Chociaż niewielu podatników jest tego świadomych, skutki na gruncie podatku VAT wywołuje również przemieszczenie własnego towaru między krajami UE. Tak więc, kiedy mamy do czynienia z WDT, co oznacza nietransakcyjne przemieszczanie towarów, kiedy istnieje możliwość skorzystania ze stawki zerowej oraz czy odsprzedaż towarów po ich przemieszczeniu także jest opodatkowana? Właśnie na te pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Przemieszczenie własnego towaru między krajami UE jako WDT
Jedną z czynności opodatkowanych podatkiem VAT jest wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT). Jak stanowi art. 13 ust. 1–2 ustawy VAT poprzez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w ramach odpłatnego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Do WDT dochodzi pod warunkiem, że nabywca towarów jest:
-
podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;
-
osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;
-
podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, działającymi w takim charakterze na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, niewymienionymi w pkt 1 i 2, jeżeli przedmiotem dostawy są wyroby akcyzowe, które zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą;
-
podmiotem innym niż wymienione w pkt 1 i 2, działającym (zamieszkującym) w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim, jeżeli przedmiotem dostawy są nowe środki transportu.
Zasadniczo zatem z WDT mamy do czynienia w sytuacji, gdy dochodzi jednocześnie do odpłatnego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel na rzecz innego przedsiębiorcy oraz czynność ta wiąże się z fizycznym przemieszczeniem towaru z Polski do innego kraju UE.
Zatem w typowej sytuacji WDT występuje, gdy mamy do czynienia ze sprzedażą pomiędzy dwoma podatnikami podatku od wartości dodanej z dwóch różnych krajów UE.
Natomiast w kontekście analizowanego zagadnienia należy sięgnąć do treści art. 13 ust. 3 ustawy VAT, który podaje, że za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów uznaje się również przemieszczenie przez podatnika lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów albo sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć działalności gospodarczej podatnika.
Powyższy przepis stanowi zatem odstępstwo od reguły ogólnej i wskazuje, że do WDT może także dochodzić, gdy mamy do czynienia z czynnością niemającą charakteru transakcji dwustronnej za wynagrodzeniem.
W świetle art. 13 ust. 3 ustawy VAT do WDT dochodzi również w przypadku, gdy podatnik przemieszcza towary należące do jego przedsiębiorstwa z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego. Można mówić w tym przypadku o wewnątrzwspólnotowym przemieszczeniu towarów własnych, które mają służyć prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
Nietransakcyjne przemieszczenie towarów
Aby zaistniała WDT, konieczne jest przemieszczenie przez podatnika (lub na jego rzecz) towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, jeżeli towary te:
-
zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte (w tym również w ramach WNT lub importu towarów);
-
mają służyć działalności gospodarczej podatnika.
Powyższa sytuacja oznacza, że polski podatnik, który przemieszcza własne towary z Polski do innego kraju UE, musi wykazać przed polskim fiskusem WDT. Natomiast w kraju UE, do którego towar został przetransportowany, należy wykazać wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT).
Przykład 1.
Czynny podatnik VAT dokonuje przemieszczenia towaru z magazynu w Polsce do magazynu w Holandii. W tej sytuacji w Polsce należy wykazać WDT, natomiast w Holandii – WNT.
Stawka podatku przy nietransakcyjnym przemieszczeniu towarów
Przy założeniu spełnienia warunków ustawowych określonych w art. 42 ustawy VAT istnieje możliwość skorzystania ze stawki 0% w przypadku nietransakcyjnego WDT. Zgodnie bowiem z art. 42 ust. 14 ustawy VAT przepisy dotyczące zerowej stawki stosuje się również do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, o której mowa w art. 13 ust. 3.
Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy VAT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem że:
-
podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, który nabywca podał podatnikowi;
-
podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;
-
podatnik, składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE.
Zgodnie z art. 42 ust. 1a ustawy VAT w przypadku nietransakcyjnego WDT stawka podatku, o której mowa w ust. 1, nie ma zastosowania, jeżeli:
-
podatnik nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w art. 100 ust. 1 pkt 1 lub ust. 3 pkt 1, lub
-
złożona informacja podsumowująca nie zawiera prawidłowych danych dotyczących wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 100 ust. 8
– chyba że podatnik należycie na piśmie wyjaśnił uchybienie naczelnikowi urzędu skarbowego.
Odsprzedaż towarów po ich przemieszczeniu
Warto podkreślić, że na gruncie prawa polskiego opodatkowaniu będzie podlegało wyłącznie przemieszczenie towaru z Polski do innego kraju UE. Ewentualna późniejsza sprzedaż przetransportowanego towaru nie będzie podlegała opodatkowaniu polskim podatkiem VAT, lecz wedle przepisów kraju, gdzie dokonywana jest sprzedaż.
Tak też stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji z 24 lipca 2020 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.294.2020.1.HW:
„W rozpatrywanej sprawie Wnioskodawca dokona przemieszczenia własnego towaru w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów własnych, o której mowa w art. 13 ust. 3 ustawy, a następnie dokona na terytorium tego państwa członkowskiego (Niemiec) sprzedaży towaru innym podmiotom z państwa trzeciego. Wnioskodawca wskazał, że przeniesienie prawa własności towaru na nabywców będzie następować na terytorium Niemiec. W konsekwencji należy stwierdzić, że opisana transakcja sprzedaży towarów znajdujących się na terytorium Niemiec nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce.
Z uwagi więc na fakt przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na terenie Niemiec, gdzie towar jest przechowywany i skąd będzie transportowany do ostatecznego nabywcy, czynność ta podlega opodatkowaniu na terenie tego państwa (Niemcy).
Zatem czynność polegająca na dokonaniu dostawy towarów znajdujących się na terytorium Niemiec podmiotowi z państwa trzeciego nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski”.
Przechodząc do podsumowania, należy wskazać, że w zakresie czynności mieszczących się w ramach WDT znajduje się także przemieszczenie własnych towarów należących do podatnika, które nie ma charakteru transakcyjnego.
