Danina solidarnościowa z założenia jest skierowana do osób zarabiających najwięcej. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa, w jakich sytuacjach, kto i w jakiej wysokości zobligowany jest do zapłaty dodatkowego zobowiązania. Jeśli czytanie aktu prawnego stanowi dla ciebie wyzwanie, odpowiedzi na wszystkie pytania związane z daniną solidarnościową znajdziesz w poniższym tekście.
Istota daniny solidarnościowej
1 stycznia 2019 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodany został art. 30h. Zgodnie z nim osoby fizyczne, które w roku podatkowym uzyskały dochody w wysokości przekraczającej 1 000 000 zł, są obowiązane do zapłaty wspomnianej daniny solidarnościowej za rok podatkowy w wysokości 4% od nadwyżki ponad tę kwotę. Wpływy z daniny solidarnościowej stanowią przychody funduszu służącego wsparciu społecznemu, zawodowemu lub zdrowotnemu osób niepełnosprawnych, utworzonego na podstawie ustawy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.
Kogo obowiązuje danina solidarnościowa
Osoby fizyczne osiągające dochód powyżej 1 000 000 zł z następujących tytułów, zobligowane są do zapłaty daniny solidarnościowej:
-
art. 27 (dochody opodatkowane według skali podatkowej, m.in. dochody z pracy, działalności gospodarczej, emerytur, rent, wynagrodzenia z umów zlecenia i o dzieło, praw autorskich i in.),
-
art. 30b (dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, z odpłatnego zbycia udziałów i akcji oraz z tytułu objęcia udziałów i akcji za aport),
-
art. 30c (dochody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej uzyskane w razie wyboru stawki liniowej w wysokości 19%),
-
art. 30f (dochody zagranicznej spółki kontrolowanej).
Podkreślić należy, że zarówno dochody z najmu prywatnego rozliczanego w ramach skali podatkowej, jak i dochody osiągane za granicą, w tym umowy o pracę czy emerytury stanowią podstawę obliczenia daniny solidarnościowej. Przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej nie będą natomiast brane pod uwagę dochody osiągnięte za granicą, zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, o których mowa w art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tzw. metoda wyłączenia). Podatnicy „zagraniczni”, podlegający w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu mają również obowiązek dokonać zapłaty daniny solidarnościowej, o ile osiągnięty przez nich dochód przekroczy 1 000 000 zł.
Przykład 1.
Pan Adam planuje osiągnąć dochód z prowadzonej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych w kwocie 900 000 zł. Z umowy o pracę jego dochód wyniesie 50 000 zł. Ponadto pan Adam jest wspólnikiem spółki jawnej, której dochód przypadający na jego osobę wyniesie 80 000 zł. Przyjmując uproszczenie, iż nie uwzględniamy odliczeń przysługujących przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, dochód pana Adama za 2019 r. wyniesie 1 030 000 zł.
W konsekwencji podstawa obliczenia daniny solidarnościowej wyniesie 30 000 zł. Pan Adam zobligowany będzie do uiszczenia w terminie do 30 kwietnia 2020 r. daniny solidarnościowej w wysokości 1200 zł (30 000 zł x 4%). Pan Adam rozważa wspólne rozliczenie z małżonką za rok 2019. Jego żona nie osiągnie żadnych przychodów. Mimo wspólnego rozliczenia pan Adam i tak będzie zobowiązany do uiszczenia daniny solidarnościowej.
W przypadku wspólnych rozliczeń podatników do obliczania daniny solidarnościowej posługuje się pojęciem „dochód”. Fakt wspólnego rozliczenia z małżonkiem bądź samotnie wychowywanym dzieckiem nie skutkuje prawem do wykazania połowy dochodu jako podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Z kolei osoby prowadzące działalność gospodarczą, opodatkowani kartą podatkową i zryczałtowanym podatkiem dochodowym wyłączeni są z kręgu podmiotów zobowiązanych do uiszczenia daniny solidarnościowej.
Przykład 2.
Kolega pana Adama prowadzi działalność gospodarczą. W 2019 r. zdecydował, że opodatkowany będzie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (spełnia warunki do zastosowania opodatkowania w tej formie). Kolega pana Adama szacuje, że jego dochody oscylować będą lub nieznacznie przekroczą 1 000 000 zł. Przypomnijmy, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą płacić podatnicy, których przychody nie przekraczają 250 000 EUR (w roku 2019 stanowi to równowartość 1 069 875 zł). Dochody osiągnięte przez kolegę pana Adama z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegające opodatkowaniu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie będą podlegały obowiązkowi uiszczenia daniny solidarnościowej.
Ustalenie dochodu dla daniny
Przy ustalaniu limitu dochodu do określenia wysokości daniny solidarnościowej uwzględnia się dochody podlegające wykazaniu w rocznym obliczeniu podatku w:
-
PIT-40A (o ile podatek wynikający z tego rozliczenia jest podatkiem należnym),
-
w zeznaniach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 oraz PIT-CFC, dla których termin złożenia upływa w okresie do 30 kwietnia roku kalendarzowego.
Dochód można pomniejszyć o składki na ubezpieczenia społeczne oraz o kwotę:
-
uwzględnioną w podstawie opodatkowania podatnika dywidendy otrzymanej od zagranicznej jednostki kontrolowanej;
-
dochodu z odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w części uwzględnionej w jego podstawie opodatkowania.
Nie podlegają odliczeniu pozostałe odliczenia przewidziane w rozliczeniu rocznym osoby fizycznej, takie jak: wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, darowizny i ulga rehabilitacyjna.
Warto również nadmienić, że przedsiębiorcy opłacającemu daninę solidarnościową nie będzie przysługiwało prawo do zaliczenia jej w ciężar prowadzonej działalności gospodarczej. Na mocy art. 23 ust. 1 pkt 66 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów daniny solidarnościowej.
Termin zapłaty
Zgodnie z dodanym rozdziałem 6a daninę solidarnościową podatnik będzie zobligowany uiścić w terminie analogicznym do złożenia jego zeznania rocznego, tj. w terminie do 30 kwietnia roku kalendarzowego. Osoby fizyczne nie są zobowiązane do wpłat zaliczkowych daniny solidarnościowej w trakcie roku.
Deklaracja
Kwota daniny powinna zostać samodzielnie obliczona oraz wykazana w deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej przez osoby zobowiązane do jej zapłaty. Deklaracja ta będzie składana w terminie do 30 kwietnia roku kalendarzowego według wzoru, który minister finansów opublikuje w formie dokumentu elektronicznego na stronie Ministerstwa Finansów.
Podatnik zobligowany jest złożyć deklarację od daniny solidarnościowej w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania w ostatnim dniu roku podatkowego, a gdy zamieszkanie na terytorium Polski ustało przed tym dniem – w urzędzie skarbowym obsługującym naczelnika właściwego według jego ostatniego miejsca zamieszkania na terytorium kraju.
Podsumowanie
Do zapłaty daniny solidarnościowej obowiązane są osoby fizyczne, których dochód przekroczył 1 000 0000 zł. Osoby te, oprócz podatku dochodowego, obliczonego według skali podatkowej 17% lub 32% albo według podatku liniowego 19%, są obowiązane zapłacić dodatkowo daninę solidarnościową w wysokości 4% podstawy obliczenia. Kwotę daniny i stosowną deklarację podatkową zobligowane są uiścić i złożyć w terminie do 30 kwietnia po zakończeniu danego roku podatkowego.
