Komitet Standardów Rachunkowości wydał wskazówki, które mogą być pomocne przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych i sporządzaniu sprawozdań finansowych za 2020 r. Warto przyjrzeć się tym wytycznym.
Epidemia COVID-19 w Polsce przypadła na okres sporządzania rocznych sprawozdań finansowych przez jednostki stosujące przepisy ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Mając to na uwadze mogą wystąpić pewne problemy interpretacyjne przy realizacji obowiązków ustawowych w zakresie sporządzenia sprawozdań finansowych.
Akty wykonawcze Ministra Finansów jako remedium na czas pandemii
31 marca 2020 r. Minister Finansów wydał rozporządzenie w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji.
Rozporządzenie zostało wydane w wyniku upoważnienia ustawowego, wynikającego z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567 i 568). W większości przepadków podmioty zobligowane do sporządzenia a następnie złożenia sprawozdania finansowego za 2019 r. które miało miejsce w 2020 r. po przedłużeniu terminów do dokonania tych czynności realizowały swoje obowiązki.
Wskazówki do sporządzania sprawozdań finansowych w dobie pandemii
Komitet Standardów Rachunkowości to organ, który działa przy ministrze właściwym do spraw finansów publicznych. Do zakresu działania Komitetu należy m.in.: wydawanie krajowych standardów rachunkowości oraz przegląd i aktualizacja istniejących standardów, wydawanie stanowisk w problematycznych kwestiach z zakresu rachunkowości czy podejmowanie innych działań mających na celu harmonizację i standaryzację zasad rachunkowości.
Mając na uwadze w/w zadania Komitet opracował rekomendacje pt. Sprawozdanie finansowe w czasie pandemii COVID -19.
Wskazuje się, że zawarte w opracowaniu wskazówki mogą być pomocne przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych i sporządzaniu sprawozdań finansowych za 2020 rok, który jest rokiem szczególny dla gospodarki i działalności przedsiębiorców.
Informacje o kontynuacji działalności
Jedną ze wskazówek jest informacja o kontynuacji działalności w czasie COVID-19 z uwzględnieniem zdarzeń po dniu bilansowym. Zalecania obejmują, wszystkie jednostki, choć przepisy prawa nie obligują do tego w każdym przypadku, nie mniej w warunkach pandemii kwestia ta nabierała innego wymiaru. W wyniku epidemii COVID-19 i związanego z tym pogorszenia się sytuacji w otoczeniu gospodarczym ocena zdolności jednostki do kontynuowania działalności pozwala rozeznać, czy pomimo kryzysu przedsiębiorstwo przetrwa kolejny rok. Zaleca się, aby po przeprowadzeniu oceny zdolności jednostki do kontynuacji działalności kierownik jednostki przedstawiał odpowiednie do jej wyników wnioski w sprawozdaniu finansowym.
Inwentaryzacja w czasie COVID-19
Komisja zauważyła, że w okresie COVID-19 właściwe przeprowadzenie inwentaryzacji może napotkać pewne problemy, np. z powodu trudności w skompletowaniu komisji inwentaryzacyjnej i zespołów spisowych, z powodu niepokoju o zagrożenie zdrowia osób uczestniczących w spisach z natury w pomieszczeniach innych od tych, w których zazwyczaj przebywają. Komisja mając na uwadze w/w czynniki zauważa, że rola kierownika jednostki wymaga podjęcia właściwych działań zaradczych i dostosowawczych odpowiadających na faktycznie występujące utrudnienia związane z COVID-19 w odniesieniu do zadania sporządzenia inwentaryzacji.
„Kierownik jednostki dokonując oceny potencjalnych ryzyk wpływających na jej działalność, w tym także związanych z COVID-19, powinien zdecydować, czy skorzystanie z zezwolenia zawartego w art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy (dopuszczającego inwentaryzację w drodze weryfikacji jeśli przeprowadzenie spisu z natury z przyczyn uzasadnionych nie jest możliwe) jest rzeczywiście jedyną drogą do przeprowadzenia inwentaryzacji. Dokument uzasadniający przeprowadzenie inwentaryzacji drogą weryfikacji zamiast spisu z natury wraz z dokumentacją potwierdzającą porównanie danych ksiąg rachunkowych na dzień bilansowy z odpowiednimi dokumentami powinien stanowić załącznik do protokołu weryfikacji”.
