0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Podwyższenie wkładów w spółce cywilnej - czy jest możliwe?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Spółka cywilna jest formą prowadzenia działalności gospodarczej, która powstaje poprzez zawarcie umowy przez minimum dwóch przedsiębiorców. Istotne jest, że spółka ta nie jest podmiotem prawnym – są nim wspólnicy prowadzący działalność gospodarczą. Brak osobowości prawnej oznacza, że w kontaktach z kontrahentami to wspólnicy, a nie spółka, zawierają umowy. Również za zobowiązania spółki odpowiadają wspólnicy jako osoby fizyczne, a nie podmiot, jakim jest spółka cywilna. W ramach spółki wspólnicy mają obowiązek dążenia do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, w szczególności przez wniesienie wkładów. Czy po zawiązaniu umowy spółki podwyższenie wkładów jest możliwe?

Spółkę cywilną zawiązują wspólnicy będący osobami fizycznymi – osoby prawne nie mają takiej możliwości. Spółka ta nie stanowi osobnego bytu prawnego. Jest jedynie stosunkiem zobowiązaniowym, w ramach którego wspólnicy zobowiązują się do działania polegającego na realizacji wspólnych zadań gospodarczych. Kooperacja wspólników polega w szczególności na prowadzeniu spraw spółki oraz na wniesieniu wkładów. To tym ostatnim aspektem spółki zajmiemy się w niniejszym artykule.

Wniesienie wkładów przez wspólników

Materią spółki cywilnej zajmuje się Kodeks cywilny (dalej jako kc) w przepisach art. 860 i nast. Zgodnie z art. 860 kc zawiązując spółkę, wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Z kolei art. 861 kc określa przedmiot wkładu wspólnika w spółce cywilnej, stwierdzając, iż może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. Przedmiotem wkładu mogą być pieniądze, wierzytelności, akcje lub udziały w spółkach kapitałowych, przedsiębiorstwo oraz świadczenie usług.

To ostatnie należy odróżnić od świadczenia pracy – gdyż „praca” (w rozumieniu przepisów prawa pracy) na rzecz spółki nie może stanowić wkładu. Dodatkowo kc wprowadza domniemanie jednakowej wartości wkładów. Jeśli umowa spółki nie będzie zawierała żadnych postanowień, zachodzi domniemanie, że wkłady wspólników mają jednakową wartość. Jeżeli jednak określony wspólnik nie zgadza się z takim uznaniem, może to domniemanie obalić, wskazując na przemawiające za odmiennym twierdzeniem dowody.

Wkłady wniesione przez wspólników powinny mieć wartość majątkową lub jej odzwierciedlenie w pieniądzu (np. jeżeli polega na świadczeniu usług). Co istotne, określenie wkładu jako obowiązku świadczenia usług nie wymaga zawarcia odrębnej umowy między wspólnikami. Sama umowa spółki zobowiązuje wspólnika do realizacji czynności w niej określonych w terminie z niej wynikającym. W sytuacji braku określenia terminu przyjmuje się, że praca będzie świadczona przez cały czas związania umową spółki cywilnej.

Czy wniesienie wkładów jest konieczne?

Głównym sposobem realizacji umowy zawiązującej spółkę cywilną jest dążenie do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Wniesienie wkładów jest jednym z szeregu możliwości jego realizacji. Stąd też przyjmuje się, że możliwe jest, iż żaden ze wspólników nie zostanie zobligowany do wniesienia wkładów. Jest to jednak koncepcja mocno kontrowersyjna, gdyż część doktryny stoi na stanowisku, że brak zobowiązania wspólników w umowie do wniesienia wkładów sprawia, że umowa taka jest nieważna. Wydaje się więc, że dla pewności działania spółki zgodnie z prawem wspólnicy powinni wkłady wnieść.

Podwyższenie wkładów a forma umowy spółki cywilnej

Umowa spółki cywilnej wymaga formy pisemnej zastrzeżonej ad probationem, tj. do celów dowodowych. Przepis art. 860 kc nie przewiduje rygoru nieważności przy niezachowaniu wskazanej formy. Oznacza to, że istnieje możliwość zawiązania spółki ustnie bądź też dorozumianie. Umowa niesporządzona na piśmie nadal będzie ważna. Powyższe nie wyklucza jednak sytuacji, kiedy z uwagi na rodzaj umówionego wkładu (chodzi w szczególności o wniesienie do spółki nieruchomości) konieczne będzie zachowanie innej formy, np. aktu notarialnego.

Kodeks cywilny przewiduje możliwość wniesienia nowych lub podwyższenia już istniejących wkładów. Przy czym czynność taka wymaga zmiany umowy spółki cywilnej. Jednocześnie modyfikacja umowy spółki z powyżej wskazanych powodów wiąże się z jednomyślną zgodą wszystkich wspólników. Z racji tego, że umowa spółki cywilnej musi zachować formę pisemną jedynie do celów dowodowych, jej zmiana poprzez aneksowanie może nastąpić w pierwotnym kształcie. Jednakże w wypadku gdyby przedmiotem nowego wkładu były rzeczy wymagające, przy przenoszeniu do nich praw, formy kwalifikowanej, również zmiana umowy tego wymaga.

Najprostszą formą modyfikacji umowy jest sporządzenie aneksu. Nie ma przy tym przeszkód, by zmiany wprowadzić poprzez sporządzenie nowej umowy. Należy w niej jednak zaznaczyć, że została ona sporządzona w celu zastąpienia poprzedniej. W przeciwnym wypadku dojdzie do zawiązania nowej spółki niezależnej od spółki poprzedniej.

Podwyższenie wkładów a zmiana udziałów w zyskach

Może się również zdarzyć, że tylko jeden ze wspólników będzie chciał zwiększyć swój wkład w spółce. Wówczas najprawdopodobniej będzie oczekiwał także zwiększenia proporcji zysków na swoją korzyść. Zgodnie z art. 867 § 1 kc każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Jednakże w dalszej części tego przepisu ustawodawca dał możliwość odmiennego ustalenia stosunku udziału wspólników w zyskach i stratach poprzez stosowny zapis w umowie. Należy przy tym pamiętać, że w razie niezapisania tego w umowie ustalony stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się także do udziału w stratach.

Przepisy kc dają możliwość zwolnienia niektórych wspólników od udziału w stratach. Nie umożliwiają natomiast całkowitego wyłączenia wspólnika od udziału w zyskach.

W sytuacji gdy ma nastąpić zmiana przedmiotowego stosunku udziału w zyskach, należy dokonać korekt w umowie. Forma zmiany proporcji zależy od postanowień umownych spółki. Aneks i uchwałę trzeba sporządzić w formie pisemnej. Co istotne, jeżeli umowa spółki nie zawiera postanowień w przedmiocie trybu głosowania nad uchwałami, to uchwały w takim przypadku muszą być podejmowane jednomyślnie.

Zmiana udziałów w zyskach i stratach nie może nastąpić z datą wsteczną, a jedynie w dacie sporządzenia aneksu lub podjęcia uchwały bądź w terminie późniejszym wskazanym w umowie lub uchwale.

Zmiana umowy w zakresie wkładu a obowiązek podatkowy

Czynność prawna polegająca na sporządzeniu umowy spółki cywilnej, także jej zmiana, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) i pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej jako ustawa PCC) podatkowi podlegają umowy spółki oraz zmiany tych umów, o ile powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z kolei zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy PCC za zmianę umowy spółki cywilnej uważa się wniesienie lub podwyższenie wkładów, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania. Obowiązek podatkowy ciąży na wspólnikach spółki. Odpowiedzialność ta nosi charakter odpowiedzialności solidarnej (tj. każdy ze wspólników odpowiada za spłatę całego świadczenia. W przypadku gdy dług spłaci jedna osoba, reszta zwolniona jest z dalszej odpowiedzialności za zobowiązanie).

Od umowy spółki pobiera się podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5%. Taka sama stawka obowiązuje przy zmianach umowy spółki, w tym przy podwyższeniu wkładów. Należy pamiętać, że obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie w sytuacji, gdy wartość wniesionego wkładu powiększa majątek spółki. Wniesienie wkładu do spółki w postaci świadczenia usług nie spowoduje więc zwiększenia majątku i tym samym podwyższenia podstawy opodatkowania.

W przypadku powstania obowiązku podatkowego wszyscy wspólnicy muszą być wskazani w deklaracji podatkowej, również wszyscy z nich powinni się pod nią podpisać. Termin do złożenia deklaracji i zapłaty podatku wynosi 14 dni, licząc od dnia wprowadzenia zmian do umowy spółki. Deklarację należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę spółki. Jeśli umowa spółki jest dokonywana w formie aktu notarialnego, wówczas to notariusz pobierze podatek i przekazuje go bezpośrednio do urzędu skarbowego.

Podwyższenie wkładów w spółce cywilnej – podsumowanie

Podwyższenie wkładów w spółce cywilnej oczywiście jest możliwe i nie wymaga przy tym nad wyraz dużego zaangażowania wspólników. Należy jednak pamiętać, że podwyższenie wkładów wiąże się ze zmianą całej umowy spółki, toteż trzeba to uczynić poprzez aneks do istniejącej umowy lub sporządzenie nowej. Modyfikacje umowy powinny przyjąć formę pisemną dla celów dowodowych. Jeśli jednak przedmiotem wkładów jest nieruchomość, umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Wspólnicy muszą także pamiętać, że w sytuacji gdy wniesione wkłady spowodują powiększenie majątku spółki, należy zapłacić stosowny podatek w wysokości 0,5% wartości wkładów.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów