Licencja stanowi jeden z przejawów praw autorskich i zgodnie z definicją legalną zawartą w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych oznacza umowę o korzystanie z utworu. Z uwagi na fakt, że za utwór uważany jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia, zakres udzielania licencji może być bardzo szeroki. W związku z powyższym należy przeanalizować co oznaczają przychody z udzielenia licencji.
Właściwa kwalifikacja źródła przychodów
Przychody z udzielenia licencji, a więc z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich albo rozporządzania tymi prawami, występują wówczas, gdy spełnione są dwie przesłanki:
- po pierwsze konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych w postaci utworu,
- po drugie zaś osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich albo rozporządzaniem nimi.
Zgodnie z katalogiem wymienionym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody otrzymywane z tytułu udzielenia licencji mogą być potraktowane jako:
- przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT),
- przychody z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy PIT).
Prawa autorskie oraz wszelkie ich przejawy mogą być wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej i mogą służyć realizacji określonych działań gospodarczych. Dodatkowo, jak wynika z art. 55(1) Kodeksu cywilnego, składnikiem przedsiębiorstwa są m.in. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne.
W rezultacie jeżeli licencji udziela podmiot prowadzący firmę, uzyskane przychody należy zakwalifikować jako pochodzące z działalności gospodarczej. Jeżeli natomiast autor jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, to uzyskany przychód należy uznać za przychód z praw majątkowych.
W tym miejscu warto wskazać na treść art. 18 ustawy PIT. W świetle tego przepisu, za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. Dzięki sformułowaniu „w szczególności” powyższe wyliczenie nie ma charakteru zamkniętego, co oznacza, że również inne prawa majątkowe mogą być zaliczone do tego katalogu.
Natomiast w kwestii ustalenia momentu powstania przychodu z tytułu udzielenia licencji wskazać należy, że w myśl art. 11 ust. 1 ustawy PIT przychodami, co do zasady, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zatem przychody z udzielenia licencji należy rozpoznać w momencie ich otrzymywania.
Dodatkowo warto zaznaczyć, że zgodnie z art. 41 ustawy PIT zaliczkę na podatek od przychodu z tytułu udzielenia licencji pobiera podmiot wypłacający, który w tym przypadku pełni rolę płatnika.
Koszty uzyskania przychodu przy udzieleniu licencji
Jak wskazano, przychody z licencji mogą stanowić element prowadzonej działalności gospodarczej.
Zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy PIT, przychodami z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej składników majątku, będących m.in. środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi, także tych, których wartość początkowa jest mniejsza niż 3500 zł, jeśli przekracza kwotę 1500 zł. Prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne stanowią wartości niematerialne i prawne, w związku z czym ich wykorzystywanie, w tym udzielenie licencji, może być traktowane jako przychód z działalności gospodarczej.
W zakresie kosztów uzyskania przychodów wskazać należy, że koszty uzyskania przychodów z tytułu praw na dobrach niematerialnych określa się w wysokości 50% kwoty przychodów (art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT). W przepisie tym mowa jest wyraźnie o twórcach i artystach wykonawcach, czyli osobach wytwarzających chronione prawami autorskimi albo prawami pokrewnymi dobra niematerialne (utwory albo artystyczne wykonania).
Powyższy sposób określenia kosztów w wysokości 50% nie ma zastosowania do przychodów uzyskiwanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 22 ust. 12 do przychodów z działalności gospodarczej nie mają zastosowania koszty, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt. 3 ustawy PIT, a więc koszty w wysokości 50%.
Przychody z udzielenia licencji a podatek VAT
Odpłatne przenoszenie praw autorskich oraz udzielanie licencji na korzystanie z utworu stanowi w świetle ustawy VAT świadczenie usług. Jak bowiem wynika z art. 8 ust. 1 ustawy odpłatnym świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.
Koniecznie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 15 ust. 3a ustawy VAT z zakresu opodatkowanej podatkiem VAT wykonywanej samodzielnie działalności gospodarczej wyłączone zostały usługi twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzane za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.
Wyjaśniając powyższy przepis, podkreślić trzeba, iż jeżeli twórca udziela licencji osobiście, nie zaś w ramach prowadzonej działalności, to takie świadczenie usług nie podlega opodatkowaniu. Natomiast w przypadku udzielenia licencji przez przedsiębiorcę należy odprowadzić podatek należny.
