Przedawnienie kredytu i pożyczki

Kredyt  w banku, pożyczka zaciągnięta w firmie pożyczkowej przedawniają się po trzech latach. Jak liczyć ten termin? Kiedy można się powołać na przedawnienie kredytu? Jak banki i firmy mogą nie dopuścić do przedawnienia?

Przedawnienie kredytu - decyduje ten, kto dał kredyt

Przedawnienie kredytu i pożyczki udzielonej przez przedsiębiorcę następuje z upływem 3 lat. Wynika to z art. 118 Kodeksu cywilnego - są to bowiem roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Dla przyjęcia 3 -letniego terminu przedawnienia nie ma znaczenia to, czy kredytobiorca (pożyczkobiorca) jest przedsiębiorcą, czy konsumentem. Ważne, że kredytodawca (pożyczkodawca) udzielił kredytu (pożyczki) w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą.

Inaczej wygląda sprawa w przypadku pożyczek, w których pożyczkodawcą jest np. członek rodziny. Roszczenie o spłatę pożyczki nie jest wtedy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i obowiązuje inny, dłuższy termin przedawnienia - 6 lat.

Przedawnienie kredytu i pożyczki - terminy:

• 3 lata - termin przedawnienia kredytu w banku

• 3 lata - termin przedawnienia pożyczki w firmie pożyczkowej

• 6 lat - termin przedawnienia pożyczki od osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej

Przedawnienie kredytu dla każdej raty liczone osobno

Znajomość terminu przedawnienia (3 lata lub 6 lat) to nie wszystko. Trzeba jeszcze wiedzieć, jak ten termin liczyć.

Większość kredytów i pożyczek ma być spłacana w ratach. Załącznikami do umów są szczegółowe harmonogramy, z podaniem daty spłaty poszczególnych rat. Jaki ma to wpływ na przedawnienie kredytu?

Termin przedawnienia dla każdej raty kredytu lub pożyczki należy liczyć oddzielnie.

Przykład 1.

Jan Nowak zaciągnął w październiku 2017 r. w banku kredyt na 3 lata. Miał spłacać raty do 15. dnia każdego miesiąca. Pierwszą ratę miał zapłacić do 15 listopada 2017 r., ostatnią do 15 listopada 2020 r. Jan Nowak spłacił tylko pierwsza ratę kredytu, kolejnych już nie. Termin przedawnienia w odniesieniu do każdej rat liczy się osobno, od dnia, w którym rata miała zostać zapłacona; może więc dojść do sytuacji, w której część rat się już przedawni, a część - jeszcze nie.

Przedawnienie kredytu a wypowiedzenie umowy

Jeśli kredyt lub pożyczka nie są spłacane, to po kilku wezwaniach i ostrzeżeniach z reguły następuje wypowiedzenie umowy. Skutkiem wypowiedzenia jest to, że cała kwota staje się wymagalna - harmonogram spłat przestaje obowiązywać, należy oddać jednorazowo całą pożyczoną, a niespłaconą jeszcze kwotę.

W takim przypadku:

• raty, które były wymagalne jeszcze przed wypowiedzeniem umowy - przedawniają się każda oddzielnie;

• raty, które zgodnie z harmonogramem były wymagalne w przyszłości (po wypowiedzeniu kredytu) i stały się natychmiast wymagalne - przedawniają się w jednym terminie, od dnia, w którym po wypowiedzeniu należało cały kredyt spłacić.

Przykład 2.

15 stycznia 2019 r. bank wypowiedział Marii Kowalskiej kredyt. Miała ona zaległych 6 rat z 2018 r. (od czerwca do grudnia, płatne do 15. dnia każdego miesiąca), a w 2019 r. powinna była zapłacić jeszcze 9 rat. Po wypowiedzeniu kredytu, oprócz spłaty zaległych rat, ma obowiązek do 22 stycznia 2019 spłacić pozostałą część kredytu. Dla każdej z rat wymagalnych przed wypowiedzeniem należy oddzielnie ustalać termin przedawnienia. Natomiast pozostała część kredytu, która stała się wymagalna w wyniku wypowiedzenia, zacznie się przedawniać od 22 stycznia 2019 r.

