Pilnowanie terminów podatkowych to bardzo ważny element prowadzenia własnej firmy. Może zdarzyć się sytuacja, kiedy to z różnych powodów (nieterminowego regulowania należności przez kontrahentów czy też zwykłego przegapienia) wystąpi niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy do dnia przewidzianego w przepisach. Jakie konsekwencje może ponieść podatnik w takiej sytuacji? Odpowiadamy w artykule!
Niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy - odsetki
Podatek niezapłacony w ustawowo przewidzianym terminie to zaległość podatkowa. Podstawową konsekwencją w takim wypadku są odsetki za zwłokę, które podatnik ma obowiązek samodzielnie naliczyć i wpłacić wraz z podatkiem do właściwego urzędu skarbowego. Co ważne - organ podatkowy nie powiadomi przedsiębiorcy o wysokości należnych odsetek, ani tym bardziej nie będzie wzywał do ich zapłaty.
Jeżeli podatnik dobrowolnie nie ureguluje swoich zaległości względem urzędu skarbowego, zostają one objęte egzekucją skarbową. Wiąże się to z obowiązkiem zapłaty przez przedsiębiorcę, poza niezapłaconym podatkiem i odsetkami za zwłokę, również kosztów egzekucji.
Możliwe jest umniejszenie wysokości odsetek poprzez:
- złożenie wniosku o odroczenie płatności, rozłożenie jej na raty (tu pojawi się obowiązek zapłacenia opłaty prolongacyjnej),
- umorzenie zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę.
Jeżeli podatnik złoży korektę deklaracji rocznej i zapłaci w związku z korektą odsetki za zwłokę, możliwe jest wówczas obniżenie wartości odsetek za zwłokę z podstawowej ich kwoty do 50% tej wartości (obniżone odsetki od zaległości podatkowych) - wynika to z art. 56a § 1. Ordynacji podatkowej.
Co ważne, powyższej preferencji nie można zastosować do odsetek za niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy w terminie, co wynika z przepisów Ordynacji podatkowej.
§ 1. Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek w części przekraczającej wysokość podatku należnego za okres rozliczeniowy.
§ 3. Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe, z zastrzeżeniem art. 53a, art. 62 § 4, art. 66 § 5, art. 67a § 1 pkt 1 lub 2 i art. 76a § 1.
§ 4. Odsetki za zwłokę naliczane są od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego.
§ 5. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 1 pkt 1, odsetki za zwłokę naliczane są odpowiednio od dnia zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku, zwrotu oprocentowania lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych lub na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
§ 6. W przypadkach, o których mowa w art. 52a, odsetki za zwłokę naliczane są od dnia pobrania wynagrodzenia.
Różne wymiary odpowiedzialności za niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy
Przede wszystkim należy zaznaczyć, że jeżeli niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy w terminie jest jednorazowym zdarzeniem, wówczas odpowiedzialność karna skarbowa co do zasady nie grozi podatnikowi.
W polskich przepisach osobną odpowiedzialnością obciążone jest:
- niezadeklarowanie źródła przychodów,
- niezłożenie deklaracji w terminie w ramach uzyskiwanych przychodów ze zdeklarowanego źródła,
- niezapłacenie w terminie zdeklarowanego podatku.
Przedsiębiorca, który uporczywie nie uiszcza zobowiązań podatkowych w terminie, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej skarbowej. Zgodnie z przepisami zawartymi w art. 57 § 1 Kodeksu karnego skarbowego: Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Niemniej jak wskazuje § 2 ww. podstawy prawnej Sąd może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe określone w § 1 wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu.
Co właściwie oznacza uporczywe nieuiszczanie zobowiązań? Niestety przepisy KKS nie precyzują, co ustawodawca miał na myśli używając takiego sformułowania. Właściwym wydaje się w takiej sytuacji odwołanie do postanowienia Sądu Najwyższego z 27 marca 2003 roku (sygn. akt I KZP 2/03):
Nie należy również zapominać o sytuacji zbiegu przestępstw, a więc np. niezłożeniem deklaracji i niezapłaceniem podatku z danego tytułu. Powoduje to, że podatnik może podlegać karze nie tylko za uporczywe niewpłacanie podatku w terminie, lecz także za dodatkowe czyny zabronione. Tak byłoby w przypadku niezłożenia zeznania rocznego i nieopłacenia podatku z niego wynikającego.
Również niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy w terminie za zatrudnianych pracowników (PIT-4) może rodzić nieprzyjemne konsekwencje dla płatnika, a więc przedsiębiorcy. Przepisy przewidują w takim wypadku karę w wysokości do 720 stawek dziennych lub karę pozbawienia wolności albo obie kary łącznie. Niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy może zatem rodzić nieprzyjemne konsekwencje, stąd warto pilnować obowiązkowych terminów płatności.
