Przy podejmowaniu decyzji gospodarczych przedsiębiorcy kierują się głównie maksymalizacją zysków, a więc aby były one korzystne dla firmy zarówno z punktu widzenia ekonomicznego, gospodarczego, finansowego, jak i podatkowego. W tym celu często podejmują działania mające na celu obniżenie należnych podatków do zapłaty. Taka optymalizacja podatkowa nie jest zabroniona przez przepisy pod warunkiem, że wykorzystuje się legalne środki. Jakie są obszary optymalizacji podatkowej, czyli w jaki sposób można obniżyć wysokość podatku VAT, PIT, a nawet składek ZUS?
Czym jest optymalizacja podatkowa?
Optymalizacja podatkowa to podejmowanie szeregu działań zgodnych z obowiązującymi przepisami podatkowymi, które mają na celu uniknąć lub zminimalizować obciążenia podatkowe w przedsiębiorstwie. Często jest to złożony proces planowania podatkowego, w którym wykorzystywane są wyłącznie legalne środki. W węższym rozumieniu optymalizacja podatkowa często tłumaczona jest jako obejście podatku (w legalny sposób).
Od optymalizacji podatkowej, czyli unikania opodatkowania, należy odróżnić uchylanie się od opodatkowania. Uchylanie się od opodatkowania jest niedozwolone przez przepisy podatkowe i jest to przestępstwo. Podatnik uchylający się od opodatkowania narażony jest na odpowiedzialność karną lub karnoskarbową w związku z niezapłaceniem podatku, który w danych okoliczność powinien był uiścić.
Obszary optymalizacji podatkowej
Do optymalizacji podatkowej wykorzystywane są przyznane przez ustawodawcę ulgi, zwolnienia, odliczenia, transakcje restrukturyzacyjne i zróżnicowane formy prawne prowadzenia działalności.
W szerokim znaczeniu optymalizacja podatkowa obejmuje:
planowanie podatkowe (szereg czynności zmierzających do minimalizacji obciążeń podatkowych),
oszczędzanie podatkowe (np. metoda kasowa w VAT na mocy art. 21 ust. 1 ustawy o VAT, czyli przesunięcie zapłaty podatku u małego podatnika na okres, w którym przypada zapłata za transakcję),
unikanie opodatkowania przy zastosowaniu legalnych działań (np. korzystanie z ulg i zwolnień czy wykorzystanie luk prawnych, do którego niezbędna jest znajomość prawa).
Formy organizacyjno-prawne a optymalizacja podatkowa
Optymalizacją podatkową, którą wykorzystuje się na gruncie form prawnych działalności, jest m.in.:
prowadzenie działalności w formie spółki osobowej zamiast kapitałowej, unikając w ten sposób podwójnego opodatkowania;
tworzenie zagranicznych spółek holdingowych;
tworzenie podatkowych grup kapitałowych;
działanie w specjalnej strefie ekonomicznej;
utworzenie spółki europejskiej,
restrukturyzacje i połączenia spółek.
Jednym ze sposobów optymalizacji podatkowej jest wykorzystanie rajów podatkowych. Strategia ich wykorzystania polega na tworzeniu tzw. spółek offshore, które mają postać prawną z ograniczoną odpowiedzialnością, a ich siedziba znajduje się na terenie raju podatkowego.
Preferencyjne składki ZUS a optymalizacja podatkowa
Niewielu przedsiębiorców zdaje sobie sprawę, że przykładem optymalizacji podatkowej jest opłacanie preferencyjnych składek ZUS. Osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej przez okres pierwszych 24 miesięcy (licząc od miesiąca, w którym rozpoczęto wykonywanie działalności) mają możliwość płacenia składek ZUS w niższej wysokości. Dodatkowo nie mają obowiązku opłacania Funduszu Pracy.
Dla osób, które dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej, ma to niemałe znaczenie, ponieważ dzięki możliwości opłacania obniżonych stawek, ponoszą mniejsze koszty związane z ZUS.
Podatek dochodowy
Optymalizacja podatkowa występuje również na gruncie podatku dochodowego. Przykładem może być:
łączenie źródeł przychodu (przy progresywnej formie opodatkowania - zasady ogólne, skala podatkowa),
wybór najkorzystniejszej spośród 4 formy opodatkowania (zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt, karta podatkowa),
amortyzacja (np. skorzystanie z amortyzacji jednorazowej w ramach pomocy de minimis),
moment rozliczenia kosztu (rozliczenia międzyokresowe kosztów),
rozliczanie strat podatkowych,
uproszczone zaliczki na podatek dochodowy,
rozliczenie kwartalne PIT.
VAT a optymalizacja podatkowa
Obejmuje ona:
ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego uregulowanego w art. 19a ustawy (np. w usługach budowlanych decyzja o momencie wystawienia faktury - przed wykonaniem usługi czy po),
zwolnienie podmiotowe z VAT na mocy art. 113 ust. 1 ustawy (ze względu na nieprzekroczenie limitu 150 000 zł netto obrotu),
odliczanie podatku naliczonego,
rozliczenie kwartalne podatku VAT,
ulga na złe długi (art. 89a ustawy o VAT).
Optymalizacja podatkowa - czy to ryzykowne?
Skomplikowane sposoby optymalizacji podatkowej (np. skonstruowanie szeregu czynności, które mają przyczynić się do zmniejszenia zobowiązań wobec fiskusa), które zmierzają do optymalizacji podatkowej, bez wątpienia powinny być konsultowane ze specjalistami, bowiem bardzo trudno określić, czy taki ciąg transakcji jest jednoznacznie legalny.
Należy tutaj wspomnieć o rządowym projekcie nowelizacji ordynacji podatkowej, który w marcu br. trafił do Sejmu. Wprowadza on klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania, która ma na celu wyeliminowanie możliwości podejmowania przez podatników legalnych działań, jeżeli te zmierzają wyłącznie do uniknięcia zapłaty podatku.
Uwaga! Przez unikanie opodatkowania rozumie się czynność dokonaną w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, która w danych okolicznościach jest sprzeczna z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, a sposób działania podatnika był sztuczny. Jako sztuczne działanie podatnika można wyróżnić między innymi:
|
