Odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca – kiedy następuje?

Obywatele określonych państw mogą podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Jednocześnie w odniesieniu do niektórych cudzoziemców posiadanie wspomnianego zezwolenia jest niezbędne. W przypadku takich osób może wystąpić odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca — w jakich okolicznościach jest to dopuszczalne? Wyjaśniamy w artykule.

Zezwolenie na pracę cudzoziemca — obowiązujące przepisy

Zasady dotyczące wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca regulują przepisy Ustawy z dnia 20 marca 2025 roku o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej jako „ustawa”).

Należy podkreślić, że ustawy nie stosuje się do powierzania pracy: 

• obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

• obywatelom Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o których mowa w art. 10 ust. 1 lit. b oraz d Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej oraz członkom ich rodzin wymienionym w art. 10 ust. 1 lit. e oraz f powyższej Umowy.

Oznacza to, że wymienieni powyżej cudzoziemcy nie muszą ubiegać się o zezwolenie w celu podjęcia pracy w Polsce.

Kiedy zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wymagane?

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy zezwolenie na pracę wydaje się wtedy, gdy cudzoziemiec: 

• będzie wykonywał pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP) na podstawie umowy z polskim podmiotem powierzającym pracę, a w przypadku kierowania tego cudzoziemca przez podmiot powierzający pracę do innego podmiotu – na podstawie umowy z agencją pracy tymczasowej, lub 

• przebywając na terytorium RP, będzie pełnił funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS lub spółki kapitałowej w organizacji albo będzie reprezentował spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną lub prowadził sprawy takiej spółki, albo będzie pełnił funkcję prokurenta, lub 

• jest pracownikiem podmiotu zagranicznego i będzie delegowany na terytorium RP w celu wykonywania pracy, lub 

• będzie wykonywał pracę na terytorium RP w zakresie działalności określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 2 ustawy (pracę sezonową).

Zezwolenie na pracę:

1. wydaje się na wniosek podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi;

2. wydaje się, odmawia się jego wydania lub uchyla się w drodze decyzji administracyjnej. 

Wymaga dodania, że właściwość miejscową organu do wydania zezwolenia na pracę określa się na dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę.

Przyczyny odmowy wydania zezwolenia leżące po stronie podmiotu powierzającego pracę

Wśród przesłanek odmowy wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca trzeba w pierwszej kolejności wymienić przyczyny leżące po stronie podmiotu powierzającego pracę. W związku z tym odmawia się wydania wskazanego zezwolenia, jeżeli podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi: 

• złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane, lub 
• w toku postępowania zeznał nieprawdę lub zataił prawdę, lub podrobił lub przerobił dokument w celu użycia go jako autentycznego, lub takiego dokumentu jako autentycznego używał, lub 
• został prawomocnie ukarany za wykroczenie określone w art. 84 ust. 3–5 ustawy (wprowadzenie w błąd cudzoziemca lub innej osoby skutkujące nielegalnym zatrudnieniem oraz żądanie od cudzoziemca korzyści majątkowej), lub 
• w ciągu 2 lat od prawomocnego ukarania za wykroczenie, o którym mowa w art. 84 ust. 1 ustawy (nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi), został ponownie prawomocnie ukarany za czyn określony w tym przepisie, lub 
• został prawomocnie skazany za przestępstwo, o którym mowa w art. 218–221 (przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową) lub art. 225 § 2 (udaremnianie lub utrudnianie wykonania czynności służbowej w ramach kontroli inspekcji pracy) Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny (dalej jako „kk”), lub 
• został prawomocnie skazany za przestępstwo określone w: 
• art. 270 kk (podrabianie lub przerabianie dokumentu lub używanie takiego dokumentu jako autentycznego), 
• art. 271 (poświadczenie w dokumencie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne), 
• art. 272 kk (wyłudzenie poświadczenia nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upoważnionej do wystawienia dokumentu), 
• art. 273 kk (używanie dokumentu zawierającego poświadczenie nieprawdy),
• art. 275 kk (posługiwanie się dokumentem stwierdzającym tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe lub kradzież albo przywłaszczenie takiego dokumentu), lub 
• został prawomocnie skazany za przestępstwo określone w art. 189a kk (handel ludźmi) lub skazany w innym państwie za przestępstwo, o którym mowa w Protokole o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniającym Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjętym przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 roku, lub 
• nie dopełnia obowiązków wynikających z art. 17 ust. 4 (w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów dotyczących obowiązków związanych z uzyskaniem zezwolenia na pracę dla cudzoziemca podmiot powierzający pracę niezwłocznie dopełnia tych obowiązków) i art. 17 ust. 5 ustawy (w razie niewypłacenia należnego wynagrodzenia podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi wypłaca cudzoziemcowi zaległe wynagrodzenie za okres wykonywanej pracy), lub
• nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz Fundusz Solidarnościowy albo nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał przewidziane prawem odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek lub gdy wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, lub
• nie dopełnia obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego pracowników lub innych osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym albo nie zgłasza do ubezpieczenia społecznego rolników pomocników rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, lub 
• zalega z uiszczeniem podatków, z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu, lub 
• nie posiada środków finansowych ani źródeł dochodu niezbędnych do pokrycia zobowiązań wynikających z powierzenia pracy cudzoziemcowi, lub 
• nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy danemu cudzoziemcowi w danym okresie, w tym ma zawieszone wykonywanie działalności gospodarczej, został wykreślony z właściwego rejestru lub jego działalność jest w stanie likwidacji, lub 
• został ustanowiony lub działa w celu ułatwiania cudzoziemcom wjazdu na terytorium RP. 

Odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca nastąpi również, gdy z informacji powziętych przez organ rozpatrujący wniosek wynika, że celem uzyskania tego zezwolenia jest pozorne powierzenie pracy.

Przykład 1. 

Z informacji posiadanych przez organ rozpatrujący wniosek o wydanie zezwolenia na pracę wynika, że prawdopodobnym celem uzyskania zezwolenia na pracę jest pozorne powierzenie pracy cudzoziemcowi lub że cudzoziemiec nie będzie wykonywał pracy na terytorium RP na warunkach określonych w tym zezwoleniu. W takim przypadku decyzja w sprawie wydania zezwolenia będzie negatywna.

Okoliczności stanowiące podstawę do odmowy wydania zezwolenia na pracę, leżące po stronie podmiotu powierzającego pracę, dotyczą także zaistnienia faktu udaremniania lub utrudniania przez ww. podmiot kontroli legalności zatrudniania cudzoziemców. 

Przykład 2. 

Organ uprawniony do wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca odmówił wydania tego dokumentu. Podstawą takiej decyzji były informacje przekazane przez instytucje kontrolne, z których wynikało, że w okresie 24 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi udaremniał lub utrudniał przeprowadzenie kontroli legalności powierzenia pracy cudzoziemcom i wykonywania pracy przez cudzoziemców.

Przyczyny odmowy wydania zezwolenia na pracę leżące po stronie cudzoziemca

Odmowa wydania zezwolenia na pracę może także być uzasadniona przyczynami wynikającymi ze statusu cudzoziemca. Oznacza to, że odmawia się wydania ww. zezwolenia, jeżeli cudzoziemiec: 

1. nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych i innych warunków wykonywania pracy w zawodzie regulowanym, w przypadku gdy wniosek dotyczy zezwolenia na pracę w tym zawodzie, lub

2. został prawomocnie skazany za przestępstwo określone w art. 270 kk, art. 271 kk, art. 272 kk, art. 273 kk lub art. 275 kk (przepisy te omówiono wcześniej w tym artykule), lub 

3. jest osobą, której dane zostały umieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP jest niepożądany, o którym mowa w art. 434 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach, i obowiązuje wpis tych danych do wykazu. 

W pewnych okolicznościach odmowa wydania zezwolenia na pracę będzie uzasadniona brakiem wykonywania pracy przez cudzoziemca w określonym czasie.

Przykład 3. 

Odmowa wydania zezwolenia nastąpi, jeżeli w okresie 2 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemiec, który miał zezwolenie lub oświadczenie o powierzeniu pracy i wjechał na terytorium RP w celu jej wykonywania, nie wykonywał pracy w Polsce. Odmowa wydania zezwolenia nie będzie natomiast zasadna w razie, gdy niewykonywanie pracy wynikało z uzasadnionych przyczyn.

Inne przyczyny stanowiące uzasadnienie odmowy wydania zezwolenia na pracę

Przepisy ustawy przewidują ponadto inne okoliczności, w których wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca będzie niemożliwe. Odmowa wydania wspomnianego zezwolenia nastąpi zatem, jeżeli:

• dzień rozpoczęcia pracy wskazany przez podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi nastąpi później niż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę, lub 

• w danym roku została przekroczona maksymalna liczba zezwoleń na pracę określona w przepisach wydanych na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy (chodzi o rozporządzenie Rady Ministrów określające maksymalną liczbę – limity – zezwoleń na pracę, które mogą zostać wydane w danym roku kalendarzowym), lub 

• powierzenie pracy cudzoziemcowi spowoduje przekroczenie limitu zatrudnienia cudzoziemców przez polski podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi, określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 13 ust. 7 ustawy (chodzi tutaj o rozporządzenie Rady Ministrów, w którym mogą zostać określone limity powierzenia pracy cudzoziemcom przez polski podmiot powierzający pracę w postaci określonego procentowo minimalnego udziału obywateli polskich i konkretnych kategorii cudzoziemców w liczbie osób wykonujących pracę na rzecz danego podmiotu), lub 

• wymagają tego zobowiązania wynikające z postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych obowiązujących RP, lub 

• z okoliczności sprawy wynika, że pracę cudzoziemcowi powierzyłby podmiot, który nie jest agencją pracy tymczasowej działającą na terytorium RP zgodnie z obowiązującymi przepisami, a praca byłaby wykonywana na rzecz osoby trzeciej, lub

• pracodawca użytkownik lub podmiot, do którego cudzoziemiec jest delegowany, nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy danemu cudzoziemcowi w ustalonym okresie, w tym ma zawieszoną działalność gospodarczą, został wykreślony z właściwego rejestru lub jego działalność jest w okresie likwidacji. 

Kiedy nastąpi odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca? Podsumowanie

Wydawanie zezwolenia na pracę cudzoziemca odbywa się na podstawie przepisów ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Powodem odmowy wydania zezwolenia na pracę mogą być przyczyny leżące zarówno po stronie podmiotu powierzającego pracę, jak i dotyczące cudzoziemca. Również inne okoliczności mogą stanowić przesłankę do negatywnego rozpatrzenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca.