Ciągły postęp i elektronizacja powodują, że coraz większa ilość usług może być świadczona zdalnie przy pomocy smartfona lub komputera. Okazuje się, że ta forma wykonywania usług podlega konkretnej regulacji ustawowej. Z artykułu dowiesz się, jakie obowiązki niesie ze sobą świadczenie usług drogą elektroniczną.
Usługi elektroniczne
Pojawienie się internetu wprowadziło nowe formy komunikacji, a co za tym idzie – także innowacyjność w zakresie handlu oraz wykonywania wszelkiego rodzaju usług. Kwestią czasu było wprowadzenie odpowiedniej regulacji prawnej, która porządkowałaby ten zakres działalności człowieka. W przypadku Polski od wielu lat obowiązuje już specjalny akt prawny, o którym nie wie jednak większość społeczeństwa, a który ma istotne znaczenie dla usług świadczonych drogą elektroniczną.
Zgodnie z treścią art. 1 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług droga elektroniczną ustawa określa:
- obowiązki usługodawcy związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną,
- zasady wyłączania odpowiedzialności usługodawcy z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną,
- zasady ochrony danych osobowych osób fizycznych korzystających z usług świadczonych drogą elektroniczną.
Powyższy akt prawny znajduje zastosowanie do wielu rodzajów usług elektronicznych. Ustawodawca wprowadza jednak pewne ograniczenia w tym zakresie. Przepisów ustawy nie stosuje się bowiem do:
- rozpowszechniania lub rozprowadzania programów radiowych bądź programów telewizyjnych i związanych z nimi przekazów tekstowych w rozumieniu Ustawy z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji, z wyłączeniem programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym;
- używania poczty elektronicznej lub innego równorzędnego środka komunikacji elektronicznej między osobami fizycznymi, w celach osobistych niezwiązanych z prowadzoną przez te osoby, chociażby ubocznie, działalnością zarobkową lub wykonywanym przez nie zawodem;
- świadczenia przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego usług telekomunikacyjnych;
- świadczenia usług drogą elektroniczną, jeżeli odbywa się ono w ramach struktury organizacyjnej usługodawcy, przy czym usługa świadczona drogą elektroniczną służy wyłącznie do kierowania pracą lub procesami gospodarczymi tego podmiotu.
Warto w tym miejscu podkreślić, że na zasadach określonych przez przepisy odrębne swoboda świadczenia usług drogą elektroniczną może zostać ograniczona, jeżeli jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia, obronność, bezpieczeństwo państwa lub bezpieczeństwo publiczne.
Obowiązki usługodawcy elektronicznego
Wykonywanie usług drogą elektronicznych musi odbywać się w zgodzie z obowiązującymi przepisami. W praktyce oznacza to, że usługodawca jest zobowiązany przestrzegać nie tylko głównych regulacji w zakresie podejmowanej przez siebie czynności (np. formy zawarcia umowy sprzedaży lub umowy o dzieło), ale także przepisów odnoszących się do świadczenia usług elektronicznych.
Usługodawca musi podać w sposób wyraźny, jednoznaczny i bezpośrednio dostępny poprzez system teleinformatyczny, którym posługuje się usługobiorca, tzw. informacje podstawowe:
- adresy elektroniczne;
- imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę lub firmę oraz siedzibę i adres.
Jeżeli usługodawcą jest przedsiębiorca, podaje on również informacje dotyczące właściwego zezwolenia i organu zezwalającego, w razie gdy świadczenie usługi wymaga, na podstawie odrębnych przepisów, takiego zezwolenia. Jeżeli usługodawcą jest osoba fizyczna, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia określonych w odrębnych ustawach wymagań, podaje również:
- w przypadku ustanowienia pełnomocnika jego imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo jego nazwę lub firmę oraz siedzibę i adres;
- samorząd zawodowy, do którego należy;
- tytuł zawodowy, którego używa, oraz państwo, w którym został on przyznany;
- numer w rejestrze publicznym, do którego jest wpisany wraz ze wskazaniem nazwy rejestru i organu prowadzącego rejestr;
- informację o istnieniu właściwych dla danego zawodu zasad etyki zawodowej oraz o sposobie dostępu do tych zasad.
