0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Kilka działalności a odliczenie składki zdrowotnej

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Wraz z 1 lipca 2022 roku podatnicy zyskali możliwość odliczenia zapłaconych składek zdrowotnych od dochodu opodatkowanego podatkiem liniowym, przychodu opodatkowanego ryczałtem czy od podatku dotyczącego karty podatkowej. Kwestia odliczeń zapłaconej składki zdrowotnej nie jest jednak prosta i przejrzysta. Szczególnie dla osób, które prowadzą kilka rodzajów działalności gospodarczej. Kilka działalności a odliczenie składki zdrowotnej - wyjaśniamy!

Określenie statusu osoby ubezpieczonej na terytorium RP

W polskim porządku prawnym prawodawca uregulował status osoby ubezpieczonej ze względu na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, a więc możliwość darmowego leczenia w szpitalach i ośrodkach publicznej służby zdrowia.

Na mocy art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych status ubezpieczonego posiadają niżej wymienione osoby, jeżeli podlegają zgodnie z art. 66 ustawy o NFZ obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego albo ubezpieczają się dobrowolnie na zasadach określonych w art. 68 ustawy o NFZ:

  • posiadające obywatelstwo państwa członkowskiego UE lub EFTA, lub UK, zamieszkujące na terytorium państwa członkowskiego UE lub EFTA, lub UK;
  • ubiegające się w RP o udzielenie ochrony międzynarodowej i małżonkowie (posiadające zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 roku o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP);
  • nieposiadające obywatelstwa państwa członkowskiego UE lub EFTA, lub UK, legalnie zamieszkujące na terytorium innego niż RP państwa członkowskiego UE lub EFTA, lub UK;
  • nieposiadające obywatelstwa państwa członkowskiego UE lub EFTA, lub UK, które przebywają na terytorium RP na podstawie wizy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na pobyt czasowy, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany, wizy wydanej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe (z wyłączeniem zezwolenia udzielonego na podstawie art. 181 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE);
  • o statusie uchodźcy w RP lub posiadające ochronę uzupełniającą, albo korzystające z ochrony czasowej na terytorium RP.

Dlaczego zidentyfikowanie statusu osoby ubezpieczonej jest tak istotne? Ponieważ pociąga to za sobą ustalenie właściwego kraju ze względu na ustawodawstwo wobec ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego osoby ubezpieczonej. Zatem według jakiego ustawodawstwa państwa innego niż RP ubezpieczony podlega zarówno ubezpieczeniom społecznym, jak i zdrowotnemu? Ustalenie właściwego kraju podlegania pod ubezpieczenia społeczne i zdrowotne to podleganie, naliczanie, opłacanie, odliczanie składki zdrowotnej według reguł kraju, który został zidentyfikowany jako właściwy dla ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.

Czy każda osoba o statusie ubezpieczonego na terytorium RP podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu?

W art. 66 ust. 1 ustawy o NFZ ustawodawca wskazał wszystkie osoby, które podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na terytorium RP.

Poza pracownikami, rolnikami, osobami wykonującymi pracę nakładczą, osobami duchownymi, członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych czy osobami pobierającymi świadczenie socjalne i innych wymienionych w tym katalogu ubezpieczonych – osobami podlegającymi ubezpieczeniu zdrowotnemu są osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami:

  1. prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych bądź ubezpieczeniu społecznym rolników;
  2. o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, oraz osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców.

Wymieniona w punkcie 1 osoba prowadząca działalność gospodarczą to w świetle art. 5 pkt 21 ustawy o NFZ osoba wyszczególniona w art. 8 ust. 6 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Natomiast, jak mówi art. 8 ust. 6 ustawy o ubezpieczeniach społecznych, osoba prowadząca pozarolniczą działalność to m.in.:

  1. osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych (nie dotyczy to osób rozpoczynających działalność albo otwierających działalność ponownie po 60 miesiącach czy też wykonujących usługi w ramach swojej działalności na rzecz byłego pracodawcy);
  2. osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki partnerskiej i jawnej;
  3. osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki cywilnej;
  4. wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
  5. osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki komandytowej;
  6. akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług.

Wymieniona w punkcie 2 osoba będąca osobą fizyczną, która:

  • podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy, albo
  • podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na którego rzecz przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy bądź spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Z kolei w art. 68 ustawy o NFZ prawodawca wskazał, że osoba niewymieniona w katalogu wyżej wymienionego art. 66 ust. 1 ustawy o NFZ, do której ma zastosowanie art. 11 ust. 3 lit. e Rozporządzenia PE i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub art. SSC.10 ust. 3 lit. c protokołu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego może ubezpieczyć się dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w Funduszu, jeżeli ma miejsce zamieszkania na terytorium RP.

Warto zaznaczyć, że z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego niekiedy korzystają osoby, które uzyskują przychód tylko z najmu prywatnego albo są wspólnikami w osobach prawnych i z tego tytułu nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Odliczanie składki zdrowotnej w 2022 roku

Na mocy art. 23 ust. 1 pkt 58 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych zapłacone w roku podatkowym składki na ubezpieczenie zdrowotne będą stanowiły wydatek firmowy, jeżeli składki te dotyczą: 

  • pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym,
  • osób współpracujących z podatnikiem opodatkowanym podatkiem liniowym

– przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8700 zł.

Z kolei nawiązując do art. 30c ust. 2 ustawy o PIT, jeżeli podatnik stosuje podatek liniowy dla opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, to ma możliwość dokonać odliczenia od tego dochodu składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w roku podatkowym:

  • z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z ust. 1,
  • za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w sposób określony w ust. 1

– przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8700 zł;

Zgodnie z powyższym podatnik stosujący podatek liniowy jako formę opodatkowania prowadzonej działalności ma możliwość:

  1. ująć w koszty uzyskania przychodu zapłacone w roku podatkowym składki zdrowotne za siebie oraz za osobę współpracującą do wysokości rocznego limitu – 8700 zł,
  2. odliczyć od dochodu zapłacone w roku podatkowym składki zdrowotne za siebie oraz za osobę współpracującą do wysokości rocznego limitu – 8700 zł.

Warto podkreślić, że minimalna miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy stosującego formę opodatkowania – podatek liniowy to 270,90 zł.

Jeżeli mówimy o ryczałcie, to nawiązując do art. 11 ust. 1a Ustawy z dnia z 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, podatnik może odliczyć 50% zapłaconych składek zdrowotnych w roku podatkowym od przychodów wymienionych w art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym PIT. Przychody te dotyczą:

  1. działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
  2. osób współpracujących z osobą prowadzącą działalność, której przychody są opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w żadnej formie.

Warto podkreślić, że prawodawca nie wymienił wśród krótkiego katalogu rodzajów źródeł przychodów najmu prywatnego, a tylko z działalności gospodarczej.

Jeśli chodzi o wysokość miesięcznej składki zdrowotnej na ryczałcie w 2022 roku, to nawiązując do art. 81 ustawy o NFZ, wynosi ona:

  1. 335,94 zł, jeżeli przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem nie przekroczyły kwoty 60 000 zł;
  2. 559,89 zł, jeżeli przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem nie przekroczyły kwoty 60 000 i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł;
  3. 1007,81 zł, jeżeli przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem przekroczyły kwotę 300 000.

Warto dodatkowo odnotować, że od stycznia 2022 roku uchylono art. 27b ustawy o PIT. To pociągnęło za sobą możliwość odliczania składki zdrowotnej od podatku dotyczącego przychodów opodatkowanych skalą podatkową.

Minimalna miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy stosującego formę opodatkowania – skala podatkowa to 270,90 zł.

Kilka działalności a odliczenie składki zdrowotnej – nawiązanie do podatku liniowego

Podatnicy, którzy prowadzą kilka działalności w różnych formach prawnych, zastanawiają się nad kwestią odliczenia zapłaconych składek zdrowotnych od dochodów (przychodów) albo podatku dotyczących tych działalności. Czy jest to możliwe i w jaki sposób powinno to być przeprowadzone? Odpowiedzi na te pytania należy poszukać, analizując nowo wprowadzone przepisy ustawy o PIT czy ustawy o zryczałtowanym PIT.

