Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej 2024 r.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązane do opłacania składek ubezpieczeniowych. W szczególności obligatoryjnie wymaga się uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu każdej formy podjętej działalności. Nawet w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie ma obowiązku opłacania składek społecznych, to składka zdrowotna jest dla niego obowiązkowa. Jak się jednak okazuje, zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej jest możliwe!

Przepisy o ubezpieczeniach przewidują całkowite zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej lub też obniżenie jej do wysokości zaliczki na podatek dochodowy opłacanej z działalności. Przywileje takie mogą przysługiwać emerytom i rencistom, a także osobom o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Emeryci i renciści a zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej

Często spotykana jest sytuacja, gdy po osiągnięciu przez daną osobę ustawowego wieku uprawniającego do emerytury, decyduje się ona kontynuować dotychczas prowadzoną działalność. Zdarza się również, że właśnie po przejściu na emeryturę czy rentę osoby starsze rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej. Emerytów prowadzących działalność omija zasadniczo obowiązek opłacania składek społecznych, ale wciąż są zobowiązani do opłacania składki zdrowotnej. Jednak jeżeli emeryt czy rencista spełnia warunki, o których mowa w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej, może skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej.

Jeżeli osoba będąca na emeryturze czy rencie pobiera świadczenie emerytalne/rentowe (brutto) w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (wynoszącego w 2023 roku 3 490,00 zł, a od lipca 2023 roku 3 600,00 zł brutto) i gdy osoba ta:

• uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
• opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej,

to jest ona zwolniona z obowiązku opłacania składek ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej działalności.

Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej osoby niepełnosprawnej

Z obowiązku opłacania składki zdrowotnej mogą być również zwolnione niektóre z osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą. Również muszą one spełniać określone warunki, podobnie jak w przypadku emerytów i rencistów. Oznacza to, że ze zwolnienia z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne może skorzystać osoba, która posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności, w przypadku gdy:

• uzyskuje ona przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (od 1 marca 2023 r. 794,22 zł) lub
• opłaca ona podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Należy tu jednak zwrócić uwagę, że w przypadku osób niepełnosprawnych nie bierze się pod uwagę wielkości otrzymywanego zasiłku. Otrzymujący rentę z tytułu niepełnosprawności powyżej kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2023 roku 3 490,00 zł lub od 1 lipca 3 600,00 zł brutto), mogą również korzystać z ulgi zwalniającej z obowiązku opłacania składki zdrowotnej.

Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej przysługuje także osobom niepełnosprawnym, które nie posiadają ustalonego stopnia niepełnosprawności, ale mają wydane przez lekarza orzecznika ZUS odpowiednie orzeczenie lekarskie o ustaleniu niezdolności do pracy. Wówczas orzeczenie takie jest wystarczającą podstawą, aby niepełnosprawny przedsiębiorca mógł skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek zdrowotnych.

Zgodnie z art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej jeżeli osoba, która posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności uzyskuje przychody jedynie ze źródła, jakim jest prowadzona przez nią działalność gospodarcza (nie posiada innego tytułu do objęcia ubezpieczeniami), ma możliwość opłacania składki zdrowotnej w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Ta możliwość nie dotyczy jednak przedsiębiorców rozliczających się z tytułu podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej. Zasada dotyczy wyłącznie przedsiębiorców, którzy wybrali opodatkowanie na zasadach ogólnych.

Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej osób rozliczających się na ryczałcie

Nowy ład wprowadził dodatkowe zwolnienie ze składki zdrowotnej obowiązujące od 2022 roku. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie musi być opłacana przez pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu jest nie wyższa niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w dniu pierwszego stycznia danego roku, od tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, w przypadku gdy osoba ta:

• uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku oraz
• opłaca od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Pojęcie przychodu

Ponieważ przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej odnoszą się do pojęcia przychodu, przedsiębiorca powinien wiedzieć, jak określić jego wysokość. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych będą to kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek VAT. Dla przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów przychodem za dany miesiąc będzie suma wykazanych wartości w kolumnie 9 KPiR (Razem przychód) w danym miesiącu.

Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej 2024 r. a deklaracja ZUS

Przedsiębiorca ma prawo korzystać z przywileju w miesiącach, w których spełnia warunki wymienione w ustawie. Podczas korzystania ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej emeryt/rencista nadal podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i taką też informację wykazuje na deklaracjach rozliczeniowych składanych w ZUS. W deklaracji ZUS DRA składanej za przedsiębiorcę należy wykazać podstawowy wymiar składki zdrowotnej oraz faktyczny przychód lub dochód osiągnięty w danym okresie, ale już w polu dotyczącym wartości składki powinna widnieć wartość 0,00 zł. Co ważne, przychód lub dochód za miesiąc, w którym osoba prowadząca działalność korzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej jest wyłączony podczas ustalania rocznej podstawy wymiaru tej składki.

Obligatoryjny - wydawałoby się - obowiązek opłacania składki zdrowotnej ma zatem pewne wyjątki. Przedsiębiorcy będący emerytami, rencistami lub osobami niepełnosprawnymi, którzy w danym miesiącu spełniają warunki określone w przepisach, mogą skorzystać z ulgi pozwalającej na nieopłacanie składek ubezpieczenia zdrowotnego za ten miesiąc. W przypadku naruszenia jednego z warunków będą zobowiązani powrócić do opłacania składek w wymiarze nie niższym niż minimalny.