Czy nierezydent może posiadać mikrorachunek podatkowy?

Zapłata większości podatków następuje poprzez mikrorachunek podatkowy. Jednocześnie należy wskazać, że podmiotami zobowiązanymi do zapłaty podatku w Polsce mogą być również nierezydenci. To z kolei rodzi pytanie, czy nierezydent może mieć mikrorachunek podatkowy.

Mikrorachunek podatkowy w świetle przepisów prawa

Jak stanowi art. 61b § 1 Ordynacji podatkowej, wpłata podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych dokonywana na rachunek urzędu skarbowego jest realizowana przy użyciu rachunku bankowego urzędu skarbowego albo identyfikującego podatnika, płatnika lub urząd skarbowy indywidualnego rachunku podatkowego (mikrorachunek podatkowy). Struktura mikrorachunku podatkowego jest zgodna z formatem Numeru Rachunku Bankowego i zawiera:

1. liczbę kontrolną;
2. numer rozliczeniowy jednostki organizacyjnej banku;
3. numer porządkowy rachunku bankowego, w którego skład wchodzi identyfikator podatkowy podatnika lub płatnika albo kod urzędu skarbowego.

Należy podkreślić, że ww. przepis wskazuje na zapłatę podatku poprzez mikrorachunek przez podatnika. W myśl art. 7 § 1 Ordynacji podatkowej podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Jak wynika z art. 3 ust. 2a ustawy o PIT, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 2b ww. ustawy za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez nierezydentów uważa się w m.in. dochody (przychody) z:

• pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
• działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
• działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład;
• położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości.

Generowanie mikrorachunku podatkowego przez nierezydenta

Zgodnie z art. 61b § 3 Ordynacji podatkowej numer mikrorachunku podatkowego jest udostępniany, po podaniu identyfikatora podatkowego podatnika lub płatnika, za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym lub w urzędzie skarbowym.

Powyższe kieruje nas zatem do przepisów podatkowych stanowiących o identyfikatorze podatkowym. Otóż w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników identyfikatorem podatkowym jest:

1. numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług lub nieprowadzących działalności gospodarczej;
2. NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu.

W zależności zatem od rodzaju uzyskanego przychodu nierezydent jest zobowiązany do uzyskania numeru PESEL lub NIP-u. Jak wynika z komunikatu Krajowej Administracji Skarbowej z 25 stycznia 2024 roku, obecnie nie jest już możliwe posługiwanie się w polach PESEL/NIP ciągiem samych cyfr (np. 1111111111 czy 9999999999).

Po pierwsze, jeżeli nierezydent prowadzi na terenie Polski działalność gospodarczą, to w tym zakresie musi posługiwać się NIP-em. Taki numer jest nadawany albo poprzez CEIDG, albo poprzez formularz NIP-7 (np. w sytuacji, gdy cudzoziemiec wykonuje na terytorium Polski usługi kwalifikujące się jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT – przykładowo najem prywatny).

Po drugie, jeżeli nierezydent nie jest zobligowany do posiadania NIP-u, to powinien posługiwać się numerem PESEL jako swoim identyfikatorem podatkowym.

Należy bowiem zaznaczyć, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności w rejestrze PESEL gromadzone są dane:

1. obywateli polskich zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. obywateli polskich zamieszkujących poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w związku z ubieganiem się o polski dokument tożsamości;
3. cudzoziemców zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednocześnie, jak wynika z treści art. 7 ust. 2 ww. ustawy, w rejestrze PESEL mogą być gromadzone dane osób obowiązanych na podstawie odrębnych przepisów do posiadania numeru PESEL.

Dalej wskażmy, że w myśl art. 16 ustawy o ewidencji ludności numer PESEL jest nadawany z urzędu. Natomiast osobie, o której mowa w art. 7 ust. 2, numer PESEL nadaje się na jej wniosek. Nadanie numeru PESEL jest czynnością materialno-techniczną.

Wniosek o nadanie numeru PESEL osoba, o której mowa w art. 7 ust. 2, składa na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem do dowolnego organu gminy (art. 18 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności).

W wyjaśnieniach MF z 30 kwietnia 2021 roku pt.: „Od 1 czerwca cudzoziemcy mogą wystąpić o nadanie PESEL do celów podatkowych” możemy przeczytać, że od 1 czerwca 2021 roku weszła w życie zmiana ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników w zakresie definicji podatników, których identyfikatorem podatkowym jest PESEL. Dzięki nowym przepisom urzędy gminy będą mogły nadawać numer PESEL cudzoziemcom na ich wniosek. Nie będzie już możliwe składanie informacji z błędnymi identyfikatorami podatkowymi podatnika (w szczególności chodzi o posługiwanie się szeregiem tych samych cyfr, w tym jedynek i dziewiątek).

Powyższe oznacza zatem, że od 1 czerwca 2021 roku nierezydenci mogą wystąpić o nadanie PESEL-u do celów podatkowych, co umożliwi organom podatkowym jednoznaczną identyfikację podatnika, a samemu podatnikowi pozwoli na wygenerowanie mikrorachunku przy pomocy identyfikatora podatkowego.

Przykład 1.

Pan Vaclav, który od urodzenia mieszka w Czechach i jest tamtejszym rezydentem podatkowym, otrzymał od swojej matki nieruchomość położoną we Wrocławiu. Sprzedał on nieruchomości po 2 latach od otrzymania darowizny, co spowodowało konieczność zapłaty podatku PIT zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Czy zapłata podatku powinna nastąpić poprzez mikrorachunek podatkowy?

Pan Vaclav jako nierezydent podlega pod ograniczony obowiązek podatkowy z uwagi na zbycie nieruchomości położonej na terytorium Polski. Ma on obowiązek złożenia zeznania PIT-39 w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W tym samym terminie należy też odprowadzić 19% podatek PIT. Jednocześnie z treści Rozporządzenia MF z dnia 22 grudnia 2023 roku w sprawie rodzajów podatków, opłat lub niepodatkowych należności budżetowych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego, wynika, że zapłata podatku wynikającego z PIT-39 powinna nastąpić poprzez mikrorachunek podatkowy. W tym celu pan Vaclav powinien w dowolnym urzędzie gminy złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL. Na tej podstawie będzie w stanie wygenerować mikrorachunek podatkowy.

Czy nierezydent może posiadać mikrorachunek podatkowy? - podsumowanie

Z przedstawionej analizy wynika zatem, że nierezydenci mogą korzystać z mikrorachunków podatkowych, przy czym wcześniej muszą uzyskać właściwy identyfikator podatkowy, ponieważ tylko w takim przypadku możliwe jest wygenerowanie mikrorachunku.