Przedsiębiorcy coraz częściej decydują się na korzystanie ze sprzętu lub samochodu finansowanych na podstawie leasingu operacyjnego. Dzięki zawarciu umowy leasingowej są zwolnieni z ponoszenia jednorazowych wydatków na sprzęt komputerowy, samochód itd., a co za tym idzie – mogą sporo zaoszczędzić. Podatnicy niekiedy chcą lub muszą rozwiązać takie porozumienie przed ustalonym terminem. Jakie skutki niesie za sobą wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu?
Czym charakteryzuje się umowa leasingu operacyjnego?
Zagadnienie umowy leasingu operacyjnego reguluje art. 23b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą:
„Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio w przypadku, o którym mowa w pkt 1, koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, jeżeli:
1) umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym nie jest osoba wymieniona w pkt 2, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
2) umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;
3) suma ustalonych opłat w umowie leasingu, o której mowa w pkt 1 lub 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu; przepis art. 19 stosuje się odpowiednio”.
Pan Rafał prowadzi zakład fotograficzny i zdecydował się na wzięcie w leasing operacyjny aparat fotograficzny na okres 4 lat. Czy może ująć w kosztach ratę za leasing sprzętu i odliczyć z niej VAT?
Tak, rata za leasing aparatu może stanowić koszt firmowy, a ponieważ sprzęt ten będzie służył czynnościom opodatkowanym, pan Rafał będzie mógł odliczyć podatek VAT od tych rat na podstawie otrzymanych faktur.
Wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu – skutki podatkowe w PIT
W praktyce często mają miejsce sytuacje, w których korzystający wykupuje przedmiot leasingu przed upływem terminu, na który została zawarta umowa leasingu operacyjnego i przed upływem minimalnego okresu leasingowania przewidzianego dla konkretnego przedmiotu leasingu. Co do zasady możliwość wypowiedzenia umowy leasingu przysługuje obu jej stronom, jednak jest to kwestia indywidualna i zależna od warunków w zawartej umowie leasingowej. W takim przypadku mogą pojawić się wątpliwości co do sposobu rozliczenia kosztów ponoszonych przez korzystającego do momentu zerwania umowy leasingu.
Wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego co do zasady nie wywołuje skutków podatkowych. Ponadto podatnik nie musi wyksięgowywać kosztów, które ujął uprzednio, oraz nie ma obowiązku korygowania swoich dochodów.
Potwierdzeniem powyższego postępowania jest interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 czerwca 2014 roku, ITPB1/415-352/14/WM, w której czytamy, że:
„(...) w sytuacji gdy w czasie krótszym od okresu podstawowego nastąpi rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego, która w momencie zawarcia spełnia wymienione warunki do uznania jej za umowę leasingu określone w art. 23b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie skutkuje to obowiązkiem skorygowania kosztów uzyskania przychodów o poniesione do tego czasu wydatki na spłatę rat leasingowych, ponieważ ma tu zastosowanie zasada kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodu określona w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którą kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów”.
Wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu – skutki podatkowe w VAT
Wątpliwość może budzić również wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu w kwestii podatku VAT. W tej sytuacji zakończenie umowy leasingu (lub rozwiązania tej umowy przed jej zakończeniem) nie powoduje konieczności korygowania dokonanych odliczeń kwot podatku naliczonego od opłat leasingowych za okresy rozliczeniowe, w przypadku gdy samochód służył prowadzonej działalności gospodarczej. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Krajowej Izby Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 16 czerwca 2020 roku, 0111-KDIB3-1.4012.241.2020.2.ICZ, w której czytamy: „W momencie zakończenia umowy leasingu (lub rozwiązania tej umowy przed jej zakończeniem) brak jest konieczności korygowania dokonanych odliczeń kwot podatku naliczonego od opłat leasingowych za okresy rozliczeniowe, kiedy samochód służył prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem Wnioskodawca nie jest zobligowany do dokonania korekty podatku naliczonego odliczanego wcześniej od rat leasingowych”.
