Prowadzenie działalności gospodarczej co do zasady nie wymaga wykupienia polisy ubezpieczeniowej. Warto jednak rozważyć tę opcję, ponieważ odpowiednie ubezpieczenie może uchronić przedsiębiorcę przed odpowiedzialnością odszkodowawczą z majątku firmowego, a niekiedy nawet osobistego. Sprawdźmy, jakie są różnice jeśli chodzi o ubezpieczenie OC i AC.
Ubezpieczenie OC
Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC) kojarzy się przede wszystkim z obowiązkowym ubezpieczeniem samochodowym. Taka polisa jest obowiązkowa dla każdego właściciela pojazdu mechanicznego bez względu na fakt prowadzenia działalności gospodarczej. Ubezpieczenie tego rodzaju pomaga w pokryciu szkód wyrządzonych przez właściciela polisy.
Obowiązek zawarcia polisy OC pojazdu powstaje z pierwszym dniem jego zarejestrowania. Bez znaczenia jest tutaj to, czy samochód faktycznie jest używany, czy też pozostaje przez dłuższy czas lub na stałe w garażu. Brak polisy OC choćby przez 1 dzień jest podstawą do wymierzenia kary przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Trzeba nadmienić, że kary za brak ważnego OC są dosyć wysokie, od 1 stycznia 2024 roku wynoszą one:
- do 3 dni – 1700 zł,
- od 4 do 14 dni – 4240 zł,
- powyżej 14 dni – 8480 zł.
Ubezpieczenie OC może dotyczyć także przedsiębiorstwa i szeroko pojętej działalności gospodarczej. W takim przypadku chroni właściciela firmy przed odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną w związku z procesem produkcyjnym. Innymi słowy, jeśli wskutek wykonywania działalności gospodarczej dojdzie do powstania szkody w jakimkolwiek mieniu, polisa OC będzie w stanie pokryć wszelkie koszty (pod warunkiem, że wejdzie to w zakres odszkodowania). OC dla przedsiębiorcy, które nie obejmuje pojazdów mechanicznych, jest całkowicie dobrowolne. Osoba prowadząca działalność sama decyduje kiedy, od kogo i na jakich warunkach wykupić taką polisę. Przedsiębiorca ma prawo zmienić ubezpieczyciela, a nawet rozszerzyć zakres swojego ubezpieczenia. Tego rodzaju OC nie jest obowiązkowe, stąd brak polisy nie wiąże się w tym zakresie z żadną karą finansową dla przedsiębiorcy.
Polisy OC działalności gospodarczej są bardzo zróżnicowane, jeśli chodzi o treść i zakres mienia, które może zostać objęte takim ubezpieczeniem. Firmy ubezpieczeniowe oferują różne warunki, przy czym zawsze jest to dopasowane do potrzeb przedsiębiorstwa oraz zakresu wykonywanej działalności gospodarczej. Polisa OC chroni przedsiębiorcę przede wszystkim przed odpowiedzialnością za wyrządzone szkody deliktowe (czyny zabronione) oraz kontraktowe (wynikające z umów zawieranych zarówno z konsumentami, jak i kontrahentami).
Podpisanie polisy OC na samochody nie jest tożsame z ubezpieczeniem OC obejmującym działalność gospodarczą ubezpieczonego, nawet jeśli pojazdy są wykorzystywane dla celów prowadzenia danego biznesu. Jeśli przedsiębiorca chce ubezpieczyć od odpowiedzialności cywilnej cały majątek firmowy, musi podpisać dodatkowe polisy OC (nie tylko te, które dotyczą pojazdów mechanicznych).
Przykład 1.
Pan Marcin prowadzi działalność gospodarczą związaną z transportem towarów. Jego firma ma 5 samochodów, które są wykorzystywane do świadczenia usług na rzecz zamawiających. Czy przedsiębiorca ma obowiązek podpisać ubezpieczenie OC, a jeśli tak, to w jakim zakresie?
W omawianej sytuacji pan Marcin musi mieć obowiązkowe ubezpieczenie OC dla każdego z pojazdów, licząc od dnia ich rejestracji. Przedsiębiorca nie musi jednak podpisywać polisy OC na prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą. Może to oczywiście zrobić w dowolnie wybranym momencie.
Ubezpieczenie AC
Ubezpieczenie autocasco (AC) dotyczy wyłącznie pojazdów mechanicznych. Taka polisa nie jest obowiązkowa w żadnej sytuacji i nie musi wiązać się z prowadzeniem żadnej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może więc ubezpieczyć swoje pojazdy w dowolnym momencie działalności gospodarczej, nie musi przy tym ubezpieczać wszystkich samochodów.
Zakres ubezpieczenia AC różni się od zakresu obowiązkowej polisy OC. Autocasco jest dopasowywane do potrzeb ubezpieczonego, dotyczy najczęściej ochrony przed zniszczeniem pojazdu, czy to z winy samego użytkownika, czy też niezidentyfikowanej osoby trzeciej, zwierzęcia albo sił przyrody. AC chroni także przed kradzieżą samochodu – jeśli dojdzie do takiego zdarzenia, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie, które może zostać przeznaczone na zakup nowego pojazdu. Jest to szczególnie istotne w firmach, w których samochody służą do prowadzenia działalności gospodarczej na bieżąco. Co ciekawe, ubezpieczenie AC nie jest dostępne dla każdego samochodu. W przypadku starszych pojazdów firmy ubezpieczeniowe odmawiają podpisania polisy albo robią to bardzo niechętnie i z reguły na warunkach niekorzystnych dla ubezpieczonego.
