Przychód i korekta przychodu w walucie obcej stanowią istotne zagadnienia rachunkowości, szczególnie w przypadku jednostek prowadzących działalność na rynkach międzynarodowych. Faktury wyrażone w walucie obcej mogą być również wykorzystywane do dokumentowania transakcji zawieranych między kontrahentami krajowymi, wszystko zależy od uzgodnień stron transakcji. Księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej, dlatego przychód i korekta przychodu wyrażone w walucie obcej należy właściwie przeliczyć na polskie złote.
Przychód i korekta przychodu w walucie obcej w księgach rachunkowych
Przepisy ustawy o rachunkowości określają nadrzędne zasady rachunkowości, zasady ewidencji operacji gospodarczych w księgach rachunkowych, wyceny aktywów i pasywów czy sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych. W kontekście przychodu wyrażonego w walucie obcej w art. 30 ust 2 ustawy o rachunkowości możemy znaleźć informację, że wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia – o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej – odpowiednio po kursie:
- faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji – w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań;
- średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień – w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a także w przypadku pozostałych operacji.
Oznacza to, że przychód uzyskany ze sprzedaży wyrażony w walucie obcej na potrzeby ewidencji w księgach rachunkowych przelicza się na równowartość w walucie polskiej po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego powstanie tego przychodu. Ustawa o rachunkowości nie wskazuje natomiast szczegółowych regulacji w zakresie ustalania momentu powstania przychodu. W praktyce przyjęło się, że jednostki stosują w tym zakresie zasady wynikające z ustaw o podatku dochodowym, czyli ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Przeliczenie waluty dla celów podatku dochodowego w przypadku przychodu wyrażonego w walucie obcej następuje na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy o PIT i art. 12 ust. 2 ustawy o CIT, co oznacza, że przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Dla zastosowania właściwego kursu należy zatem określić moment powstania przychodu. Zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT / art. 12 ust. 3a ustawy o CIT za datę powstania przychodu co do zasady uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
W konsekwencji zarówno dla celów podatku dochodowego, jak i dla bilansowych (ewidencji w księgach rachunkowych) za moment powstania przychodu uważa się co do zasady dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, przy czym wyjątek od tej zasady stanowi:
- wystawienie faktury przed dniem uregulowania należności, wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi – za moment powstania przychodu uważa się wówczas dzień wystawienia faktury;
- uregulowanie należności przed wystawieniem faktury, wydaniem rzeczy, zbyciem prawa majątkowego lub wykonaniem usługi, albo częściowym wykonaniem usługi – za moment powstania przychodu uważa się wówczas dzień otrzymania należności.
Natomiast do przeliczenia przychodu wyrażonego w walucie obcej stosuje się średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień powstania tego przychodu, czyli najczęściej z dnia poprzedzającego dzień wydania rzeczy lub wykonania usługi.
Przykład 1.
Spółka z o.o. zajmująca się świadczeniem usług IT wystawiła kontrahentowi z Niemiec fakturę w euro (10 000 euro) za przeprowadzenie audytu bezpieczeństwa systemów informatycznych. Usługa została wykonana 24 stycznia 2025 roku, a faktura została wystawiona 5 lutego 2025 roku. Jaki kurs przyjąć do przeliczenia waluty w celu ujęcia przychodu w księgach rachunkowych spółki z o.o.?
Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości przychód uzyskany ze sprzedaży usług wyrażony w walucie obcej przelicza się po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego powstanie tego przychodu. Przy czym za dzień powstania przychodu dla celów bilansowych w tym przypadku uważa się dzień wykonania usługi, czyli 24 stycznia 2025 roku. Oznacza to, że kursem właściwym do przeliczenia waluty euro na polskie złote dla celów bilansowych (oraz dla celów podatkowych) będzie średni kurs NBP z 23 stycznia 2025 roku, a zatem:
10 000 EUR × 4,2182 PLN/EUR = 42 182 PLN (obliczenia na podstawie Tabeli kursów nr 015/A/NBP/2025 z 23 stycznia 2025 roku).