Wykup przedmiotu leasingu a wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu
Może się zdarzyć, że wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu będzie się wiązać z poniesieniem opłaty za przedterminowe rozwiązanie tej umowy, co może okazać się mniej korzystnie dla przedsiębiorcy niż sam wykup przedmiotu leasingu. Wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu z wykupem przedmiotu oznacza konieczność uregulowania zobowiązania, na którą składa się kwotę pozostałą do spłaty, czyli raty leasingowe i wartość wykupu. Skutkiem jest fakt, że przedmiot leasingu staje się po wykupie własnością przedsiębiorcy i może on nim zarządzać w sposób nieograniczony. W większości przypadków przedsiębiorca ma możliwość wyboru, czy dokonać wykupu na firmę, czy na siebie – jako osobę prywatną.
Wykup przedmiotu leasingu na cele prywatne nie powoduje skutków w VAT, co potwierdza Interpretacja Indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 sierpnia 2020 roku, 0111-KDIB3-1.4012.419.2020.1.WN, w której czytamy, że:
„(...) czynność przekazania przez Wnioskodawcę samochodu osobowego na cele prywatne, w momencie jego wykupu z leasingu, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wskazać bowiem należy, że w przedmiotowej sprawie, przy nabyciu (wykupie) samochodu osobowego Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. (...) W konsekwencji czynność przekazania samochodu osobowego na cele prywatne w momencie jego wykupu z leasingu będzie stanowić działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie będą miały zastosowania. Tym samym z tytułu wykupu samochodu osobowego z leasingu oraz przeznaczenia na cele prywatne Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozliczenia podatku od towarów i usług”.
Księgowanie faktury za wykup samochodu z leasingu na firmę
W systemie wFirma.pl fakturę za wykup samochodu z leasingu należy zaksięgować przez zakładkę WYDATKI » KSIĘGOWANIE » DODAJ » FAKTURA VAT » ZAKUP SAMOCHODU OSOBOWEGO – KŚT 741 i uzupełnić dane zgodnie z fakturą dotyczącą wykupu z leasingu.
Tak wprowadzona faktura zostanie ujęta w kolumnie 13. KPiR w postaci comiesięcznych odpisów amortyzacyjnych oraz w rejestrze zakupów VAT (w przypadku czynnych podatników VAT) zgodnie z prawem do odliczenia, który zależy od sposobu użytkowania pojazdu w firmie. Dodatkowo pojazd zostanie ujęty w ewidencji środków trwałych, w związku z czym system automatycznie wygeneruje dokument OT, który należy wydrukować, korzystając z zakładki EWIDENCJE » ŚRODKI TRWAŁE, gdzie po kliknięciu w nazwę środka trwałego należy przejść do podzakładki DOKUMENTY MAJĄTKOWE. Wydrukowany OT trzeba przechowywać w dokumentacji firmowej wraz z kopią dokumentów potwierdzających wartość początkową środka trwałego.
Księgowanie wykupionego samochodu osobowego z leasingu na cele prywatne i wykorzystywanie go w działalności
Samochód wykupiony z leasingu na cele prywatne może być wykorzystywany w działalności gospodarczej. Jako pierwsze należy wprowadzić go do systemu (nie do ewidencji środków trwałych) poprzez zakładkę EWIDENCJE » POJAZDY » DODAJ POJAZD. W polu TYP trzeba wybrać opcję SAMOCHÓD OSOBOWY, jako SPOSÓB UŻYTKOWANIA wybiera się PRYWATNIE I W DZIAŁALNOŚCI, a w polu FORMA WŁASNOŚCI należy wskazać na PRYWATNY.
Wydatki związane z samochodem zostaną ujęte w limicie 20% wartości wydatku w kolumnie 13. KPiR – Pozostałe wydatki oraz rejestrze zakupów VAT zgodnie z przysługującym prawem do odliczenia VAT (dla czynnych podatników VAT).
