0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Okresy wliczane do czasu pracy, mimo niewykonywania pracy

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Co do zasady czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Wyjątki od tych reguł wystąpią w przypadku systemu równoważnego czasu pracy, pracy przy dozorze urządzeń i pozostawaniu w pogotowiu pracy, pracy przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, pracy wykonywanej przez pracowników straży pożarnych i służb ratowniczych, pracy w ruchu ciągłym, pracy weekendowej i pracy w systemie skróconego tygodnia pracy. Poznaj okresy wliczane do czasu pracy, mimo niewykonywania pracy!

Okresy wliczane do czasu pracy, mimo niewykonywania pracy

Przepisy prawa pracy przewidują okresy, kiedy pracownik nie wykonuje powierzonej mu pracy, ale które wliczane są do czasu pracy.

Okresami niewykonywania pracy wliczanymi do czasu pracy, co wynika wprost z powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy, są:

  • przerwa w pracy;
  • przerwa pracownicy karmiącej dziecko piersią;
  • dodatkowe przerwy ustalone dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia;
  • dodatkowe przerwy ustalone dla pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie;
  • przerwa w pracy udzielana pracownikowi młodocianemu, który pracuje powyżej 4,5 godziny dziennie;
  • czas nauki pracownika młodocianego w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych;
  • czas szkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy;
  • czas okresowych szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • czas dodatkowej przerwy dla osoby z niepełnosprawnością;
  • przerwa w pracy przypadająca po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego;
  • przerwa w pracy kobiety w ciąży pracującej przy obsłudze monitora ekranowego.

Ponadto możliwe są inne przerwy podlegające wliczeniu do czasu pracy na podstawie odrębnych przepisów szczególnych oraz na podstawie unormowań zakładowego prawa pracy.

Okresy niewykonywania pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia

W następujących sytuacjach przepisy nie przewidują wprost wliczenia poniższych okresów do czasu pracy, ale pozwalają pracownikowi zachować prawo do wynagrodzenia:

  • w przypadku zwolnienia z pracy pracownicy w ciąży na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy;
  • w przypadku okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników;
  • w przypadku niewykonywania pracy przez pracownika, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy.

Przerwa przysługująca pracownikowi

Pracownik, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy.

Przerwy dla kobiety karmiącej piersią

Jednym ze szczególnych uprawnień związanych z rodzicielstwem jest prawo do przerwy dla matki karmiącej piersią. Matka, która karmi dziecko piersią, ma prawo do 2 półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Jeżeli czas pracy matki karmiącej dziecko piersią nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej 1 przerwa na karmienie.

Kobieta, która pracuje krócej niż przez 4 godziny dziennie, nie ma prawa do przerwy na karmienie.

W przypadku gdy pracownica karmi więcej niż 1 dziecko, długość przysługujących jej przerw ulega wydłużeniu i w takim wypadku ma ona prawo do 2 przerw w pracy, z zastrzeżeniem, że każda z nich wynosi 45 minut.

Pracownica może skierować wniosek do pracodawcy, aby przerwy na karmienie były jej udzielane łącznie.

Przerwa dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach

W przypadku pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia przepisy prawa pracy umożliwiają skrócenie czasu pracy poniżej standardowych poprzez ustanowienie przerw w pracy albo obniżenie norm czasu pracy.

Gdy pracodawca ustanowi dodatkowe przerwy dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia, są one wliczane do czasu pracy.

Kodeks pracy wskazuje, że skrócenie standardowego czasu pracy wynoszącego 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy czasu pracy w przypadku pracy monotonnej lub pracy w ustalonym z góry tempie polega na wprowadzeniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy.

Okresy wliczane do czasu pracy w przypadku pracownika młodocianego

Pracownik młodociany to osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat.

Pracownik młodociany w wieku do 16 lat nie może wykonywać pracy przekraczającej 6 godzin na dobę, a młodociany w wieku powyżej 16 lat nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę.

W sytuacji, gdy dobowy wymiar czasu pracy pracownika młodocianego przekracza 4,5 godziny, obowiązkiem pracodawcy jest wprowadzenie mu przerwy w pracy trwającej nieprzerwanie 30 minut. Przerwa wprowadzona dla młodocianego jest wliczana do czasu pracy.

W przypadku pracownika młodocianego do czasu pracy wlicza się również czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.

Czy czas szkolenia wliczony jest do czasu pracy?

Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy nakazują pracodawcy przeszkolenie nowego pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy. Szkolenie to odbywa się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Ponadto pracodawca ma obowiązek prowadzenia okresowych szkoleń pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, które odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Obowiązek odbycia szkolenia okresowego dotyczy: osób będących pracodawcami oraz innych osób kierujących pracownikami, w szczególności kierowników, mistrzów i brygadzistów, pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, pracowników inżynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych urządzeń technicznych, technologów i organizatorów produkcji, pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz innych osób wykonujących zadania tej służby, pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych, pracowników, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych przeprowadza się nie rzadziej niż raz na 3 lata. Szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach, na których są wykonywane prace szczególnie niebezpieczne, przeprowadza się nie rzadziej niż raz w roku. Szkolenie okresowe osób będących pracodawcami oraz innych osób kierujących pracownikami, w szczególności kierowników, mistrzów i brygadzistów, pracowników inżynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych urządzeń technicznych, technologów i organizatorów produkcji, pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy i innych osób wykonujących zadania tej służby, pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych, pracowników, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, przeprowadza się nie rzadziej niż raz na 5 lat, a w przypadku pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych nie rzadziej niż raz na 6 lat.

Przerwa w pracy dla pracownika z niepełnosprawnością

Przepisy Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przyznają pracownikowi z niepełnosprawnością prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek w wymiarze 15 minut. Przerwa ta jest wliczana do czasu pracy.

Przerwa w związku z pracą przy monitorach ekranowych

Do czasu pracy wliczana jest również 5-minutowa przerwa, którą pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 roku w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią przyznaje kobiecie w ciąży pracującej na stanowisku z monitorami ekranowymi w łącznym czasie przekraczającym 8 godzin na dobę, co najmniej 10-minutową przerwę wliczaną do czasu pracy po 50 minutach obsługi monitora ekranowego.

Zwolnienie na badania lekarskie pracownicy w ciąży

Pracownicy ciężarnej na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy, pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy.

Pracownica, której udzielono zwolnienia od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy, za czas nieobecności w pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Czas badań lekarskich a wynagrodzenie

Pracodawca obowiązany jest pilnować, żeby przed dopuszczeniem pracownika do pracy posiadał on aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Wyróżnia się następujące rodzaje badań lekarskich pracowników:
- wstępne badania lekarskie,
- okresowe badania lekarskie,
- kontrolne badania lekarskie.

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy oraz pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. Częstotliwość wykonywania okresowych badań lekarskich związana jest z charakterem wykonywanej pracy. Przy czym, jak wskazuje się w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kp okresowe badania lekarskie wykonywać należy nie częściej niż raz w roku i nie rzadziej niż co 5 lat.

Pracownik, który pozostawał niezdolny do pracy z powodu choroby przez dłużej niż 30 dni, podlega kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

W miarę możliwości okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w godzinach pracy, a za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Ponadto w razie przejazdu pracownika na badania lekarskie do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Przeszkody w wykonywaniu pracy a prawo do wynagrodzenia

Pracownikowi, który był gotowy wykonywać pracę, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, za czas niewykonywania pracy przysługuje prawo do wynagrodzenia wynikającego z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie to nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Nadto wynagrodzenie wynikającego z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie to nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju, chyba że przestój nastąpił z jego winy. Na czas przestoju dopuszczalne jest, aby pracodawca powierzył pracownikowi inną odpowiednią pracę, za której wykonanie przysługuje wynagrodzenie przewidziane za tę pracę, nie niższe jednak od wynagrodzenia ustalonego we wskazany wcześniej sposób.

Za czas przestoju spowodowanego warunkami atmosferycznymi przysługuje pracownikowi zatrudnionemu przy pracach uzależnionych od tych warunków wynagrodzenie, jeżeli przepisy prawa pracy tak stanowią. W sytuacji, kiedy pracodawca powierza pracownikowi na czas takiego przestoju inną pracę, przysługuje mu wynagrodzenie przewidziane za wykonaną pracę, chyba że przepisy prawa pracy przewidują stosowanie zasad dotyczących przestoju.

Przedstawione w niniejszym artykule sytuacje odnoszą się do ogólnych regulacji dotyczących okresów niewykonywania pracy wliczanych do czasu pracy. Jak widać, w wielu przypadkach występują okresy, kiedy praca nie jest wykonywana, a mimo to czas ten wliczany jest do czasu pracy.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów