Nietransakcyjne WNT

Podatnicy podatku VAT są zobligowani do prowadzenia szczegółowej ewidencji sprzedaży i jest to jeden z ich podstawowych obowiązków. Należy jednak zauważyć, że oprócz tego podatnik może być zobowiązany do dodatkowego ewidencjonowania pewnych zdarzeń gospodarczych. Takim przypadkiem będzie nietransakcyjne WNT.

W pierwszej kolejności wyjaśnijmy, że czynnością podlegającą opodatkowaniu jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, czyli nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz (art. 9 ust. 1 ustawy o VAT). Dla wystąpienia klasycznego WNT konieczne jest wystąpienie 2 stron transakcji, w ramach której dochodzi do przemieszczenia towaru pomiędzy krajami UE.

Oprócz typowego WNT w art. 11 ust. 1 ustawy o VAT zdefiniowano tzw. nietransakcyjne wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W myśl tego przepisu przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Powyższy przepis stanowi zatem o przemieszczeniu własnych towarów z jednej kraju UE na terytorium Polski. Takie przemieszczenie towarów – choć nie wiąże się z przeniesieniem prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel – podlega opodatkowaniu jako czynność zrównana w skutkach podatkowych z klasycznym WNT.

Ustawa o VAT przewiduje opodatkowanie przemieszczenia towarów własnych z innego kraju Unii do Polski. Takie przemieszczenie jest potocznie określane jako nietransakcyjne WNT.

Zobacz też:

Wyłączenia w zakresie nietransakcyjnego WNT

Jednocześnie ustawodawca, implementując przepisy Dyrektywy VAT, wprowadził obszerny katalog wyłączeń, tj. przypadków, gdy przemieszczenie na teren RP własnych towarów nie jest traktowane jako nietransakcyjne WNT (i w konsekwencji nie generuje obowiązków podatkowych).

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT nie stanowi nietransakcyjnego WNT przemieszczenie towarów, które mają być przedmiotem wykonanych na terytorium kraju na rzecz tego podatnika usług polegających na ich wycenie lub wykonaniu na nich prac pod warunkiem, że towary po wykonaniu tych usług zostaną z powrotem przemieszczone na terytorium państwa członkowskiego, z którego zostały pierwotnie wywiezione.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT nie stanowi nietransakcyjnego WNT przemieszczenie towarów, które mają być czasowo używane na terytorium kraju w celu świadczenia usług przez tego podatnika mającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu.

Nietransakcyjne WNT nie obejmuje też tych towarów, które mają być czasowo używane przez tego podatnika na terytorium kraju, jednak nie dłużej niż przez 24 miesiące pod warunkiem, że import takich towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju z uwagi na ich przywóz czasowy byłby zwolniony od cła (art. 12 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT).

Nie każde przemieszczenie do kraju własnych towarów z innego kraju UE wiąże się z powstaniem nietransakcyjnego WNT, ponieważ przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują w tym zakresie liczne wyjątki.

Ewidencjonowanie związane z nietransakcyjnym WNT

Jak wskazaliśmy na wstępie, elementarnym obowiązkiem czynnego podatnika podatku VAT jest prowadzenie ewidencji zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, czyli ewidencji zawierającej dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące:

rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku;
kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego;
kontrahentów;
dowodów sprzedaży i zakupów.

To jednak nie wszystko, ponieważ w art. 109 ust. 9 ustawy o VAT możemy przeczytać, że w przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 6, podatnicy są obowiązani prowadzić ewidencję otrzymywanych towarów zawierającą w szczególności:

datę ich otrzymania,
dane pozwalające na identyfikację towarów,
datę wydania towaru po wykonaniu usługi przez podatnika.

Dalej wskażmy, że zgodnie z art. 109 ust. 9a ustawy o VAT w przypadkach, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 i 8, podatnicy podatku od wartości dodanej są obowiązani prowadzić ewidencję przemieszczanych towarów zawierającą w szczególności datę ich przemieszczenia na terytorium kraju oraz dane pozwalające na identyfikację towarów.

Wskażmy, że zgodnie z art. 109 ust. 12 ustawy o VAT minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe dane, jakie powinny zawierać prowadzone przez podatnika ewidencje, o których mowa w ust. 9 i 10, a także wzory tych ewidencji, uwzględniając:

specyfikę wykonywania czynności, których przedmiotem są przemieszczane towary objęte obowiązkiem ewidencyjnym;
konieczność zapewnienia dokumentacji umożliwiającej zweryfikowanie prawidłowości rozliczenia podatku.

Minister nie skorzystał jednak z ww. dyspozycji i nie wydał rozporządzenia określającego wzór takich ewidencji. W konsekwencji ewidencje te mogą być prowadzone w dowolnej formie, przy czym ważne jest, aby zawierały elementy określone w przepisach.

Przykład 1.

Pan Jan posiada w swoim magazynie w Niemczech maszynę budowlaną. Postanowił sprowadzić maszynę do Polski celem jej modernizacji. Po wykonaniu pracy maszyna zostanie z powrotem przewieziona do Niemiec. W jaki sposób potraktować taką transakcję na gruncie podatku VAT?

Jeżeli pan Jan prowadzi ewidencję, w której określono datę otrzymania maszyny, dane ją identyfikujące (np. numer fabryczny czy numer rejestracyjny) oraz datę powrotnego wywozu, to nie będzie konieczne rozpoznawanie w tym przypadku nietransakcyjnego WNT z uwagi na wyłączenie określone w art. 12 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT.

Prowadzenie powyższej ewidencji na potrzeby nietransakcyjnego WNT może być bardzo istotne w zakresie wykazania, że towar został faktycznie wywieziony po wykonaniu usługi. Warto bowiem wskazać, że zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku gdy ustaną okoliczności wyłączające, przemieszczenie towarów uznaje się za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W tym samym terminie powstaje obowiązek podatkowy w zakresie nietransakcyjnego WNT (art. 20 ust. 8 ustawy o VAT).

Ustawa o VAT nakłada na podatników dokonujących nietransakcyjnego przemieszczenia towarów na teren Polski obowiązek prowadzenia dodatkowej ewidencji określającej datę przywozu, dane identyfikacyjne towaru oraz datę powrotnego wywozu.

Powyższe ewidencje stanowią przykład dodatkowych obowiązków spoczywających na podatnikach podatku VAT. Warto zatem zwrócić uwagę, że konieczność prowadzenia ewidencji sprzedaży nie jest jedynym obowiązkiem spoczywającym na przedsiębiorcach. Mogą być oni zobligowani także do prowadzenia innych (ubocznych) dokumentacji w zakresie konkretnych czynności podlegających pod regulacje ustawy o VAT.

Polecamy:

Jak sprawdzić NIP, czyli Numer Identyfikacji Podatkowej?