Pomiędzy pracodawcą a pracownikiem dochodzi do wymiany wielu różnego rodzaju świadczeń. Jednym z przykładów jest prezent jubileuszowy dla pracownika. W związku z tym pojawia się jednak sporo wątpliwości co do prawidłowej kwalifikacji takiej czynności. Podatnicy zastanawiają się, czy taki prezent należy uznać za darowiznę, czy też za przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w ramach stosunku pracy?
Czym jest nieodpłatne świadczenie?
O ile nie ma większych problemów z uchwyceniem istoty umowy darowizny, to jednak kłopotliwe zdaje się zrozumienie, czym jest przychód z nieodpłatnych świadczeń.
Na wstępie wyjaśnijmy, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy PIT za przychody ze stosunku pracy uważa się również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Wprawdzie nie znajdziemy nigdzie w ustawie definicji nieodpłatnych świadczeń, jednak mamy do dyspozycji dość obszerne orzecznictwo sądowe na temat i na tej podstawie możemy wskazać, że przychód z nieodpłatnych świadczeń obejmuje wszelkie zjawiska o charakterze gospodarczym i zdarzenia prawne, których konsekwencją jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze w działalności osób prawnych, których następstwem jest nieodpłatne, czyli niezwiązane z kosztami lub inną formą świadczenia, przysporzenie majątku tej osobie, mające wyraźny finansowy wymiar (uchwała NSA z 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06).
Nieodpłatne świadczenia w świetle wyroku TK
Kwestia opodatkowania nieodpłatnych świadczeń otrzymywanych przez pracowników wywoływała tyle kontrowersji, że ostatecznie sprawa znalazła swój finał w Trybunale Konstytucyjnym, który wydał wyrok 8 lipca 2014 r.. o sygn. akt K 7/13. Warto przywołać jego treść, ponieważ jego fragment odnosi się wprost do analizowanego przez nas problemu:
Na podstawie powyższego wyroku fiskus przyjmuje, że prezent jubileuszowy dla pracownika nie jest nieodpłatnym świadczeniem wykonywanym w ramach stosunku pracy. Spowodowane jest to kilkoma względami, jak choćby faktem, że pracownik nie może dochodzić wydania planowanego prezentu na podstawie żadnego stosunku prawnego ani roszczenia. Przeważnie obdarowany pracownik nie jest świadomy, czy przekazanie opisywanego prezentu jubileuszowego będzie miało miejsce ani co będzie jego przedmiotem.
Ogół tych okoliczności powoduje, że przekazany prezent jubileuszowy dla pracownika nie jest przychodem ze stosunku pracy, co powoduje, że wartość otrzymanego prezentu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a pracodawca nie jest zobowiązany do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Przykładowo tak wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 11 października 2018 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.340.2018.1.MD.
Prezent jubileuszowy dla pracownika jako darowizna
Otrzymany prezent jubileuszowy dla pracownika należy zatem traktować jako darowiznę. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT: „Przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów opodatkowanych podatkiem od spadków i darowizn”.
Powyższe oznacza, że w analizowanej przez nas sprawie zastosowanie znajdą regulacje ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej: SD).
W przypadku darowizny obowiązek podatkowy spoczywa na osobie obdarowanej (art. 5 ustawy SD), co powoduje, że to pracownik jest zobowiązany do rozliczenia ewentualnego podatku.
Trzeba jednak wskazać, że przepisy przewidują kwoty wolne od podatku w zależności od tego, w której grupie podatkowej znajduje się obdarowany. Z uwagi na fakt, że pomiędzy pracownikiem a zakładem pracy nie występują żadne więzi rodzinne, pracownika zaliczamy do III grupy podatkowej, co oznacza, że kwota wolna od podatku wynosi 4902 zł. Pamiętajmy jednak, że w przypadku kilku darowizn kwota ta obejmuje okres 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie tytułem darowizny.
Przykład 1.
Pracownik z okazji jubileuszu otrzymał od pracodawcy prezent w postaci zegarka o wartości 3000 zł. Z uwagi na fakt, że jest to pierwsza darowizna otrzymana od pracodawcy i jej wartości wynosi mniej niż 4902 zł, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od spadków i darowizn po stronie pracownika nie powstanie.
Przykład 2.
Pracownik z okazji jubileuszu otrzymał od pracodawcy prezent w postaci zegarka o wartości 6000 zł. Z uwagi na fakt, że wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, pracownik w ciągu miesiąca ma obowiązek złożyć deklarację SD-3 do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Naczelnik US wymierzy podatek jako podstawę opodatkowania, przyjmując kwotę 1098 zł (6000 - 4902).
Prezent jubileuszowy a koszt po stronie pracodawcy
Na zakończenie zajmijmy się jeszcze jedną kwestią, która jest istotna z perspektywy pracodawcy. Warto zastanowić się, czy wydatek na zakup prezentu jubileuszowego stanowi dla pracodawcy koszt uzyskania przychodu.
W odpowiedzi na postawione pytanie należy podkreślić, że z uwagi na zakwalifikowany prezent jubileuszowy dla pracownika jako darowizna powoduje, że nie jest możliwe ujęcie w kosztach pracodawcy wydatku na nabycie takiego prezentu.
Powyższe wynika wprost z treści art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy PIT, który podaje, że darowizn oraz ofiar wszelkiego rodzaju ponoszonych na rzecz osób fizycznych nie uważa się za koszt uzyskania przychodów.