Sumy ubezpieczeniowe polis AC są uregulowane wyłącznie na mocy zawartej polisy, podczas gdy te wynikające z OC nałożone są odgórnie w drodze ustawy. Aktualnie wynoszą one dla polis OC 1,05 mln euro dla szkód majątkowych i 5,21 mln euro dla szkód osobowych. Wskazane kwoty dotyczą przy tym jednego zdarzenia. Suma ubezpieczenia AC odpowiada natomiast wartości ubezpieczonego pojazdu. Przedsiębiorca ma możliwość łączenia polis OC z ubezpieczeniem AC zarówno względem wszystkich, jak i tylko części swoich pojazdów.
Przykład 2.
Pan Bogdan ma firmę transportową i kilkanaście samochodów ciężarowych. Oprócz obowiązkowego ubezpieczenia OC pojazdów chciałby, aby zostały one objęte także polisą AC. Przedsiębiorca zastanawia się również nad ubezpieczeniem OC całej swojej działalności, niezależnie od obowiązkowego ubezpieczenia OC samochodów. Czy możliwe jest zawarcie kilku polis OC oraz AC?
Tak, przy czym polisy AC mogą obejmować wyłącznie pojazdy mechaniczne. Dodatkowa polisa OC może dotyczyć pozostałego zakresu prowadzonej działalności, w tym dodatkowego mienia firmowego (np. sprzętów komputerowych, wyposażenia biura lub maszyn produkcyjnych).
Przykład 3.
Pani Natalia prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Na co dzień korzysta z prywatnego samochodu, który jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC. Mąż kobiety namawia ją na ubezpieczenie pojazdu polisą AC oraz na podpisanie ubezpieczenia OC prowadzonej przez nią działalności. Czy dodatkowe ubezpieczenia OC i AC są w tym przypadku konieczne?
Nie, ponieważ przedsiębiorca nie ma obowiązku podpisywania polis AC żadnego pojazdu (bez względu na to, czy wykorzystuje go do prowadzenia swojej działalności) ani polis OC odnoszących się do firmy. Pani Natalia może pozostać wyłącznie przy ubezpieczeniu OC swojego samochodu.
Ubezpieczenie OC i AC a różnice pomiędzy nimi
Polisy OC pojazdów są w Polsce obowiązkowe bez względu na przeznaczenie samochodów i fakt wykorzystywania ich do prowadzenia działalności gospodarczej. OC jest uregulowane ustawowo, co oznacza, że ubezpieczony wie, ile pieniędzy może otrzymać w ramach odszkodowania z OC i kiedy w ogóle będzie to możliwe. Polisy OC mogą obejmować również inne mienie, także to związane z działalnością gospodarczą – nie są wtedy obowiązkowe, a ich warunki zależą od treści danej umowy.
W przypadku polis AC nigdy nie mówimy o obowiązku ich zawierania. Tego rodzaju umowy mogą jednak dotyczyć wyłącznie pojazdów mechanicznych, a zakres odszkodowania z tytułu takiej polisy odpowiada maksymalnej wartości ubezpieczonego pojazdu. Przy polisach AC ubezpieczony jest pojazd, przy polisach OC odpowiedzialność cywilna dotyczy danej osoby (ubezpieczonego).
Obowiązkowe ubezpieczenie OC zapewnia odszkodowanie wyłącznie osobie poszkodowanej. W przypadku ubezpieczenia AC odszkodowanie jest wypłacane również właścicielowi pojazdu, który może występować w roli sprawcy zdarzenia.
Polisy OC i AC różnią się także między sobą wyłączeniem odpowiedzialności ubezpieczyciela. W przypadku OC wyłączenia są takie same dla wszystkich ubezpieczonych i wynikają wprost z przepisów prawa, głównie z ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Wyłączenia w polisach AC są zróżnicowane i zależą w głównej mierze od treści zawartej polisy oraz warunków stosowanych przez dane towarzystwo ubezpieczeniowe.
Kolejną istotną różnicą pomiędzy ubezpieczeniem OC i AC jest sprzedaż pojazdu objętego taką polisą. Przy OC przechodzi ono automatycznie na nowego właściciela, AC natomiast wygasa wraz z chwilą zbycia pojazdu. Polisy OC automatycznie przedłużają się po upływie 12 miesięcy (z reguły na kolejny rok), AC natomiast wygasają wraz z ostatnim dniem ubezpieczenia.
Podsumowując, ubezpieczenie OC jest obowiązkowe dla każdego pojazdu mechanicznego od chwili jego zarejestrowania. OC może również obejmować działalność gospodarczą i wówczas jest fakultatywne. Polisy AC nie są natomiast obowiązkowe, jednak mogą dotyczyć wyłącznie pojazdów mechanicznych. Przedsiębiorca, który jest właścicielem jakichkolwiek pojazdów, musi pamiętać o ich obowiązkowym ubezpieczeniu polisą OC. Polisy AC nie są w tym przypadku koniecznie, podobnie zresztą jak polisy OC dotyczące jego działalności gospodarczej.
