Zgodnie z art. 90 ust. 6 ustawy o VAT podatnik dokonując rozliczenia podatku VAT nie musi uwzględniać w obrocie przychodów uzyskanych z tytułu transakcji dotyczących nieruchomości oraz usług finansowych wykonywanych sporadycznie. Kiedy w takim razie można uznać transakcję za sporadyczną i jakich czynności ona dotyczy?
Usługi nie uwzględniane przy ustalaniu proporcji (sprzedaż mieszana)
Podatnicy, którzy wykonują zarówno czynności opodatkowane, jak i te niepodlegające opodatkowaniu, nie zawsze ponoszone koszty mogą przyporządkować bezpośrednio do poszczególnych rodzajów przychodów. By więc właściwie odliczyć naliczony VAT, stosują oni odpowiednią proporcję. Proporcję określa się procentowo na podstawie danych z roku poprzedniego, poprzez ustalenie stosunku obrotu uzyskanego z czynności zwolnionych do całego rocznego obrotu.
Obrót z tytułu wykonywania sporadycznie usług:
- ubezpieczeniowych, reasekuracyjnych oraz pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także usług świadczonych przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;
- udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz pośrednictwa w ich udzielaniu, a także zarządzania nimi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
- w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzania gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
- w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
- których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz usług pośrednictwa w tym zakresie, nie jest uwzględniany w ustalaniu proporcji.
Definicja sporadyczności
Ustawa nie definiuje pojęcia sporadyczności, w związku z czym w tym przypadku, można poprzeć się słownikiem języka polskiego. Definiuje on słowo “sporadyczny” jako “występujący rzadko, nieregularnie”. Pomocne w kwestii określenia, czym jest transakcja sporadyczną, może być również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W orzecznictwie wskazano, iż transakcją sporadyczną może być transakcja, która nie stanowi bezpośredniej, stałej ani istotnej części działalności podatnika, ani nie wymaga zaangażowania istotnych zasobów majątkowych. Ważna jest również kwestia osiąganych przychodów z tytułu wykonywania tych czynności w stosunku do przychodów z działalności podstawowej.
Zgodnie z powyższym, za transakcję sporadyczną można uznać taką, która występuje incydentalnie i jest działalnością poboczną w stosunku do wykonywanej, a osiągane z niej przychody w stosunku do przychodów z działalności są niewielkie.
Podatnik sam musi ocenić, czy dokonana przez niego transakcja, jest czynnością sporadyczną czy też nie. Przy ocenie tej musi wziąć pod uwagę przede wszystkim:
- jej związek z prowadzoną działalnością,
- wysokość osiągniętych z jej tytułu przychodów,
- wpływ osiągniętych z tytułu tej transakcji przychodów, na ogólny wzrost obrotów,
- częstotliwość występowania takich transakcji, bądź możliwość ich ponownego zaistnienia w przyszłości.
Przykładowo, jeśli podatnik zajmuje się sprzedażą maszyn i w ciągu roku sprzedał ich 100, a w stosunku do 3 transakcji sprzedaży wykonał usługę pośrednictwa finansowego, to czynności te można uznać za sporadyczne. Ze względu na małą skalę tych usług w stosunku do ilości sprzedanych maszyn, przypadki takie traktować należy jako działalność poboczną i sporadyczną i obrotów z tego tytułu podatnik nie musi uwzględniać przy ustalaniu proporcji. Jeśli jednak ten sam podatnik sprzedając 100 maszyn, w stosunku do 30 wykonał usługę pośrednictwa finansowego, to wykonanie tych czynności istotnie wpłynęło na zwiększenie obrotów z działalności głównej. Zarówno ze względu na ilość wykonanych usług pośrednictwa, jak i osiągnięte z ich tytułu przychody, działań tych nie można uznać za sporadyczne, ani poboczne w stosunku do prowadzonej działalności. Uznać należy, że czynności te stanowiły uzupełnienie prowadzonej działalności gospodarczej. Należy je zakwalifikować do obrotów i uwzględnić przy wyliczaniu proporcji.
