Prowadzę kiosk i w marcu zakupiłem książki i czasopisma. Towar otrzymałem natychmiast, jednak faktura na kwotę 15 000 zł brutto została wystawiona dopiero 4 kwietnia 2021 r. i posiada adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Dodatkowo 5 kwietnia 2021 r. zakupiłem komputer o wartości 4000 zł brutto. Nigdy wcześniej nie stosowałem podzielonej płatności. Czy w moim przypadku możliwa jest dobrowolna podzielona płatność w odniesieniu do obu zakupów, czy może przepisy nakładają na mnie obowiązek zapłaty z użyciem specjalnego komunikatu przelewu?
Aleksander, Warszawa
Dobrowolna podzielona płatność została wprowadzona od 1 lipca 2018 r. Od tego dnia przedsiębiorcy posiadający firmowy rachunek rozliczeniowy mogą za pomocą specjalnego komunikatu przelewu uregulować zobowiązanie, wykorzystując split payment. Split payment dotyczy wyłącznie tzw. operacji B2B, czyli transakcji zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą. Aby możliwe było wykonanie przelewu z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności, muszą zostać spełnione jednocześnie cztery warunki:
- zapłata dokonana zostaje poprzez przelew bankowy z wykorzystaniem komunikatu przelewu,
- nabywca posiada firmowy rachunek rozliczeniowy,
- sprzedawca posiada firmowy rachunek rozliczeniowy,
- na fakturze podana jest kwota podatku VAT.
Kiedy mechanizm podzielonej płatności jest obowiązkowy?
Od 1 listopada 2019 r. został wprowadzony obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności, który zastąpił mechanizm odwrotnego obciążenia. Na skutek tego split payment nie posiada już cech wyłącznie dobrowolnej formy zapłaty. Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności występuje w sytuacji, gdy zostaną spełnione 3 warunki:
- zakupione towary lub usługi zostały wymienione w załączniku nr 15 ustawy o VAT,
- kwota brutto faktury przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji,
- transakcja zawierana jest pomiędzy podatnikami (B2B).
W przypadku zakupu komputera należy zweryfikować, czy zostały spełnione powyższe warunki, aby musiał Pan uregulować fakturę z wykorzystaniem komunikatu przelewu. W załączniku nr 15 ustawy o VAT w pozycji 60 znajduje się informacja o zakupie towarów takich jak komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych. Oznacza to, że pierwszy z powyższych warunków został spełniony. Wartość faktury, na której znajduje się pozycja z zakupionym komputerem, to 4000 zł brutto, a więc drugi z warunków nie został spełniony, co jednoznacznie wyklucza obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności. Może Pan natomiast uregulować płatność dobrowolnie wykorzystując mechanizm podzielonej płatności.
Natomiast zakupione przez Pana książki i czasopisma nie zostały wymienione w załączniku nr 15 ustawy o VAT. Oznacza to, że pomimo spełnienia drugiego z warunków dotyczącego wartości brutto faktury, nie ma Pan obowiązku stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia.
Dobrowolna podzielona płatność - czy to możliwe?
W sytuacji, gdy zdecyduje się Pan dobrowolnie uregulować fakturę z wykorzystaniem mechanizmu split payment, musi Pan wypełnić specjalny komunikat przelewu. Zgodnie z art. 108a ust. 3 ustawy o VAT w komunikacie przelewu należy podać informacje takie jak:
- kwota całości lub części podatku VAT z faktury zakupu, która ma zostać zrealizowana z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności,
- kwota całości lub części wartości brutto zakupu,
- numer faktury zakupu,
- NIP dostawcy lub usługodawcy.
W celu realizacji przelewu bank obciąży Pana rachunek VAT kwotą całości lub części podatku VAT, jaka została wprowadzona w komunikacie przelewu i uzna tą kwotą Pana rachunek rozliczeniowy. Następnie kwota brutto (zgodna z wartością wprowadzoną w komunikacie przelewu) zostanie przekazana na rachunek rozliczeniowy nabywcy. Jeżeli na rachunku VAT nie ma Pan żadnych środków lub są one niewystarczające na pokrycie kwoty VAT z faktury zakupu i wykona Pan przelew z wykorzystaniem split payment, to bank obciąży kwotą brutto Pana rachunek rozliczeniowy i przekaże środki na rachunek rozliczeniowy nabywcy. Dzięki temu po stronie sprzedawcy kwota brutto zostanie zaksięgowana na rachunku rozliczeniowym, a następnie wartość podatku VAT z komunikatu przelewu zostanie przekazana na rachunek VAT dostawcy.
Podsumowując, ustawodawca wprowadzając obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności nie ograniczył cechy dobrowolności stosowania split payment. Polega ona na tym, że w przypadku niespełnienia warunków do stosowania obowiązkowego split payment, dobrowolna podzielona płatność jest nadal jedną z dostępnych metod zapłaty za fakturę.
