Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą rozliczaną na podstawie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów, jako formę opodatkowania stosuję zasady ogólne. W ramach prowadzonej działalności współpracuje z kontrahentem z Francji, dla którego wystawiłem fakturę sprzedaży z datą wystawienia i datą sprzedaży 31 grudnia 2021 roku. Faktura została wystawiona w euro z terminem płatności 14 stycznia 2022 roku. Zapłatę otrzymałem na rachunek walutowy w euro 10 stycznia 2022 roku. W którym roku powinienem wykazać różnice kursowe z tytułu tej transakcji w PKiR?
Maciej, Radom
W przypadku gdy otrzymał Pan płatność za fakturę wystawioną w walucie obcej na konto walutowe, występują różnice kursowe. Różnice kursowe powinny zostać wykazane w PKPiR zgodnie z datą ich zrealizowania, a więc wówczas, gdy nabywca usługi dokona zapłaty za fakturę na Pana rachunek walutowy. Różnice kursowe z transakcji udokumentowanej fakturą z 31 grudnia 2021 roku, za którą otrzymał Pan zapłatę 10 stycznia 2022 roku, należy wykazać w PKPiR w styczniu 2022 roku. Ustalone na transakcji dodatnie lub ujemne różnice kursowe zwiększają zatem u Pana odpowiednio przychody bądź koszty uzyskania przychodów w styczniu 2022 roku.
W jaki sposób rozliczać różnice kursowe w PKPiR?
Dokonywanie transakcji w walucie obcej, czyli wówczas, gdy wartość transakcji jest wyrażona w walucie obcej oraz zapłata związana z taką transakcją zostanie otrzymana/dokonana w walucie obcej, co do zasady powoduje konieczność rozliczania różnic kursowych.
Przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie PKPiR, czyli stosujący jako formę opodatkowania skalę podatkową lub podatek liniowy ustalają różnice kursowe zgodnie z art. 24c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia (art. 24c ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ujemne różnice kursowe powstają natomiast, jeżeli wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia (art. 24c ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Dodatnie różnice kursowe zwiększają przychody, natomiast ujemne różnice kursowe zwiększają koszty uzyskania przychodów i podlegają zewidencjonowaniu w PKPiR w dacie ich zrealizowania. Dodatnie różnice kursowe ujmowane są w PKPiR w kolumnie 8 „Pozostałe przychody”, natomiast ujemne różnice kursowe – w kolumnie 13 „Pozostałe wydatki”. Różnice kursowe w PKPiR należy dokumentować odrębnymi dowodami księgowymi, spełniającymi wymogi określone w art. 11 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Dowody te powinny zawierać następujące dane:
- wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy;
- datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że, jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty;
- przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych;
- podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych
– oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.
Przykład 1.
Pani Ewelina jest tłumaczem prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą. Jako formę opodatkowania stosuje podatek liniowy i rozlicza się na podstawie PKPiR. Kobieta wykonała tłumaczenie. Fakturę za usługi tłumaczenia wystawiła 24 grudnia 2021 roku, natomiast zapłatę otrzymała 4 stycznia 2022 roku. Wartość faktury to 150 euro, należność wpłynęła na firmowy rachunek walutowy pani Eweliny. Jak w takiej sytuacji rozliczyć różnice kursowe?
Różnice kursowe ustalamy w następujący sposób:
Data wystawienia faktury: 24 grudnia 2021 roku
Kurs waluty przyjęty dla przychodu należnego: średni kurs walut NBP Tabela nr 248/A/NBP/2021 z 23 grudnia 2021 roku, 1 EUR = 4,6359 PLN
150 EUR x 4,6359 = 695,39
Data otrzymania zapłaty: 4 stycznia 2022 roku
Kurs waluty przyjęty dla otrzymanej wpłaty: średni kurs walut NBP Tabela nr 001/A/NBP/2022 z 3 stycznia 2022 roku, 1 EUR = 4,5889 PLN
150 EUR x 4,5889 = 688,34
Ujemna różnica kursowa: 7,05 PLN.
Zmiana formy opodatkowania – różnice kursowe
Obowiązek rozliczania różnic kursowych dotyczy zarówno podatników prowadzących PKPiR, a więc stosujących jako formę opodatkowania skalę podatkową lub podatek liniowy, jak i przedsiębiorców stosujących jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zmieniając formę opodatkowania, różnice kursowe powstałe po 31 grudnia należy uwzględnić przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym za nowy rok, a więc przy zastosowaniu nowej formy opodatkowania. Nie można różnic kursowych powstałych po 31 grudnia, uwzględnić przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym za rok ubiegły.
U podatników opodatkowanych w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uwzględnia się jedynie różnice kursowe związane z uzyskanym przychodem. Nie ustala się różnic kursowych związanych z ponoszonymi wydatkami, ponieważ ustalając podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, nie uwzględnia się ponoszonych kosztów. W związku z tym ewentualne różnice kursowe związane z tymi kosztami nie mogą wpływać na wysokość przychodu podlegającego opodatkowaniu ryczałtem.
Różnice kursowe u ryczałtowca powstają wówczas, gdy przeprowadzona transakcja spełnia łącznie następujące warunki:
- przychód wyrażony jest w walucie obcej,
- zapłata następuje w walucie obcej.
Ryczałtowcy nie prowadzą ewidencji kosztów uzyskania przychodów, w związku z czym ujemne różnice kursowe wykazują poprzez zmniejszenie przychodów uzyskanych w okresie, w którym powstały te różnice. Oznacza to, że w razie wystąpienia ujemnych różnic kursowych ryczałtowiec powinien uzyskane przychody pomniejszać o ujemne różnice kursowe.
