Popularną formą użytkowania środków trwałych w firmie jest umowa leasingu operacyjnego. Zdarza się, że przedsiębiorcy z przyczyn ekonomicznych dokonują jej skrócenia, co wiąże się najczęściej z dokonaniem opłaty. Powstaje wówczas pytanie, czy opłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu samochodu osobowego powinna być kosztem uzyskania przychodu?
Warunki zakwalifikowania umowy jako leasing operacyjny
Zgodnie z art. 23b ustawy o PIT opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego jeżeli:
-
umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym nie jest osoba wymieniona w pkt 2, została zawarta na czas oznaczony stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;
-
umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;
-
suma ustalonych opłat w umowie leasingu, o której mowa w pkt 1 lub 2, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu; przepis art. 19 stosuje się odpowiednio.
Przepisy nie zawierają wyłączenia możliwości zaliczenia w koszty opłaty za wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu. Dlatego też przy kwalifikacji opłaty za wcześniejsze rozwiązanie umowy należy posiłkować się ogólną definicją kosztów. Zgodnie z nią kosztami podatkowymi mogą być tylko takie wydatki, które wpływają na osiągnięcie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Ponadto wydatek nie może znajdować się w katalogu wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
W naszej opinii opłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu spełnia powyższe warunki, wydatek taki co do zasady zostaje bowiem poniesiony dla ochrony interesów przedsiębiorcy, bowiem nie dokonując opłaty, przedsiębiorca narażałby się na proces.
Wiąże się również z całokształtem prowadzonej działalności gospodarczej, warunkując możliwość dalszego funkcjonowania i osiągania przychodów.
Wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu a opłaty już poniesione
Okoliczność, iż umowa leasingowa została zakończona przed upływem podstawowego okresu umowy, nie powoduje, że dotychczas dokonane opłaty powinny być uznane za wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodu. Takiego skutku zakończenia umowy nie przewidują ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym należy uznać, iż pomimo wcześniejszego rozwiązania umowy, poniesione przez podatnika opłaty leasingowe pozostają kosztem uzyskania przychodu, pod warunkiem wykazania związku pomiędzy ich poniesieniem a uzyskaniem przychodu. Nie zachodzi konieczność skorygowania kosztów za poprzednie okresy.
Jednak jak wskazują interpretacje organów podatkowych, nie w każdym przypadku możliwe jest zaliczenie opłaty do kosztów.
Wcześniejsze rozwiązanie umowy w celu odsprzedaży jej przedmiotu
Niewątpliwie w sytuacji gdy decyzja o rozwiązaniu umowy została podjęta w celu sprzedaży przedmiotu leasingu, zapłacenie opłaty jest związane z osiągnięciem przychodu, ponieważ w wyniku sprzedaży przedmiotu leasingu podatnik osiągnie przychód.
Dlatego też należy uznać, że opłata za pozostały okres umowy leasingu uiszczona w związku z wcześniejszym zakończeniem umowy leasingu, w przypadku wykupu samochodu w celu jego odsprzedaży innemu podmiotowi jest wydatkiem poniesionym w celu uzyskania przychodu. Takie też stanowisko potwierdził Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu w piśmie z 1 czerwca 2007 r., nr 1424/2140/4111/423/2/07, w którym czytamy:
(…) Spłacenie wszystkich rat leasingowych jest niezbędne dla możliwości wykupu samochodu, a związku z tym dalszej planowanej sprzedaży samochodu. Zatem opłaty leasingowe wniesione za pozostały okres umowy leasingu uiszczone w związku z wcześniejszym zakończeniem umowy leasingu, w przypadku wykupu samochodu w celu jego odsprzedaży innemu podmiotowi, są wydatkiem poniesionym w celu uzyskania przychodu (zachodzi bezpośredni związek z przychodem powstałym ze sprzedaży samochodu) , a zatem mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu (…).
Opłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu z przyczyn ekonomicznych
W naszej opinii opłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu może być zaliczona przez leasingobiorcę do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli tylko za rozwiązaniem umowy przemawia jego interes ekonomiczny.
Stanowisko takie potwierdzają również organy podatkowe, czego przykładem może być pismo z 29 stycznia 2010 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, nr IPPB1/415-946/09-2/MT, gdzie możemy przeczytać:
(…) przyczyną wcześniejszego rozwiązania umowy leasingu było pogorszenie się sytuacji finansowej leasingobiorcy (brak zleceń, niskie stawki, wysokie koszty prowadzenia działalności transportowej). Wnioskodawca zaznaczył także, że zawarta ugoda doprowadziła do znacznego obniżenia żądanych przez leasingodawcę w postępowaniu sądowym kwot z tytułu przedwczesnego rozwiązania umów. W związku z powyższym wydatek na opłaty związane z rozwiązaniem umowy leasingu może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (…).
Jednak można spotkać się też z niekorzystną interpretacją, przykładem jest interpretacja Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 10 sierpnia 2017 r., w której możemy przeczytać:
(…)Tut. Organ nie kwestionuje przy tym sensu ekonomicznego poniesionego wydatku, czy też racjonalności podejmowanych przez przedsiębiorcę decyzji gospodarczych i ich efektywności, lecz ocenia czy konkretny wydatek został poniesiony w związku dążeniem do osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła).
Reasumując, stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie, opłata za skrócenie okresu obowiązywania umowy leasingu operacyjnego nie będzie mogła stanowić kosztu uzyskania przychodów prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, bowiem jak zostało wskazane powyżej nie zostanie ona poniesiona w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, stosownie do art. 15 ust. 1 updop.
W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe (…).
W naszej opinii jest to stanowisko błędne.
