Opodatkowanie prowizji za handel wirtualną walutą

Ustawy o podatkach dochodowych przewidują odrębne regulacje jeśli chodzi o handel wirtualną walutą oraz opodatkowanie osiąganych przychodów. Analiza treści ustaw podatkowych prowadzi do wniosku, że możliwe są 2 mechanizmy rozliczenia podatku z tego tytułu. Szczegóły w dalszej części artykułu.

Zysk z odpłatnego zbycia wirtualnej waluty

W pierwszej kolejności wskażmy, że zgodnie z legalną definicją przez walutę wirtualną rozumie się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:

1. prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej;
2. międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące;
3. pieniądzem elektronicznym w rozumieniu Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych;
4. instrumentem finansowym w rozumieniu Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;
5. wekslem lub czekiem

– oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.

Natomiast w myśl art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu instytucjami obowiązanymi są podmioty prowadzące działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług w zakresie:

1. wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi;
2. wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi;
3. pośrednictwa w wymianie, o której mowa w lit. a lub b;
4. prowadzenia rachunków, o których mowa w ust. 2 pkt 17 lit. e.

Przykładem są tu m.in. podmioty prowadzące giełdy walut wirtualnych czy kantory walut wirtualnych. Tego rodzaju działalność wymaga uzyskania wpisu do odpowiedniego rejestru (zgodnie z art. 129m ww. ustawy). 

Działalność w zakresie walut wirtualnych może być wykonywana przez:

1. osobę fizyczną, która nie została prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo, o którym mowa w art. 165a Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny, przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej lub umyślne przestępstwo skarbowe;
2. osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, w której wspólnicy, którym powierzono prowadzenie spraw spółki, lub uprawnieni do reprezentacji spółki, lub członkowie organów zarządzających nie zostali prawomocnie skazani za przestępstwo, o którym mowa w pkt 1, lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Organem właściwym w sprawach rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych jest minister właściwy do spraw finansów publicznych. 

Wpisu do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych dokonuje się na podstawie wniosku przedsiębiorcy wniesionego w formie elektronicznej, zawierającego:

1. imię i nazwisko albo nazwę (firmę);
2. numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile taki numer został nadany, oraz NIP;
3. wskazanie świadczonych usług w zakresie walut wirtualnych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12;
4. kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis zaufany albo podpis osobisty składającego wniosek.

Minister dokonuje wpisu do tego rejestru w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku.

W kontekście rozliczenia podatkowego – opierając się na treści ustawy o CIT – wskażmy, że zgodnie z art. 22d od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f, a kosztami podatkowymi.

Dochodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych nie łączy się z innymi dochodami (przychodami) podatnika i podlegają one wykazaniu w osobnej informacji CIT/WW stanowiącej załącznik do zeznania rocznego CIT-8.

Handel wirtualną walutą a prowizja

Od uzyskanego ze sprzedaży wirtualnej waluty zysku należy jednak odróżnić prowizję. Prowizja to wynagrodzenie za pośrednictwo w określonej transakcji. W konsekwencji w sytuacji, w której mamy do czynienia z podatnikiem prowadzącym działalność podlegającą wpisowi do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych – np. podmiotem prowadzącym giełdę wirtualnych walut – kwalifikacja uzyskanej prowizji będzie inna.

Na powyższe wskazuje art. 7b ust. 3 ustawy o CIT, który podaje, że w przypadku podatników prowadzących działalność, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, przychody wymienione w ust. 1 pkt 6 lit. f zalicza się do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych. 

Zgodnie zaś z art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f) ustawy o CIT za przychody z zysków kapitałowych uznaje się przychody z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.

Pamiętajmy, że na gruncie podatku CIT obowiązują 2 źródła przychodów. W myśl bowiem art. 7 ust. 1 ustawy o CIT przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. 

Powyższe oznacza, że przychód z tytułu prowizji osiągnięty przez podmiot zajmujący się działalnością gospodarczą w zakresie wymiany wirtualnej waluty będzie podlegać opodatkowaniu zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o CIT.

Przykład 1.

Spółka prowadzi giełdę walut wirtualnych. Ma w tym zakresie odpowiedni wpis do rejestru. W zakresie prowadzonej działalności osiąga wynagrodzenie w formie prowizji. W jaki sposób spółka powinna opodatkować otrzymaną prowizję?

Na mocy art. 7b ust. 3 ustawy o CIT uzyskana prowizja stanowi przychód inny niż zyski kapitałowe. Spółka tego rodzaju przychód rozlicza na druku CIT-8. Nie należy wykazywać osiągniętej prowizji w informacji CIT/WW.

W tym miejscu przypomnijmy, że zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o CIT podatek wynosi:

1. 19% podstawy opodatkowania;
2. 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych – w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w zł kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

Mając powyższe na uwadze, trzeba wyraźnie odróżnić zysk uzyskany na transakcji sprzedaży wirtualnych walut od prowizji otrzymanej za pośrednictwo w handlu. Tylko w tym pierwszym przypadku mamy na gruncie podatku CIT do czynienia z przychodami z zysków kapitałowych.