Pamiętając o art. 23 ust. 1 pkt 58 oraz art. 30c ust. 2 ustawy o PIT, składki na ubezpieczenie zdrowotne nie są kosztem uzyskania przychodu ani nie mogą być odliczane od dochodu. Jednakże wyjątek stanowią zapłacone w roku podatkowym składki zdrowotne:

  • z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym,
  • za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym podatkiem liniowym

– przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8700 zł.

Ustawodawca w powyższych przepisach dokładnie wskazuje, że zapłaconą składkę zdrowotną w roku podatkowym można zaliczyć do kosztów albo odliczyć od dochodu tylko u przedsiębiorcy stosującego podatek liniowy jako formę opodatkowania prowadzonej działalności. Składki te można zaliczyć do kosztów albo odliczyć od dochodu do wysokości rocznego limitu 8700 zł.

Warto zauważyć, że ustawodawca uzależnił ujęcie w koszty albo odliczenie od dochodu zapłaconej składki zdrowotnej od działalności na podatku liniowym. 

Druga sprawa to roczny limit odliczenia lub ujęcia w koszty zapłaconej składki zdrowotnej 8700 zł. Prawodawca nie wyszczególnił, że limit dotyczy 1 działalności gospodarczej na podatku liniowym. Zatem limit ten dotyczy wszystkich działalności na podatku liniowym, jakie prowadzi podatnik.

Przykład 1.

Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, z której dochód opodatkowuje podatkiem liniowym. Dodatkowo jest wspólnikiem spółki cywilnej, w której także stosuje podatek liniowy jako formę opodatkowania swoich udziałów w dochodzie danej spółki. Od początku roku do końca września 2022 roku opłacił składki zdrowotne:

  • z jednoosobowej działalności na kwotę łącznie 6300 zł,
  • z działalności prowadzonej jako wspólnik spółki cywilnej na kwotę łącznie 5600 zł.

Podatnik może zaliczyć do kosztów lub odliczyć od dochodu zapłacone składki zdrowotne z obu działalności, jednak do wysokości jednego łącznego limitu 8700 zł. Nadwyżki w kwocie 3200 zł nie mogą być zaliczone do kosztów ani odliczone od dochodu.

Przykład 2.

Podatnik prowadzi działalność jako wspólnik spółki cywilnej oraz wspólnik spółki komandytowej. Dochód uzyskany z udziału w spółce cywilnej opodatkowuje podatkiem liniowym. Dodatkowo uzyskuje przychody z najmu prywatnego. Od początku roku do końca września 2022 roku opłacił składki zdrowotne:

  • z działalności prowadzonej jako wspólnik spółki cywilnej na kwotę łącznie 4300 zł,
  • z udziałów w zysku osoby prawnej jako wspólnik spółki komandytowej na kwotę łącznie 4479,12 zł.

Podatnik może zaliczyć do kosztów lub odliczyć od udziału w dochodzie spółki cywilnej zapłacone składki zdrowotne w kwocie 4300 zł. Natomiast składki zapłacone z tytułu bycia wspólnikiem w spółce komandytowej (ze źródła zysków w udziałach w osobach prawnych) podatnik nie może zaliczyć do kosztów ani odliczyć od udziału w dochodzie spółki cywilnej. Nie może ich zatem w ogóle odliczyć.

Kilka działalności a odliczenie składki zdrowotnej – nawiązanie do ryczałtu

Zgodnie z art. 11 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym PIT podatnik stosujący ryczałt ma prawo dokonać odliczenia zapłaconej w roku podatkowym składki zdrowotnej od przychodów wymienionych w art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym PIT. 

Przychody w art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym PIT:

  1. przychody osób fizycznych lub przedsiębiorstw w spadku z pozarolniczej działalności gospodarczej;
  2. przychody osób fizycznych lub przedsiębiorstw w spadku także, gdy ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych.

Powyższe przychody mogą być pomniejszone o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym:

  1. z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
  2. za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w żadnej formie.

Prawodawca zwraca tutaj uwagę na to, że podatnik, który prowadzi działalność gospodarczą, z której przychody opodatkowuje ryczałtem, ma prawo obniżyć te przychody o 50% zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Warto zauważyć, że występuje wyraźne odniesienie do przychodów opodatkowanych ryczałtem z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Nie występują więc tutaj przychody z najmu prywatnego opodatkowane ryczałtem.

Przykład 3.

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą, z której przychody są opodatkowane ryczałtem. Ponadto prowadzi działalność jako wspólnik spółki jawnej osób fizycznych, gdzie udział w dochodzie opodatkowany jest skalą podatkową. Oprócz tego jest prezesem zarządu w spółce z o.o. Od początku roku do końca września 2022 roku opłacił składki zdrowotne:

  • z działalności prowadzonej jako wspólnik spółki jawnej na kwotę łącznie 5300 zł,
  • z udziałów w zyskach osób prawnych na kwotę łącznie 4479,12 zł,
  • z jednoosobowej działalności na kwotę łącznie 2687,52 zł.

Podatnik może zaliczyć do kosztów lub odliczyć od udziału w dochodzie spółki jawnej zapłacone składki zdrowotne w kwocie 5300 zł. Z kolei od przychodów na ryczałcie ma prawo odliczyć 50% zapłaconych składek zdrowotnych w kwocie 1343,76 zł. Natomiast składek zapłaconych z tytułu bycia prezesem zarządu w spółce z o.o. (ze źródła zysków w udziałach w osobach prawnych) podatnik nie może zaliczyć do kosztów ani odliczyć od udziału w dochodzie spółki jawnej, ani odliczyć od przychodu opodatkowanego ryczałtem z jednoosobowej działalności gospodarczej. Nie może więc ich w ogóle odliczyć.

Przykład 4.

Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, z której przychody opodatkowuje ryczałtem. Dodatkowo jest wspólnikiem spółki cywilnej, w której stosuje skalę podatkową jako formę opodatkowania swoich udziałów w dochodzie danej spółki. Ponadto jest prokurentem w spółce z o.o. Od początku roku do końca września 2022 roku opłacił składki zdrowotne:

  • z jednoosobowej działalności na kwotę łącznie 2687,52 zł,
  • z działalności prowadzonej jako wspólnik spółki cywilnej na kwotę łącznie 7100 zł,
  • z tytułu bycia prokurentem w spółce z o.o. na kwotę łącznie 4479,12 zł.

Podatnik może zaliczyć do kosztów lub odliczyć od udziału w dochodzie spółki cywilnej zapłacone składki zdrowotne w kwocie 7100 zł. Z kolei od przychodów na ryczałcie ma prawo odliczyć 50% zapłaconych składek zdrowotnych w kwocie 1343,76 zł. Natomiast składek zapłaconych z tytułu bycia prokurentem w spółce z o.o. (ze źródła zysków w udziałach w osobach prawnych) podatnik nie może zaliczyć do kosztów ani odliczyć od udziału w dochodzie spółki cywilnej, ani odliczyć od przychodu opodatkowanego ryczałtem z jednoosobowej działalności gospodarczej. Nie może zatem ich w ogóle odliczyć.

Analizując wszystkie wymienione powyżej uregulowania prawne, należy dodać, że odliczenie zapłaconej składki zdrowotnej przy danej formie opodatkowania nie może być dokonane od innej formy opodatkowania.

Zapłacone składki zdrowotne naliczone od działalności na ryczałcie mogą być odliczone tylko od przychodów z działalności opodatkowanych ryczałtem.

Zapłacone składki zdrowotne naliczone od działalności na podatku liniowym mogą być odliczone tylko od dochodów z działalności opodatkowanych podatkiem liniowym.

Zapłacone składki zdrowotne naliczone od działalności na karcie podatkowej mogą być odliczone tylko od podatku dotyczącego tej działalności.

Natomiast zapłacone składki zdrowotne osób, które posiadają stałą podstawę i składkę zdrowotną z udziałów w zyskach osób prawnych – 559,89 zł (wspólnicy spółki komandytowej, jednoosobowej z o.o.) nie mogą być w ogólne odliczane.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów