Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – kiedy odpowiadają za szkody?

Celem artykułu jest przekazanie informacji na temat Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Wyjaśnione zostanie, czym jest ta instytucja, gdzie jest uregulowana oraz jakie są jej zadania. Udzielona zostanie też informacja, kiedy Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych odpowiada za szkody, jak również główne zasady sporządzania pozwu przeciwko tej instytucji.

Czym jest Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych?

Pojęcie Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (dalej: PBUK) jest uregulowane w Ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z przepisami ww. ustawy jest to instytucja, która posiada osobowość prawną i wykonuje zadania, które są jej zlecone właśnie na podstawie przepisów.

Siedzibą PBUK jest Warszawa, aktualny adres to ul. Świętokrzyska 14.

Zadania Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

Zakres zadań PBUK jest uregulowany w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 122 tej ustawy do zadań PBUK należy:

1. wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych, które są ważne w innych państwach;

2. zawieranie z zagranicznymi biurami narodowymi umów o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych oraz o zaspokajaniu roszczeń wynikających z międzynarodowego ruchu pojazdów mechanicznych;

3. organizowanie likwidacji szkód lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych za granicą, którzy posiadają ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne biura narodowe;

4. organizowanie likwidacji szkód lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego;

5. określanie zasad i trybu dystrybucji dokumentów ubezpieczeń granicznych, a w szczególności ustalanie wzorów tych dokumentów oraz ich ewidencjonowanie;

6. pełnienie funkcji organu odszkodowawczego zgodnie z art. 83 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych;

7. ustalanie i udostępnianie podmiotom takim jak poszkodowani, uprawnieni, ośrodek informacji z państwa członkowskiego Unii Europejskiej danych wskazanych w art. 133 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych;

8. ustalanie i przekazywanie zakładom ubezpieczeń danych, o których mowa w art. 136 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zakres działań PBUK jest dość szeroki, dotyczy on przetwarzania i udostępniania informacji związanych ze sprawcami szkody – zakładami ubezpieczeń, w których są ubezpieczeni posiadacze pojazdów, które spowodowały szkodę, przekazują informację o numerze ubezpieczenia, polisy. Celem jest ustalenie sprawcy szkody oraz pomoc poszkodowanym w uzyskaniu odszkodowania za szkodę od ubezpieczycieli, którzy związali się umowami ubezpieczenia z posiadaczami pojazdów. Informacje te dotyczą sytuacji, gdy sprawca szkody lub pojazd są ubezpieczeni w innym kraju niż Polska, ułatwiają też dochodzenie odszkodowań, które wyrządzono poszkodowanym Polakom za granicą.

Kiedy Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych odpowiada za szkody?

Zgodnie z art. 123 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które miały miejsce na terytorium:

• Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego;

Przykład 1.

Pan Mateusz poruszał się prawidłowo swoim samochodem. Na drodze wojewódzkiej na Podkarpaciu doszło do kolizji. Sprawcą okazał się obywatel Czech. W przypadku niedojścia do porozumienia pomiędzy jego ubezpieczycielem a ubezpieczycielem pana Mateusza, za szkodę będzie odpowiadał PBUK.

• Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe podpisały z biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe;

• państw, których biura narodowe podpisały z biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód, jeżeli poszkodowanym jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawca posiadał Zieloną Kartę wystawioną przez członka biura, którego upadłość ogłoszono lub który uległ likwidacji;

• państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego, jeżeli poszkodowanym jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawca zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z członkiem Biura, którego upadłość ogłoszono lub który uległ likwidacji.

Przykład 2.

Pan Mateusz udał się w podróż do Włoch. Na jednej z ulic miasta doszło do kolizji. Sprawcą okazał się obywatel Rosji, który posiadał Zieloną Kartę wystawioną przez członka PBUK, który uległ likwidacji. W takiej sytuacji za szkody odpowiadać będzie PBUK.

Kto jest sygnatariuszem Porozumienia Wielostronnego?

Do sygnatariuszy Porozumienia Wielostronnego należą następujące kraje: Andora, Austria, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy.

Biuro brytyjskie reprezentuje Wyspy Normandzkie, Gibraltar i Wyspę Man. Biuro duńskie – Wyspy Owcze. Biuro włoskie – San Marino. Biuro francuskie – Monako. Biuro szwajcarskie – Liechtenstein.

Jeżeli sprawcą szkody jest obywatel innego państwa, należy zweryfikować, czy nie przynależy on do Systemu Zielonej Karty, który działa też w ramach Porozumienia Wielostronnego.

Jeśli państwo nie należy do Porozumienia Wielostronnego, jej kierowcy są obowiązani mieć przy sobie Zieloną Kartę. Ten system zrzesza 48 państw (w tym Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). 

Pozew o odszkodowanie

Postępowanie o odszkodowanie z tytułu szkody na pojeździe w pierwszej fazie toczy się przed ubezpieczycielem. Jest to tzw. postępowanie likwidacyjne, w którego toku ubezpieczyciel, zazwyczaj powołując własnego rzeczoznawcę, sporządza kosztorys szkody i wskazuje, jakie odszkodowanie przyznaje.

Ubezpieczyciele zagraniczni działają w Polsce za pośrednictwem swoich korespondentów. Oznacza to, że polskie przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe pełnią także funkcję reprezentantów, pośredników zagranicznych biur ubezpieczeniowych i to oni zajmują się likwidacją szkody odpowiednio w Polsce lub za granicą (w zależności od miejsca zdarzenia). 

Poszkodowany, który jest niezadowolony z decyzji korespondenta ubezpieczyciela, może domagać się odszkodowania na drodze sądowej, wytaczając pozew o zapłatę. Powództwo toczy się przed wydziałem cywilnym, nawet jeśli powód jest przedsiębiorcą.

Pozew należy jednak skierować nie przeciwko ubezpieczycielowi lub korespondentowi, a właśnie przeciwko PBUK – wynika to z art. 19 ust. 3 oraz z art. 123 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

W pozwie należy oznaczyć kwotę odszkodowania, które domaga się poszkodowany, a także przedstawić dowody, z których wynika, że doszło do szkody, odpowiedzialności sprawcy oraz nieuzyskania odszkodowania w żądanej wysokości od ubezpieczyciela lub jego korespondenta.