Komisja zaleca, aby w sytuacji ograniczeń kadrowych, tworzono listy rezerwowych osób, które w przypadku sytuacji awaryjnych zasiliłby zespoły spisowe. Dodatkowo komisja zaleca, zachowanie ścisłego reżimu sanitarnego przy dokonywaniu wszystkich czynności związanych z inwentaryzacją: maseczki, przyłbice, środki dezynfekcyjne, konieczne zachowanie dystansu.
Ujawnienie wsparcia uzyskanego w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej oraz w ramach innych form pomocy
Komisja podnosi, konieczność ujawnienia w księgach (sprawozdaniu) wsparcia uzyskanego w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej oraz innych form pomocy.
Otrzymane przez jednostkę dofinansowanie (bezzwrotna pomoc finansowa udzielona ze środków publicznych) zaleca się zaprezentować w Rachunku zysków i strat, w jednostkach sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z załącznikiem 1, 4, 5 i 6 do ustawy, w następujący sposób:
-
Załącznik nr 1: w pozycji Pozostałe przychody operacyjne jako Inne przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji G.IV., w wariancie porównawczym w pozycji D.IV.).
-
Załącznik nr 4: w pozycji C. Pozostałe przychody i zyski, w tym aktualizacja wartości aktywów.
-
Załącznik nr 5: w pozycji Pozostałe przychody operacyjne (w wariancie kalkulacyjnym w pozycji F., w wariancie porównawczym w pozycji D.),
-
Załącznik nr 6: w pozycji I. Pozostałe przychody operacyjne.
Jeśli doszło do umorzenia całości lub części zobowiązań publicznoprawnych jednostki, informacja ta musi znaleźć odzwierciedlenie w sprawozdaniu. Umorzona wartość zobowiązania zwiększa pozostałe przychody operacyjne w korespondencji z kontem służącym do ewidencji zobowiązań publicznoprawnych. Komisja wskazuje w swych wytycznych jak ujawnić i księgować wszelkie formy pomocy oferowane w związku z epidemią i minimalizacją skutków gospodarczych, dlatego każdemu z kierowników zaleca się zapoznanie z wytycznymi dostępnymi na stronie: https://www.gov.pl/web/finanse/rekomendacje-i-inne-publikacje2.
Dodatkowe koszty działalności operacyjnej spowodowane COVID-19
Komisja zaleca, aby w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, w części pn. Dodatkowe informacje i objaśnienia, jednostki ujawniły charakter oraz kwotę poniesionych kosztów, na maseczki, środki czystości, rękawice i inne, jeżeli informacja ta mogłaby w sposób istotny wpłynąć na ocenę ich sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy.
Skutki Covid-19 na działalność przedsiębiorstwa
Wśród licznych zaleceń, Komisja nadmienia, że ocena skutków epidemii na działalność przedsiębiorstwa jest niezwykle istotna. Chodzi tutaj o wynik finansowy przedsiębiorstwa oraz ewentualnie ryzyko jakie mogłoby wystąpić w przyszłości.
Rekomenduje się, także między innymi omówienie wpływu pandemii na płynność i / lub wypłacalność jednostki oraz podejmowane działania w celu ograniczenia negatywnego wpływu pandemii na sytuację finansową, majątkową czy płynnościową jednostki. Ważnym elementem powinno być także, ujęcie przewidywanego rozwoju jednostki uwzględniając w sposób bezstronny i realistyczny możliwe negatywne konsekwencje rozwoju pandemii tj. ryzyko związane z dalszym przebiegiem COVID-19 .
Podstawa prawna
-
Sprawozdanie finansowe w czasie pandemii covid-19. Rekomendacje Komitetu Standardów Rachunkowości, Załącznik do Uchwały 13/2020 z dnia 10 grudnia 2020 r. dostęp: https://www.gov.pl/web/finanse/rekomendacje-i-inne-publikacje2
-
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U.2019.351 t.j.
-
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567 i 568).
-
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2001 r. w sprawie zakresu działania i sposobu organizacji Komitetu Standardów Rachunkowości Dz.U.2019.2030 t.j.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
