Rozliczenie VAT-u metodą kasową może okazać się korzystnym rozwiązaniem dla firm, które nie otrzymują swoich należności w wyznaczonym w umowie/fakturze terminie. Obowiązek rozliczenia podatku powstaje wówczas w momencie dokonania zapłaty przez klienta. Czym jest dokładnie metoda kasowa oraz dla kogo jest korzystna?
Czym jest metoda kasowa?
Ogólna metoda rozliczania VAT-u polega na tym, że czynni podatnicy rozliczają VAT z faktury sprzedażowej w okresie przypadającym na datę wystawienia dokumentu (zasada stosowana do końca 2013r.). Zgodnie z przepisami, które weszły w życie wraz z początkiem 2014 roku, datą powstania obowiązku podatkowego VAT przy zasadach ogólnych będzie data sprzedaży (wykonania usługi lub dokonania dostawy towaru).
Obowiązek podatkowy przy zastosowaniu zasady ogólnej nie jest zależny od otrzymania należności za wykonanie usługi czy sprzedany towar. W sytuacji zatem, gdy klient spóźnia się z zapłatą, przedsiębiorca musi zapłacić VAT z własnych środków.
Aby zapobiec takim sytuacjom, ustawa o VAT przewiduje możliwość zastosowania metody kasowej przy rozliczeniu VAT. Wówczas podatek od towarów i usług rozliczany jest w okresie przypadającym na datę otrzymania płatności od klienta. A więc, mimo iż faktura została już wystawiona/otrzymana, podatnik stosujący kasową metodę rozliczania VAT, nie musi ujmować jej w deklaracji czy rejestrach VAT dopóki nie zostanie opłacona (z pewnymi warunkami o których będzie mowa w dalszej części).
Metoda kasowa - dla kogo korzystna?
Z metody kasowej mogą skorzystać jedynie mali podatnicy, których przychody brutto ze sprzedaży nie przekraczają 2 mln euro (przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. w zaokrągleniu do 1000 zł). W związku z tym, iż jest to dość wysoka kwota (w 2021 roku limit ten wynosi 9 030 600 zł), VAT-kasowy może stosować większość polskich małych i średnich przedsiębiorców.
Należy pamiętać, że VAT kasowy może być rozliczany tylko w okresach kwartalnych. VAT kasowy może zabezpieczyć przedsiębiorców, którzy wystawiają faktury z długimi terminami płatności. Ta metoda pozwala im zdobyć środki pieniężne na terminowe rozliczenia z urzędem skarbowym. Ponadto, jest również korzystna dla nowo zarejestrowanych działalności gospodarczych. Przedsiębiorcy zwykle na początku nie są w stanie przewidzieć rzeczywistego terminu wpływu należności od kontrahentów bądź opóźnień w ich spłacie. Rozliczanie VAT metodą kasową chroni również przed utratą płynności finansowej przedsiębiorstwa oraz przed powstaniem zaległości podatkowych, które w rezultacie mogą doprowadzić do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Przy metodzie kasowej przedsiębiorcy odliczają VAT z faktur zakupowych według dat płatności, natomiast pozostali dokonują tego według daty wystawienia faktury bez względu na to, czy dana faktura jest rozliczona. Jeżeli więc podatnik nie uiszcza terminowo zapłat, metoda kasowa będzie niejako “blokowała” mu możliwość odliczenia VAT do momentu uiszczenia należności. Dodatkowo, aby rozliczać VAT metodą kasową, konieczne jest śledzenie terminów dokonywanych płatności. Problem może powstać, gdy firma korzysta z usług biura rachunkowego. Musi wówczas poinformować, które faktury zostały już zapłacone. Jest to kłopotliwe szczególnie w przypadkach płatności częściowych czy zakupów na raty.
Rozliczanie VAT metodą kasową
Metoda kasowa jest nieco bardziej skomplikowana niż zasady ogólne. Jest tak chociażby ze względu na to, że przedsiębiorcy korzystający z niej muszą obowiązkowo umieszczać na fakturach sprzedaży adnotację “metoda kasowa”, która stanowi informację dla kontrahentów.
Stosując metodę kasową przy rozliczaniu VAT należy pamiętać o pewnym wyjątku. VAT należny musi być wykazany nie później niż w 180 dniu od dnia wykonania usługi lub wydania towaru, gdy spełnione zostały łącznie dwa warunki:
sprzedaży dokonano na rzecz osoby fizycznej, niebędącej czynnym podatnikiem VAT,
do wskazanego dnia zapłata od klienta nie nastąpiła.
VAT kasowy działa bez ograniczeń tylko w relacji firma-firma pod warunkiem, że klient jest czynnym VAT-owcem. Wówczas 180-dniowe ograniczenie wspomniane powyżej, nie dotyczy takiej sprzedaży.
W przypadku VAT-u z faktur dotyczących zakupu towarów lub usług na potrzeby działalności, możliwość jego odliczenia występuje tylko po uregulowaniu należności. Jeżeli płatności dokonano w częściach, podatek VAT może być odliczony tylko od tej zapłaconej części.
Faktury sprzedaży, jak i zakupu ujmowane są w rejestrach VAT za okres, w którym zapłata została dokonana. Może się zdarzyć, że faktura zostanie wykazana w strukturze JPK V7. Sytuacja taka będzie miała miejsce, gdy zapłata za fakturę była rozłożona na raty.
Przejście na metodę kasową
Aby móc korzystać z metody kasowej, należy przede wszystkim posiadać status małego podatnika, o czym wspomniano już wcześniej. Metodę można zastosować od początku prowadzenia działalności, natomiast nie do każdego rodzaju sprzedaży. I tak oto nie ma ona zastosowania w przypadkach:
transferu bonu jednego przeznaczenia dokonanego przez podatnika działającego we własnym imieniu lub w imieniu innego podatnika,
wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Wybór metody kasowej zgłasza się na formularzu VAT-R w urzędzie skarbowym, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Należy zaznaczyć w części C1 druku w pozycji 46 wybór metody kasowej, a także wskazać okres, od którego nastąpi rozliczanie według tej metody.
Dodatkowo należy mieć na uwadze wybranie kwartalnego VAT-u. Przedsiębiorca ma możliwość wyboru metody kasowej zarówno na początku działalności, jak i później. Wówczas formularz VAT-R powinien złożyć w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, w którym przedsiębiorca ma zamiar rozpocząć rozliczanie VAT-u metodą kasową. Istnieje możliwość rezygnacji z wybranego sposobu, jednak nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których przedsiębiorca rozliczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym stosował tę metodę.