Przedsiębiorcy często, aby móc się rozwijać, zaciągają kredyty, w wielu przypadkach w walutach obcych. W razie korzystniejszych ofert refinansują oni swoje kredyty. W przypadku kredytów krajowych nie ma większego znaczenia, natomiast w przypadku kredytów walutowych przedsiębiorcy zastanawiają się, czy ma miejsce powstanie różnic kursowych.
Kiedy powstają różnice kursowe?
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o CIT podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy.
Zasady prowadzenia tej ewidencji przez podatników określa ustawa o rachunkowości.
Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić w postaci zapisu każde zdarzenie, które nastąpiło w okresie sprawozdawczym.
Do zdarzeń ujmowanych w księgach rachunkowych należą też zdarzenia związane z ponoszeniem kosztów, z których część na podstawie u.p.d.o.p. może być uznana za koszty podatkowe.
Zgodnie z treścią art. 15a ust. 1 ustawy o CIT różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.
Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
- przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
- poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
- otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
- kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
- kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
Natomiast ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
- przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
- poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
- otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
- kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
- kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
Refinansowanie kredytu walutowego – powstanie różnic kursowych
Na wstępie należy zwrócić uwagę, że otrzymanie i spłata kredytu powoduje powstanie różnic kursowych.
W przypadku otrzymania kredytu w walucie obcej, który następnie spłacamy, powstają ujemne bądź dodatnie różnice kursowe.
Przykład 1.
Spółka z o.o. produkuje transformatory na rynek włoski. W związku z planowanym rozwojem zaciągnęła ona duży kredyt w banku włoskim w walucie euro. Po dwóch latach spółka postanowiła spłacić stary kredyt walutowy nowym kredytem walutowym. Powodem refinansowania były korzystniejsze warunki kredytu. Kredyt zostanie spłacony bezpośrednio przez bank. W związku z tym spółka zastanawia się, czy powstaną u niej różnice kursowe. Co ważne, spółka rozlicza je metodą podatkową.
Zgodnie z ustawą o CIT za „dzień zapłaty” w rozumieniu powołanych wyżej przepisów uznaje się „uregulowanie zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności”.
Przypomnijmy, że kredytobiorca ustala:
- dodatnie różnice kursowe, jeżeli wartość kredytu w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
- ujemne różnice kursowe, jeżeli wartość kredytu w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
Różnice te, mające wpływ na podstawę opodatkowania, mogą być ustalone w sytuacji, gdy zostaną spełnione łącznie trzy przesłanki:
- wartość kredytu jest wyrażona w walucie obcej;
- spłata kredytu jest zrealizowana w walucie obcej;
- powstaną różnice pomiędzy przeliczoną na polską walutę wartością kredytu w dniu jego otrzymania oraz w dniu jego uregulowania.
Tym samym powstanie różnic kursowych wiążą moment ustalania różnic kursowych po stronie kredytobiorcy z dniem dokonania spłaty kredytu. Są to faktycznie zrealizowane różnice kursowe.
W naszym przypadku dochodzi do spłaty jednego kredytu. Tym samym zgodnie z zasadami określonymi w przepisach podatkowych spółka winna rozpoznać różnice kursowe.
Podsumowując, refinansowanie kredytu walutowego powoduje powstanie różnic kursowych.
