W świetle przepisu 28b ustawy o VAT miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jednakże wprowadzony został do regulacji miejsca świadczenia usług szereg przepisów szczegółowych. Odmienne uregulowanie miejsca świadczenia usług dotyczy m.in. usług związanych z nieruchomościami czy usługi wstępu na imprezy. Przeczytaj artykuł i sprawdź, na jakich zasadach rozliczane będą usługi związane z targami.
Ustalenie miejsca świadczenia usług - zasady ogólne
Ogólna zasada ustalania miejsca świadczenia usług została uregulowana w art. 28b ustawy o VAT. Zgodnie z przytoczonym przepisem miejscem świadczenia usług w przypadku:
świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej,
gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba, miejscem świadczenia usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej,
w przypadku gdy usługobiorca nie posiada siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Ważne! Definicja ustawowa podatnika została zamieszczona w art. 28a: Art. 28a. Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału: 1) ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to: a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6, b) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej; |
Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że od ogólnej zasady dotyczącej ustalania miejsca świadczenia usług przepisy ustawy regulują szereg wyjątków, które dotyczą m.in. usług związanych z nieruchomościami czy wstępu na targi.
Usługi związane z targami a miejsce świadczenia usług
Jak wynika z art. 28g miejscem świadczenia usług wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy oraz usług pomocniczych związanych z usługami wstępu na te imprezy, świadczonych na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają.
Definicja usług wstępu w świetle przepisów unijnych
Definicja usług wstępu została uregulowana w rozporządzeniu wykonawczym Rady UE Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającym środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zgodnie z art. 32 powołanego rozporządzenia usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, obejmują świadczenie usług, których podstawową cechą jest przyznawanie prawa wstępu w zamian za bilet lub opłatę, w tym opłatę w formie abonamentu, biletu okresowego lub opłaty okresowej. Dotyczy to w szczególności:
prawa wstępu na spektakle, przedstawienia teatralne, występy cyrkowe, targi, do parków rozrywki, na koncerty, wystawy, jak również inne podobne wydarzenia kulturalne;
prawa wstępu na wydarzenia sportowe, takie jak mecze lub zawody;
prawa wstępu na wydarzenia edukacyjne i naukowe, takie jak konferencje i seminaria.
Co ważne, prawo to nie obejmuje korzystania z obiektów takich jak sale gimnastyczne i inne, w zamian za opłatę.
Świadczenie usług kompleksowych związanych z targami w świetle stanowiska organów podatkowych - analiza orzecznictwa
Przedsiębiorcy, jak wynika z częstych interpretacji organów podatkowych, nierzadko mają trudności z ustaleniem miejsca świadczenia usług w przypadku zakupu wstępu na wydarzenia edukacyjne (typu konferencje czy targi), któremu towarzyszy również dodatkowa usługa taka jak np. udostępnienia stoiska czy reklamy. Mają bowiem wątpliwości, czy taka usługa rozliczana jest w oparciu o przepis szczególny art. 28g (bilet wstępu), 28e (usługi związane z nieruchomościami), czy na podstawie art. 28b (na zasadach ogólnych).
Należy podkreślić, że przepis (art. 28g ustawy o VAT) dotyczy wyłącznie usług wstępu oraz pozostałych usług do nich pomocniczych. Innymi słowy, przepis znajdzie zastosowanie przede wszystkim, gdy zostanie podatnikowi przyznane prawo wstępu w zamian za bilet bądź opłatę. Naczelny Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 22 sierpnia 2013 roku (syg. I SA/PO552/13) wskazał, że kluczowe dla rozstrzygnięcia (...) sprawy było dokonanie kwalifikacji usług, które zamierzała świadczyć Spółka do jednej z następujących kategorii: usługi reklamy, usługi pomocnicze do usług targów i wystaw bądź usługi wynajmu. W przypadku zakupu kompleksowej usługi obejmującej zakup wstępu, usług reklamy czy wynajmu powierzchni wystawienniczej zastosowanie znajdzie zasada ogólna dotycząca ustalania miejsca świadczenia usług uregulowana w art. 28b ustawy o VAT.
