Implementowane zmiany w prawie podatkowym, mające miejsce w 2019 i 2020 roku, są ukierunkowane w znacznej mierze na sankcjonowanie podatników. Ustawodawca wprowadził szereg regulacji, których celem jest penalizowanie za nieprawidłowości, mających często charakter techniczny.Podatnicy będą karani wprost z zapisów ustawy o VAT m.in. za brak adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” (jeżeli charakter transakcji wymaga jej zamieszczenia na fakturze), brak NIP na paragonie, do którego wystawiono fakturę, a także za błędy w ewidencji JPK.
W dalszej części artykułu przyjrzymy się, w jaki sposób fiskus będzie mógł ukarać podatników za błędy w ewidencji VAT.
Nowa broń organów podatkowych – wezwanie w sprawie błędów w JPK
Z 1 kwietnia 2020 roku w art. 109 ustawy o VAT obowiązywać zaczną przepisy, które umożliwią organom podatkowym nakładanie dodatkowych sankcji za błędy w przesłanej ewidencji. Jeżeli naczelnik urzędu skarbowego stwierdzi, że błędy te uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji, może on wezwać podatnika do ich skorygowania.
-
przesłać skorygowaną ewidencję w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub
-
złożyć wyjaśnienia, wykazując, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu.
Jeżeli podatnik zignoruje wezwanie albo nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, wówczas organ może nałożyć na podatnika w drodze decyzji sankcje.
500 zł za jeden błąd w ewidencji
W art. 109 ust. 3h ustawy o VAT, ustawodawca doprecyzował, w jakich sytuacjach może zostać nałożona na podatnika sankcja, jeżeli ten nie dostosuje się albo nie skonfrontuje w odpowiedni sposób wezwania. Jeżeli podatnik:
-
nie prześle skorygowanej ewidencji w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub
-
nie złoży wyjaśnień lub
-
prześle korektę/złoży wyjaśnienia po terminie lub
-
w złożonych wyjaśnieniach nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wezwaniu,
naczelnik urzędu skarbowego nakłada, w drodze decyzji, na tego podatnika karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd wskazany w wezwaniu.
O ile skorygowanie ewidencji zgodnie z „życzeniem” organu podatkowego wydaje się zabiegiem nieskomplikowanym, o tyle złożenie wyjaśnień wymagać będzie merytorycznych argumentów. Zgodnie bowiem z powyższym, jeżeli podatnik w złożonych wyjaśnieniach nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa w wystosowanym przez organ wezwaniu, wówczas może on zostać ukarany sankcją w kwocie 500 zł za każdy błąd.
Podkreślić należy, że przepisy nie udzielają wskazówek, jakimi kryteriami organ powinien się kierować podczas rozpatrywania wyjaśnień złożonych przez podatnika. Oczywiście organ podatkowy powinien w sposób obiektywny i budzący zaufanie przeanalizować sprawę, jednakże w ustawie zabrakło zapisów, które np. obligowałyby organ do poinformowania podatnika o aprobacie/dezaprobacie złożonych wyjaśnień. Składając wyjaśnienia, podatnicy nie będą do końca świadomi, czy fiskus przyjął ich argumentację, czy też za jakiś czas wróci ponownie do sprawy i np. zastosuje sankcje.
W pewnych okolicznościach bezpieczniej złożyć korektę, a następnie wniosek o wszczęcie postępowania
Skorygowanie ewidencji (JPK) zgodnie z wezwaniem organu jest rozsądnym rozwiązaniem w przypadku, gdy rzeczywiście doszło do pomyłki, którą podatnik chce, a wręcz powinien naprawić. Spełnienie żądania organu poprzez odpowiednie skorygowanie ewidencji w wyznaczonym terminie jest najbezpieczniejszym rozwiązaniem chroniącym od sankcji.
W spornych sytuacjach, kiedy podatnik nie zgadza się z treścią wezwania (w szczególności, gdy wiązałoby się to z koniecznością uiszczenia podatku), rozważenia wymaga sposób dochodzenia swoich racji przed fiskusem. Składanie wyjaśnień będących odpowiedzią na wezwanie w sprawie błędów w JPK jest opcją dość ryzykowną, ponieważ może zakończyć się nałożeniem sankcji. Jak zaznaczono wyżej, organ może ukarać podatnika za każdy błąd kwotą 500 zł, jeżeli ten nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów.
Korzystniejszym rozwiązaniem dla podatników może być skorygowanie JPK zgodnie z sugestią organu, następnie odwrócenie skutków tej korekty i złożenie wniosku o wszczęcie postępowania podatkowego.
O błędy w ewidencji VAT będzie łatwiej – szerszy zakres danych JPK
W korelacji z omawianą sankcją do porządku prawnego wprowadzono nowe rozporządzenie wykonawcze, które określa szczegółowe dane, jakie powinna zawierać ewidencja JPK – Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.
Moc prawna niniejszego rozporządzenia, podobnie jak sankcji 500 zł, rozpoczyna się 1 kwietnia 2020 roku. Warto zwrócić w tym miejscu uwagę na zakres danych, jakie będzie musiała zawierać ewidencja. Zakres ten będzie zdecydowanie szerszy niż obecnie, a ponadto ewidencja JPK stanie się jednocześnie deklaracją podatkową ze wszystkimi tego skutkami.
Ryzyko popełnienia błędu będzie znacznie wyższe niż do tej pory. W nowym JPK pojawi się w szczególności obowiązek zadeklarowania transakcji objętych obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności. W tym miejscu rekomendowane jest szczegółowe zaznajomienie się z przedmiotowym rozporządzeniem celem merytorycznego oraz technicznego przygotowania się do zaimplementowanych zmian zarówno po stronie samych przedsiębiorców, jak i współpracujących z nimi służb finansowo-księgowych.
