego spółki jest elementem często stosowane w praktyce, zwłaszcza w sytuacji, gdy spółka nastawiona jest na rozwój, zdobycie nowych rynków zbytu, czy podjęcie kluczowych inwestycji.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r., Kodeks spółek handlowych;
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r., o kosztach sądowych w sprawach cywilnych;
• Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r., o Krajowym Rejestrze Sądowym;
• Ustawa z dnia 9 września 2000 r., o podatku od czynności cywilnoprawnych;
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 maja 2014 r., w sprawie wydawania i rozpowszechniania Monitora Sądowego i Gospodarczego.

Orzecznictwo:

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 r., sygn. akt III CSK 5/11.

Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.

Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.