Niejednokrotnie zdarza się, że pracodawcy przekazują nieodpłatnie lub za odpłatnością różnego typu świadczenia. Niektóre z nich powodują u pracownika powstanie przychodu, inne są zwolnione. Które nieodpłatne świadczenia dla pracownika powinny znaleźć się w rozliczeniu PIT?
Przychodem ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia, a więc każda forma przysporzenia majątkowego (tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna) mająca swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy. Zatem wszystko co pracownik otrzymuje od swojego pracodawcy – o ile nie stanowi to wymienionego w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodu zwolnionego od podatku lub dochodu, od którego został zaniechany pobór podatku na podstawie przepisów Ordynacja podatkowa – podlega opodatkowaniu ze źródła przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem otrzymane przez pracowników różnego rodzaju świadczenia o charakterze pieniężnym i niepieniężnym stanowią przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.
Nieodpłatne świadczenia dla pracownika - ustalenie wartości
Wartość pieniężną świadczeń w naturze przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców - jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi wchodzące w zakres działalności pracodawcy. Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
-
jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
-
jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,
-
jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
-
w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według wspomnianych reguł, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
W sytuacji gdy pracownik zyskuje świadczenie częściowo odpłatne (np. w postaci zmniejszonej płatności za usługę), przychód powstaje w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy ceną stosowaną przez podatnika wobec innych odbiorców a ceną, jaką przy zakupie zapłaciłby pracownik. Ustaloną w ten sposób wartość należy uwzględnić w wynagrodzeniu ze stosunku pracy i potrącić zaliczkę na podatek dochodowy.
Od wielu lat kwestie związane z dodatkowymi świadczeniami dla pracowników wywołują spory interpretacyjne między podatnikami a organami podatkowymi, które często mają finał przed sądem. Przedstawiamy najczęściej występujące problemy związane z rozliczaniem różnego typu ekwiwalentów na gruncie prawa podatkowego.
Wartość świadczenia a VAT
Wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się według cen zakup. Dlatego też do przychodu pracownika należy doliczyć kwotę w wysokości brutto, tzn. wraz z podatkiem VAT, gdyż pracownik, gdyby dokonywał ich zakupu, musiałby zapłacić kwotę brutto, a nie netto.
Podobne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w piśmie z 31 grudnia 2008 r., nr IBPB2/415-1671/08/BD, gdzie możemy przeczytać:
(…) Tak więc pracownicy osiągać będą korzyść finansową, gdyż nie są zobowiązani do zapłaty za posiłek w pełnej wysokości, a tylko w 50%, natomiast drugie 50% pokrywać będzie wnioskodawca. Dzięki temu u pracowników dochodzić będzie do przysporzenia w majątku, gdyż inny podmiot ponosi koszt finansowy w wysokości 50%, a tym samym nie muszą oni uszczuplać swojego majątku. W sytuacji gdyby pracownik musiał zakupić sam określony posiłek zobowiązany byłby zapłacić cenę, za jaką usługa gastronomiczna jest zbywana, a więc cenę brutto.
Z powyższego wynika, iż Spółka do przychodu pracownika powinna zaliczyć wartość brutto dofinansowania do posiłku otrzymanego przez pracownika jako nieodpłatne świadczenie (…).
Sprzedaż towaru po preferencyjnej cenie pracownikowi
Jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń ustaloną według wspomnianych reguł a odpłatnością ponoszoną przez podatnika.
W konsekwencji dokonanie sprzedaży towaru po preferencyjnej cenie na rzecz pracownika spowoduje uzyskanie przez niego przychodu ze stosunku pracy.
W sytuacji gdy pracownik zyskuje świadczenie częściowo odpłatne (np. w postaci zmniejszonej płatności za towar), przychód powstaje w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy ceną stosowaną przez podatnika wobec innych odbiorców a ceną, jaką przy zakupie zapłaciłby pracownik. Ustaloną w ten sposób wartość należy uwzględnić w wynagrodzeniu ze stosunku pracy i potrącić zaliczkę na podatek dochodowy.
Potwierdzają to również organy podatkowe. Jak czytamy w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 22 lutego 2013 r., ILPB1/415-1139/12-2/AMN:
(…) w momencie dokonywania zakupów w sklepach Spółki, pracownik występuje w podwójnej roli, tj. jako pracownik i jako klient (dokonując zakupów na podstawie cywilnoprawnej umowy sprzedaży). Zauważyć jednak należy, iż dokonując zakupów osoba taka cały czas pozostaje w stosunku służbowym z podmiotem, u którego ich dokonuje. W konsekwencji przysporzenie od takiego podmiotu nawet wynikające z realizacji umowy cywilnoprawnej przyznane jest z racji istniejącego stosunku pracy. Zatem udzielone pracownikom rabaty stanowią dla nich podlegający opodatkowaniu przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako świadczenia częściowo odpłatne. Przychód ten powstaje w momencie wykorzystania rabatów, tj. dokonania zakupów po cenach uwzględniających rabat. (...).
Przykład 1.
Pracodawca ma sklep rowerowy. Sprzedał pracownikowi rower o wartości 5000 zł za kwotę 1000 zł. W takiej sytuacji dla pracownika powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, w wysokości 4000 zł.
Prezent dla odchodzącego na emeryturę
Wydatki poniesione na zakup prezentu dla pracownika przechodzącego na emeryturę nie zostały wymienione w katalogu zwolnień podatkowych. Jest to bowiem forma dodatkowego wynagrodzenia za pracę. Wartość otrzymanego świadczenia w naturze pracodawca powinien doliczyć do innych przychodów ze stosunku pracy uzyskanych przez pracownika w danym miesiącu i od łącznej kwoty dochodów obliczyć, pobrać i przekazać do urzędu skarbowego zaliczkę na podatek.
Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 listopada 2012 r., IPPB2/415-785/12-4/AK:
(...) wręczenie pracownikom przechodzącym na emeryturę lub obchodzącym jubileusz upominków, nawet o niewielkiej wartości stanowić będzie nieodpłatne świadczenie dla tych osób. Powyższe spowoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychód podatkowy nie powstanie jedynie w sytuacji wręczenia bukietu kwiatów albowiem tego rodzaju czynność nie ma charakteru przekazania towaru o konkretnej wartości użytkowej. Dlatego też nie można przyjąć, iż jest to przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przychód powstały po stronie pracowników Wnioskodawcy, podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, jako przychód ze stosunku pracy. Obliczoną wartość świadczeń, przypadających na pracownika, należy doliczyć do wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi w danym miesiącu i od łącznej wartości obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy według zasad przewidzianych dla opodatkowania przychodów ze stosunku pracy, zgodnie z treścią art. 31, 32 i 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...).
Inaczej należy postąpić w sytuacji, gdy pracownik posiada status emeryta. Wówczas przychód z tego tytułu jest zwolniony z opodatkowania do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT).
