Amortyzacja środków trwałych polega na stopniowym zużyciu składników majątku poprzez odpisy amortyzacyjne, które dokonywane są drogą systematycznego, planowanego rozłożenia wartości środków trwałych na ustalony okres amortyzacji. Przeczytaj artykuł i dowiedz się więcej jak umorzenie środków trwałych wpływa na obniżenie podatku dochodowego.
Definicja środków trwałych
Do środków trwałych zaliczamy rzeczowe składniki majątku, których przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok, kompletne, zdatne do użytku i wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy:
budowle,
budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne przedmioty.
Amortyzacja środków trwałych metodą liniową
Metoda liniowa polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych ustalanych od wartości początkowej środków trwałych z zastosowaniem rocznej stawki określonej w wykazie stawek amortyzacyjnych. Wartość ustalonego rocznego odpisu jest kwotą stałą przez cały okres amortyzacji.
Amortyzacja środków trwałych metodą przyspieszoną
Przedsiębiorcy w niektórych sytuacjach mogą podwyższyć standardową stawkę amortyzacyjną w odniesieniu do używanych środków trwałych. W myśl ustawy o PIT za środki trwałe używane uznaje się te, które przed nabyciem (i pierwszym wprowadzeniem do ewidencji firmy) były wykorzystywane przez okres co najmniej 6 miesięcy. Podana definicja dotyczy środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportu. Przedsiębiorca jest w tym przypadku zobowiązany do udowodnienia, że nabyta rzecz była używana, gdy zastosuje podwyższenie amortyzacji.
Stawka amortyzacyjna jest wówczas ustalana indywidualnie przez przedsiębiorcę. Jednakże ustawodawca przewidział w tej kwestii pewne ograniczenia. Przykładowo, okres amortyzacji używanego środka trwałego, po raz pierwszy wprowadzonego do ewidencji danego przedsiębiorcy, nie może być krótszy niż:
dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji:
- 24 miesiące (2 lata) - gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł,
- 36 miesięcy (3 lata) - gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł,
- 60 miesięcy (5 lat) - w pozostałych przypadkach;
dla środków transportu, w tym samochodów osobowych - 30 miesięcy (2,5 roku).
Artykuł 22i ust. 2 ustawy o PIT przewiduje również szczególne sytuacje, w których przedsiębiorca może stosować podwyższone stawki amortyzacyjne. Współczynniki mogą w tym przypadku wynosić maksymalnie:
1,2 dla budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych,
1,4 dla budynków i budowli używanych w warunkach złych; maszyn, urządzeń i środków transportu (z wyjątkiem morskiego taboru pływającego) używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej oraz
2,0 dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu.
Za warunki złe uważa się używanie budynków pod wpływem niszczących środków chemicznych, a zwłaszcza gdy służą one produkcji, wytwarzaniu lub przechowywaniu żrących środków chemicznych. Dotyczy to również silnego działania na budynek niszczących środków chemicznych rozproszonych w atmosferze, wodzie lub wydzielających się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu.
Amortyzacja środków trwałych metodą degresywną
Metoda degresywna zakłada, że wraz z upływem czasu użyteczność środka trwałego maleje. Pozwala na stosowanie wysokich odpisów przez pierwszych kilka lat. W tym przypadku również stawkę ustala się na podstawie Klasyfikacji Środków Trwałych, która jest zwiększana przez określony współczynnik. Należy pamiętać, że począwszy od roku, w którym amortyzacja obliczona metodą degresywną miałaby być niższa od amortyzacji obliczonej metodą liniową, przechodzi się na metodę liniową. Degresywnej metody amortyzacji nie można stosować do środków trwałych zaliczonych do grup 1 i 2 KŚT oraz do grupy 3–6 i 8 Klasyfikacji, które nie są maszynami i urządzeniami. Metodę tę stosuje się również dla środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych.
Jednorazowa amortyzacja środków trwałych
Z jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis mogą skorzystać zarówno przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej w danym roku podatkowym, jak i tzw. mali podatnicy. Przedsiębiorcy mogą dokonać odpisów amortyzacyjnych do wysokości limitu jednorazowej amortyzacji, wynoszącego 50 tys. euro.
Należy pamiętać, że amortyzacją jednorazową mogą zostać objęte wyłącznie składniki majątku zaliczane do grup 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych.
Ponadto zgodnie z art. 22k ustawy o PIT podatnicy mogą dokonywać jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych, które zaliczane są do grupy 3-6 i 8 KŚT, pod warunkiem że wartość początkowa danego środka trwałego nie przekracza kwoty 100 000 zł.
Jednocześnie ustawodawca nie zdefiniował, co należy rozumieć poprzez fabrycznie nowe środki trwałe. Dlatego też w celu ustalenia, co znaczy to pojęcie, należałoby odnieść się do słownika języka polskiego, w którym to znajdziemy definicję, iż “nowy” oznacza – dopiero co zrobiony, nieużywany, niezniszczony, niedawno nabyty, świeżo powstały, świeżo założony. Ponadto za fabrycznie nowe środki trwałe można również uznać przedmioty nabyte od innych zbywców, jeśli nie były one wcześniej używane.
Umorzenie środków trwałych
Umorzenie pokazuje stopień zużycia środka trwałego, a dokładnie o ile spadła jego wartość początkowa. Odpisy amortyzacyjne zazwyczaj mogą stanowić koszt podatkowy, poza wyjątkami takimi jak środek trwały nabyty z dofinansowania czy amortyzacja auta osobowego w części przekraczającej limit 150 000 zł. Powstały z odpisu amortyzacyjnego koszt wpływa na obniżenie podatku dochodowego do zapłaty na rzecz urzędu skarbowego. Jednocześnie następuje "podatkowe" zużycie środka trwałego, który z każdym okresem zużywa swoją wartość. W sytuacji gdy przedmiot będący w środkach trwałych zostanie całkowicie zamortyzowany to wówczas dalej możliwe jest jego wykorzystywanie w firmie natomiast nie jest możliwe dalsze ujmowanie jego wartości w kosztach.