Usługodawca jest obowiązany zapewnić usługobiorcy dostęp do aktualnej informacji o:
- szczególnych zagrożeniach związanych z korzystaniem z usługi świadczonej drogą elektroniczną;
- funkcji i celu oprogramowania lub danych niebędących składnikiem treści usługi, wprowadzanych przez usługodawcę do systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca.
Usługodawca musi również zapewnić działanie systemu teleinformatycznego, którym się posługuje, umożliwiając nieodpłatnie usługobiorcy:
- w razie gdy wymaga tego właściwość usługi korzystanie przez usługobiorcę z usługi świadczonej drogą elektroniczną, w sposób uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych do treści przekazu składającego się na tę usługę, w szczególności przy wykorzystaniu technik kryptograficznych odpowiednich dla właściwości świadczonej usługi, jednoznaczną identyfikację stron usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz potwierdzenie faktu złożenia oświadczeń woli i ich treści, niezbędnych do zawarcia drogą elektroniczną umowy o świadczenie tej usługi, w szczególności przy wykorzystaniu kwalifikowanego podpisu elektronicznego;
- zakończenie, w każdej chwili, korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną.
Świadczenie usług drogą elektroniczną a ochrona danych
Usługi elektroniczne niewątpliwie wymagają podania szeregu danych osobowych w celu sfinalizowania transakcji. Rodzi to kolejny obowiązek po stronie usługodawcy – ochrony zebranych od klienta informacji poufnych. Usługodawca może przetwarzać następujące dane osobowe usługobiorcy niezbędne do nawiązania, ukształtowania treści, zmiany lub rozwiązania stosunku prawnego między nimi:
- nazwisko i imiona usługobiorcy;
- numer ewidencyjny PESEL lub – gdy ten numer nie został nadany – numer paszportu, dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
- adres zameldowania na pobyt stały;
- adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres, o którym mowa w pkt 3;
- dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego usługobiorcy;
- adresy elektroniczne usługobiorcy.
W celu realizacji umów lub dokonania innej czynności prawnej z usługobiorcą usługodawca może przetwarzać inne dane niezbędne ze względu na właściwość świadczonej usługi bądź sposób jej rozliczenia. Usługodawca wyróżnia i oznacza te spośród powyższych danych jako dane, których podanie jest niezbędne do świadczenia usługi drogą elektroniczną.
Usługodawca może przetwarzać, za zgodą usługobiorcy i dla celów reklamy, badania rynku oraz zachowań i preferencji usługobiorców z przeznaczeniem wyników tych badań na potrzeby polepszenia jakości świadczonych przez siebie usług, inne dane dotyczące usługobiorcy, które nie są niezbędne do świadczenia usługi drogą elektroniczną. Usługodawca może przetwarzać następujące dane charakteryzujące sposób korzystania przez usługobiorcę z usługi świadczonej drogą elektroniczną (dane eksploatacyjne):
- oznaczenia identyfikujące usługobiorcę;
- oznaczenia identyfikujące zakończenie sieci telekomunikacyjnej lub system teleinformatyczny, z którego korzystał usługobiorca;
- informacje o rozpoczęciu, zakończeniu oraz zakresie każdorazowego korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną;
- informacje o skorzystaniu przez usługobiorcę z usług świadczonych drogą elektroniczną.
Rozliczenie usługi świadczonej drogą elektroniczną przedstawione usługobiorcy nie może ujawniać rodzaju, czasu trwania, częstotliwości i innych parametrów technicznych poszczególnych usług, z których skorzystał usługobiorca, chyba że zażądał on szczegółowych informacji w tym zakresie.
Podsumowanie
Świadczenie usług drogą elektroniczną powoduje powstanie szeregu obowiązków, które musi wykonać usługodawca. Dotyczy to w dużej mierze konieczności podawania informacji usługobiorcy oraz zabezpieczenia przekazanych przez niego danych poufnych (danych osobowych niezbędnych do wykonania transakcji).
