Dodatki do zasiłku rodzinnego - ile, kiedy i komu przysługują?

Dodatki do zasiłku rodzinnego związane są np. z urodzeniem dziecka, samotnym wychowywaniem dziecka, przebywaniem na urlopie wychowawczym czy rozpoczęciem roku szkolnego. Można je dostać wtedy, gdy ma się prawo do zasiłku rodzinnego. Decydujące znaczenie ma dochód w rodzinie. 

Kto może dostać dodatki do zasiłku rodzinnego?

Oprócz zasiłku rodzinnego, można pobierać dodatki do zasiłku rodzinnego.

Zasada jest taka, że dodatki do zasiłku rodzinnego może dostać tylko ten, kto ma przyznany zasiłek rodzinny. Można równocześnie złożyć wniosek o zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego. O tym, komu przysługuje zasiłek i jak go dostać, pisaliśmy w artykule: "Zasiłek rodzinny - ile wynosi, komu się należy i jak go dostać?"

Podstawowym kryterium przy zasiłku rodzinnym jest dochód na członka rodziny. Miesięczny dochód w rodzinie pozwalający pobierać zasiłek rodzinny w pełnej wysokości (a tym samym również dodatki do zasiłku) wynosi:

• do 674 zł na członka rodziny miesięcznie;

• do 764 zł na członka rodziny miesięcznie - w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Przekroczenie progu dochodowego nie oznacza utraty prawa do zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku, a jedynie odpowiednie zmniejszenie zasiłku i dodatków. 

Dodatki do zasiłku rodzinnego - rodzaje

Dodatki do zasiłku rodzinnego są wymienione w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Przysługują z tytułu:

• urodzenia dziecka;

• opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;

• samotnego wychowywania dziecka;

• wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej;

• kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;

• rozpoczęcia roku szkolnego;

• podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka wynosi 1.000 zł. Nie należy go mylić z becikowym, które również wynosi 1.000 zł. Jeśli ktoś spełnia zarówno warunki i do otrzymania dodatku z tytułu urodzenia dziecka, jak i becikowego, to może dostać oba świadczenia, czyli łącznie 2.000 zł. A czasami jeszcze więcej, bo swoje  dodatkowe “becikowe” mają niektóre samorządy.

Jakie są różnice?

Becikowe to jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka. Nie trzeba mieć przyznanego prawa do zasiłku rodzinnego, żeby dostać becikowe. Becikowe należy się, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922,00 zł miesięcznie.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Należy to potwierdzić zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego

W czasie urlopu wychowawczego pracownik nie dostaje wynagrodzenia za pracę. Może jednak liczyć na dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem.

Urlop wychowawczy można wykorzystać do ukończenia przez dziecko 6 lat,  a w przypadku dziecka niepełnosprawnego - do ukończenia 18 lat. 

Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką. Osoba ta musi być na urlopie wychowawczym. W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przysługuje jeden dodatek.

Dodatek przysługuje w okresie urlopu wychowawczego, ale nie dłużej j niż przez okres:

• 24 miesięcy kalendarzowych;

• 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;

• 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Kiedy omawiany dodatek nie przysługuje? Jeżeli osoba będąca na urlopie wychowawczym:

• bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy;

• podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;

• w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego;

• korzysta ze świadczenia rodzicielskiego,

• jeżeli dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka

Komu przysługują dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka?

Dodatek przysługuje, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

• dziecko wychowuje samotnie matka, ojciec, opiekun faktyczny lub prawny dziecka,

• nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka,

• niezasądzenie alimentów jest spowodowane śmiercią drugiego rodzica, tym, że ojciec dziecka jest nieznany lub tym, że powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.

Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją. 

Przykład 1.

Zofia K. samotnie wychowuje dziecko. Ojciec dziecka nie łoży na jego utrzymanie, jednak Zofia K. nie złożyła w sądzie pozwu o alimenty na dziecko. Nie może się starać o dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka. Nie jest spełniony warunek, aby brak alimentów był spowodowany śmiercią drugiego rodzica, faktem, że ojciec dziecka jest nieznany lub oddaleniem przez sąd pozwu o alimenty.

W przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160,00 zł na wszystkie dzieci.

Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej

Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka.

Dodatek przysługuje na trzecie i każde następne dziecko w rodzinie, uprawnione do zasiłku rodzinnego. 

Do dodatku ma prawo ten, kto ma prawo do zasiłku rodzinnego - to ogólna zasada, obejmująca wszystkie dodatki do zasiłku rodzinnego. Decydujące jest więc kryterium dochodowe uprawniające do zasiłku rodzinnego (dochód do 674 zł na członka rodziny miesięcznie; a jeśli członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności - do 764 zł na członka rodziny miesięcznie).

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka

Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku:

• do ukończenia 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności;

• powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się.

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

Dodatki do zasiłku rodzinnego obejmują też pieniądze  na “wyprawkę szkolną”. Dodatek przysługuje na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem nowego roku szkolnego. Można go pobrać również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne. Dodatek przysługuje raz w roku.

Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne. Okres zasiłkowy kończy się 31 października. 

Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się.

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania

Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania może dotyczyć dwóch sytuacji:

• gdy dziecko dojeżdża do szkoły poza miejscem zamieszkania,

• gdy dziecko na czas nauki w szkole mieszka w miejscowości, w której mieści się siedziba szkoły.

W przypadku dojazdów, dodatek wynosi 69 zł miesięcznie. Dotyczy tylko dojazdów do szkół ponadpodstawowych. 

W przypadku, gdy dziecko na czas nauki mieszka poza swoim domem, w miejscowości, w której jest siedziba szkoły, dodatek wynosi 113 zł miesięcznie. Można go pobierać w przypadku uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej. Na ucznia szkoły podstawowej można go pobrać, gdy legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności.

Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.

Dodatek przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się.