Takie ujęcie sprawy zostało potwierdzone w licznych interpretacjach organów skarbowych, w tym Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 stycznia 2012 r. (syg. IBPP3/443-1129/11/AB), w której można przeczytać: nabyta usługa od organizatora targów (tj. udostępnienie (wynajem) powierzchni wystawienniczej, opłata rejestracyjna i ubezpieczeniowa, prezentacja marki w spisie wystawców, na stronie internetowej targów, w katalogu) obiektywnie tworzy - w aspekcie gospodarczym - jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter. W związku z tym wykonanie usługi związanej z targami, w skład której wchodzą usługi takie jak zakup powierzchni wystawowej, opłata wstępu czy wykonanie zabudowy opodatkowane są według zasady ogólnej. Zatem miejscem świadczenia ww. usług jest terytorium państwa, w którym usługobiorca posiada siedzibę.
Wątpliwości wzbudza jednak sytuacja, gdy w skład zakupionej usługi wchodzi wynajem powierzchni wystawienniczej. Mianowicie powstaje pytanie, czy usługę tę należy uznać jako związaną z nieruchomością i opodatkować w miejscu jej położenia (art. 28e ustawy o VAT), czy zgodnie z zasadą ogólną. Jeżeli została zakupiona usługa organizowania targów polegająca np. na udostępnieniu powierzchni wraz z zabudową, ochronie fizycznej czy opłacie rejestracyjnej należałoby uznać, że usługi opodatkowane są zgodnie z art. 28b ustawy o VAT, czyli w kraju nabywcy, to znaczy taką transakcję należy brać pod uwagę jako kompleksową usługę.
Jak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 27 lutego 2012 r., nr IBPP3/443-1306/11/PK:
(...) Usługą zasadniczą w niniejszej sprawie jest wykonanie usługi związanej z targami. Na usługę tą składa się szereg usług, w tym najem powierzchni targowej wraz z doprowadzeniem mediów i internetu oraz usługi reklamowe na tych targach. Wymienione usługi pomocnicze służą lepszemu wykonaniu usługi związanej z targami w Niemczech i pojedynczo nie stanowią celu samego w sobie.
Zatem usługa związana z targami, polegająca na wynajmie powierzchni wystawienniczej wraz z usługami towarzyszącymi (...) nie jest wymieniona w wyjątkach od zasady ogólnej, a zatem miejscem ich świadczenia, a zarazem opodatkowania jest terytorium państwa, gdzie usługobiorca posiada siedzibę.
Warto również się powołać na stanowisko unijnych organów, przykładowo Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-530/09 uznał, że świadczenie usług obejmujących takie czynności jak: tworzenie, czasowe udostępnianie oraz w razie potrzeby transport i montaż stoiska targowego lub wystawowego na rzecz klientów wystawiających towary lub usługi na targach i wystawach może być uznane jako świadczenie usługi reklamowej, pod warunkiem, że stoisko zostało zaprojektowane lub jest wykorzystywane w celach reklamowych, do przekazania komunikatu mającego na celu poinformowanie publiczności o istnieniu bądź jakości produktu lub usługi, które proponuje najemca stoiska w celu zwiększenia ich sprzedaży lub też jeżeli stanowi ono nieodłączną część kampanii reklamowej i w związku z tym przyczynia się do przekazania komunikatu
Taka kwalifikacja usługi oznacza, że co do zasady usługi te opodatkowane są w kraju, gdzie nabywca posiada siedzibę działalności gospodarczej.
Reasumując, aby poprawnie wykazać daną transakcję, należałoby dokładnie przeanalizować, jaki faktycznie charakter miała zakupiona usługa. Każda transakcja wymaga bowiem indywidualnej analizy. W związku z tym w razie wątpliwości co do poprawności kwalifikacji zakupionej usługi warto byłoby dla potwierdzenia stanowiska wystąpić o wydanie interpretacji indywidualnej, która będzie wiążąca w konkretnej sprawie.