Koniec terminu przedawnienia - na koniec roku

Zasady obliczania przedawnienia zmieniły się od 9 lipca 2018 r. Zmiany mają duży wpływ na to, jak obliczać przedawnienie kredytu. Nie zmieniła się wprawdzie zasada, że roszczenia banków i firm pożyczkowych przedawniają się po trzech latach. Zmienił się jednak sposób obliczania końca terminu przedawnienia. Efekt jest taki, że w niektórych przypadkach przedawnienie kredytu nastąpi nie po 3 latach, a niemal po 4 latach. Dlaczego? Bo koniec terminu przedawnienia przesunięto na koniec roku. 

Po zmianach w lipcu 2018 r., koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego (czyli na 31 grudnia). Jest to więc zasada podobna jak w przypadku przedawnienia podatków. Zasada ta nie obowiązuje tylko wtedy, gdy termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata - ale z tym wyjątkiem nie mamy do czynienia, bo przy kredytach bankowych i pożyczkach od firm obowiązuje termin trzyletni.

Co ważne, nowa zasada, że koniec przedawnienia przypada na koniec roku, ma zastosowanie również do umów, które zostały zawarte przed lipcem 2018 r., jeśli w dniu 9 lipca 2018 r. roszczenie nie było jeszcze przedawnione.

Przykład 3.

Piotr Kowalski nie zapłacił kilku rat kredytu. Dla każdej z tych rat należy oddzielnie obliczyć 3-letni termin przedawnienia, pamiętając jednak o tym, że od 9 lipca 2018 r. obowiązuje zasada, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Zatem raty przedawnią się w następujących terminach:

• rata nr 11 (płatna do 15 listopada 2017 r.) - przedawnienie z upływem 31 grudnia 2020 r.

• rata nr 12 (płatna do 15 grudnia 2017 r.) - przedawnienie z upływem 31 grudnia 2020 r.

• rata nr 13 (płatna do 15 stycznia 2018 r.) - przedawnienie z upływem 31 grudnia 2021 r.

• rata nr 14 (płatna do 15 lutego 2018 r.) - przedawnienie z upływem 31 grudnia 2021 r.

Przerwanie przedawnienia przez banki i firmy pożyczkowe

Banki ani firmy pożyczkowe z reguły nie czekają bezczynnie, aż należne im kwoty ulegną przedawnieniu. Mają kilka sposobów na to, żeby przedawnienie kredytu czy pożyczki nie nastąpiło - muszą w tym celu doprowadzić do przerwania terminu przedawnienia. Po każdym przerwaniu termin przedawnienia trzeba liczyć od początku.

Jak banki i firmy pożyczkowe mogą przerwać przedawnienie?

Wysłanie wezwania do zapłaty nie przerywa przedawnienia. Ale uznanie długu przez dłużnika - tak. Dlatego mogą próbować przekonać dłużnika, żeby ten np. uznał dług. Uznaniem długu przerywającym przedawnienie  jest też przyznanie się dłużnika, że zalega z zapłatą, np. prośba o odroczenie terminu zapłaty. Przerwanie przedawnienia nastąpi też w wyniku złożenia w sądzie pozwu o zapłatę czy wniosku do komornika o wszczęcie egzekucji.

Jesteś konsumentem? Przedawnienie kredytu będzie automatyczne

Przedawnienie kredytu nie oznacza, że jest on automatycznie umarzany. Oznacza jednak, że jeśli bank czy firma pożyczkowa będą chciały w sądzie odzyskać przedawnione długi, to im się to nie uda i przegrają sprawę.

Jeśli dłużnik nie jest konsumentem (tylko np. przedsiebiorcą), to żeby się zasłonić przedawnieniem, musi w sądzie powołać się na przedawnienie (podnieść zarzut przedawnienia). Sąd nie uwzględni przedawnienia, jeśli pozwany dłużnik nie podniesie tego zarzutu.

Łatwiej jest konsumentom, czyli osobom, które zaciągnęły kredyt lub pożyczkę w celu niezwiązanym z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową. W ich przypadku dzięki zmianom, które weszły w życie 9 lipca 2018 r., sąd musi z urzędu badać, czy roszczenie nie jest już przedawnione. Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zapłaty roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. 

Tylko wyjątkowo sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Sąd powinien rozważyć wtedy w szczególności:

• długość terminu przedawnienia;

• długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;

• charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.