W zakresie wirtualnych walut możemy wyróżnić nie tylko czynności polegające na ich kupnie i sprzedaży, lecz także na pośrednictwie w wymianie jednych wirtualnych walut na inne. W związku z tym warto zastanowić się, w jaki sposób tego rodzaju czynności są klasyfikowane na gruncie podatku VAT. Jak rozliczyć pośrednictwo w wymianie walut wirtualnych na gruncie VAT? Podpowiadamy!
Pośrednictwo w wymianie wirtualnych walut jako odpłatne świadczenie usług
Omawiane przez nas czynności polegające na pośrednictwie w wymianie wirtualnych walut stanowią odpłatne świadczenie usług. W art. 8 ust. 1 ustawy VAT przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w którego przypadku istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Zatem określeniem „usługi” w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i wiele innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.
Czynności sprzedaży lub zamiany kryptowalut nie będą stanowić dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ponieważ jednostki walut wirtualnych nie stanowią towaru. Czynności te należy natomiast uznać za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie przykładowo w treści interpretacji Dyrektora KIS z 14 lutego 2022 roku (nr 0112-KDIL1-3.4012.665.2021.1.JK).
Pośrednictwo w wymianie walut wirtualnych na gruncie VAT
Chociaż regułą ogólną jest opodatkowanie usług, to jednak w pewnych przypadkach podatnicy mogą skorzystać ze zwolnień podatkowych.
W kontekście opisanego zagadnienia należy zwrócić uwagę na treść art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy VAT, który podaje, że zwalnia się od podatku transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną.
W związku z powyższym pojawia się pytanie, czy przywołane zwolnienie może znaleźć zastosowanie również do usług pośrednictwa w zakresie wymiany wirtualnych walut.
W celu udzielenia odpowiedzi na tak postawiony problem warto sięgnąć do treści wyroku TSUE z 22 października 2015 roku w sprawie C-264/14 Hedqvist, w którym TSUE rozpatrywał kwestię opodatkowania czynności wymiany waluty wirtualnej na walutę tradycyjną i odwrotnie.
W ww. wyroku TSUE orzekł, że transakcje polegające na wymianie waluty tradycyjnej na walutę wirtualną i odwrotnie dokonywane za zapłatą kwoty marży, którą stanowi różnica pomiędzy ceną, po której nabywana jest waluta, a ceną, po jakiej jest sprzedawana, stanowią odpłatne świadczenie usług. Usługi takie są zwolnione od podatku.
W oparciu na powyższym orzeczeniu również i organy podatkowe akceptują możliwość zastosowania zwolnienia od podatku VAT w przypadku świadczenia usług pośrednictwa w zakresie wymiany wirtualnej waluty.
Dyrektor KIS w interpretacji z 16 marca 2022 roku (nr 0113-KDIPT1-1.4012.892.2021.4.MSU) wprost wskazał, że czynności polegające na pośrednictwie w obrocie walutami wirtualnymi, z tytułu których podatnik będzie pobierał prowizję od klientów, stanowić będą odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które będą objęte zwolnieniem od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy.
Mając zatem powyższe regulacje na uwadze, możemy stwierdzić, że usługa polegająca na pośrednictwie w wymianie wirtualnej waluty korzysta ze zwolnienia przedmiotowego od podatku VAT. To oznacza, że taka usługa nie wymaga odprowadzenia podatku należnego i jest w całości zwolniona od podatku.
Zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy VAT ma charakter zwolnienia przedmiotowego, co oznacza, że jest ono nielimitowane. Niezależnie zatem od wysokości otrzymanej w roku podatkowym prowizji za wykonanie usług pośrednictwa podatnik będzie w całości zwolniony od podatku.
Możliwość zrezygnowania ze zwolnienia podatkowego
Warto wskazać, że podatnicy mają opcję rezygnacji z powyższego zwolnienia w oparciu na nowych przepisach obowiązujących od 1 stycznia 2022 roku.
Zgodnie bowiem z nowo dodanym art. 43 ust. 22 ustawy VAT podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
- jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
- złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Podkreślenia przy tym wymaga, że rezygnacja ze zwolnienia i wybór opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie świadczenia usług pośrednictwa w wymianie wirtualnej waluty na rzecz innych przedsiębiorców.
Jeżeli bowiem usługa ta jest świadczona na rzecz konsumentów nieprowadzących działalności gospodarczej, to nie ma możliwości rezygnacji ze zwolnienia. W takich okolicznościach obligatoryjnie należy zwolnić usługę z podatku VAT.
W art. 43 ust. 23 ustawy VAT możemy przeczytać, że podatnik, o którym mowa w ust. 22, może nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
W myśl natomiast art. 43 ust. 24 ustawy VAT podatnik, który zrezygnował z opodatkowania zgodnie z ust. 23, może ponownie wybrać opodatkowanie zgodnie z ust. 22, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego ponownie korzysta ze zwolnienia.
Z przedstawionej analizy wynika, że usługa pośrednictwa w wymianie wirtualnych walut jest czynnością zwolnioną od podatku VAT. Jednakże przedsiębiorca prowadzący działalność w tym zakresie ma możliwość zrezygnowania ze zwolnienia i wybrania opcji opodatkowania podatkiem VAT otrzymywanego z tego tytułu wynagrodzenia.
