Nie ulega wątpliwości, że czas ciąży jest dla kobiet czasem szczególnym. Jednak coraz większa grupa kobiet nie rezygnuje z wykonywania obowiązków zawodowych właśnie w tym okresie. W celu ochrony tej grupy pracowników 19 kwietnia 2017 roku Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży lub karmiących dziecko piersią. Zmiany opisane w rozporządzeniu obowiązują od 1 maja 2017 roku. Przeczytaj jak zmienił się czas pracy kobiet w ciąży.
Czas pracy kobiet w ciąży (przy komputerze) - jak było?
W poprzednio obowiązującym stanie prawnym kobieta, która była w ciąży i wykonywała pracę przed monitorem komputera, nie mogła spędzać przed nim więcej niż 4 godziny w ciągu doby. Była to duża ochrona kobiet w ciąży, jednak ten przywilej okazał się wyjątkowo uciążliwy dla pracodawców. De facto czas pracy kobiet w ciąży przy komputerze wynosił pół etatu, jeśli pracodawca nie miał możliwości zapewnienia jej wykonywania innych obowiązków, które nie wiązałyby się z pracą przed komputerem.
Czas pracy kobiet w ciąży (przy komputerze) - jak jest obecnie?
Rozporządzenie wprowadziło istotną zmianę. Od maja 2017 roku pracownica nie może pracować dłużej niż 50 minut w ciągu jednej godziny pracy. Innymi słowy, ciężarnej pracownicy przysługuje 10 minutowa przerwa w każdej godzinie pracy. Sumując to, pracownica może przebywać w pracy 8 godzin, ale praca przed monitorem będzie wykonywana łącznie przez 6 godzin i 40 minut (po odjęciu wszystkich 10-minutowych przerw). Czas pracy kobiet w ciąży przy komputerze uległ więc wydłużeniu.
Rada Ministrów uzasadniła wprowadzenie rozporządzenia opinią Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, który wskazuje, że zmiana nie oznacza pogorszenia warunków pracy kobiet w ciąży. W ocenie CIOP wprowadzenie częstszych przerw lepiej wpływa na zmniejszenie obciążeń układu mięśniowo-szkieletowego (podczas pracy przy monitorze) niż skracanie całej dniówki.
Wątpliwości dotyczące wprowadzonych zmian
Wprowadzone zmiany zdecydowanie ułatwiają zaplanowanie czasu pracy kobiet w ciąży pracodawcom. Jednak wątpliwości nasuwają się ze strony pracowników. W praktyce poprzednia regulacja prawna powodowała, że pracownica pracując po 4 godziny dziennie, opuszcza zakład pracy wcześniej. Było to jasne i łatwe do skontrolowania. Wprowadzone zmiany budzą wątpliwości - jak wymóc na pracodawcy, aby przestrzegał 10-minutowych przerw co godzinę, a co za tym idzie respektował nowy czas pracy kobiet w ciąży? Należy jednak przy tym pamiętać, że nieprzestrzeganie przepisów jest wykroczeniem pracodawcy przeciwko prawom pracowniczym, za co grozi kara grzywny. Łamanie przepisów można zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy. Tym samym to po stronie pracodawcy będzie leżał ciężar udowodnienia respektowania prawa.
Zmiany dotyczące matek karmiących
Rozporządzenia dotyczy również pracy pracownic, które są matkami karmiącymi. Od maja ich normy pracy nie są już takie same jak normy pracy kobiet w ciąży. Pracownica karmiąca może podnosić ½ limitu ciężaru przewidzianego dla pozostałych kobiet, a kobiety ciężarne ¼ tego limitu.
Ponadto - tak jak przed zmianami - pracownica, która wykonuje pracę w pozycji stojącej, w czasie ciąży nie może stać dłużej niż 3 godziny w ciągu doby. Jednak nowe przepisy określają, że praca stojąca nie może być wykonywana dłużej niż 15 minut bez przerwy. Po tym czasie pracownicy przysługuje 15 minut przerwy.
Zmiany w Kodeksie pracy
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią.
Na podstawie art. 176 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, 2138 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 60) zarządza się, co następuje:
§ 1. Wykaz prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią określa załącznik do rozporządzenia.
§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 maja 2017 r.