#zobacztez#
Korekta przychodu wyrażonego w walucie obcej w księgach rachunkowych
W sytuacji, gdy po wystawieniu faktury dokumentującej sprzedaż wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia wówczas fakturę korygującą. Faktury korygujące mogą być wystawiane:
- w celu naprawienia błędu, który spowodował podanie nieprawidłowej kwoty należności na fakturze pierwotnej, a który istniał już w chwili wystawienia faktury pierwotnej, np. w wyniku błędu rachunkowego lub błędnego określenia ceny towaru/usługi niezgodnej z ustaleniami między stronami transakcji, lub
- z przyczyn o charakterze wtórnym, które nie istniały w momencie wystawienia faktury pierwotnej i których powstanie nie jest uzależnione od błędu popełnionego przez wystawcę np. w wyniku udzielenia rabatu czy zwrotu towaru.
W przypadku, gdy korygowany jest przychód zewidencjonowany w księgach rachunkowych, jednostka wystawia fakturę korygującą. W celu przeliczenia korekty przychodu wynikającego z faktury korygującej wystawionej do pierwotnej faktury dokumentującej sprzedaż stosuje się taki sam kurs waluty, jaki został zastosowany przy przeliczeniu na równowartość w walucie polskiej faktury pierwotnej. Wynika to z tego, że wystawiona do faktury pierwotnej faktura korygująca nie dokumentuje odrębnego niezależnego zdarzenia gospodarczego, lecz odnosi się do stanu zaistniałego w przeszłości. Dokonując przeliczenia dla celów bilansowych korekty przychodu wyrażonego w walucie obcej, stosuje się więc kurs zastosowany przy wycenie kwoty przychodu z faktury pierwotnej, a nie średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury korygującej.
Przykład 2.
Spółka z o.o. świadcząca usługi projektowania stron internetowych wykonała dla kontrahenta z Francji projekt nowej witryny e-commerce. Usługa została zrealizowana 15 stycznia 2025 roku i tego samego dnia została wystawiona faktura dokumentująca wykonanie usługi na kwotę 6 000 euro. W celu ujęcia przychodu w księgach rachunkowych jednostka zastosowała średni kurs NBP z dnia poprzedzającego powstanie tego przychodu, czyli z 14 stycznia 2025 roku. Obliczenia wyglądały następująco:
6000 EUR × 4,2737 PLN/EUR = 25 642,20 PLN (obliczenia na podstawie Tabeli kursów nr 008/A/NBP/2025 z 14 stycznia 2025 roku).
W marcu 2025 roku spółka z o.o. udzieliła kontrahentowi rabatu w wysokości 5% kwoty na fakturze. 9 marca 2025 roku wystawiła fakturę korygującą na kwotę -300 euro. Jaki kurs przyjąć do przeliczenia waluty w celu ujęcia korekty przychodu w księgach rachunkowych spółki z o.o.?
Dokonując przeliczenia w celu właściwego ujęcia korekty przychodu wyrażonego w walucie obcej w księgach rachunkowych spółki z o.o., należy przyjąć taki sam kurs waluty, jaki został zastosowany przy przeliczeniu faktury pierwotnej. Oznacza to, że korektę przychodu wynikającą z wystawionej faktury korygującej przelicza się w tym przypadku według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego wykonanie usługi, a zatem:
-300 EUR × 4,2737 PLN/EUR = -1282,11 PLN (obliczenia na podstawie Tabeli kursów nr 008/A/NBP/2025 z 14 stycznia 2025 roku).
Analogiczny kurs dla przeliczenia korekty przychodu stosuje się dla celów podatku dochodowego, co potwierdza interpretacja indywidualna z 15 listopada 2022 roku (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.640.2022.3.EJ) wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Fragment uzasadnienia interpretacji:
„[…] data powstania przychodu decyduje o zastosowaniu właściwego kursu waluty, w jakiej osiągnięto przychód. Późniejsza korekta nie zmienia tej zasady.
Należy podkreślić, że faktura korygująca odnosi się ściśle do stanu zaistniałego w przeszłości. Punktem odniesienia do faktury korygującej jest zatem faktura pierwotna. W związku z tym należy przyjąć kurs waluty z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury pierwotnej. Faktura korygująca powinna bowiem oprócz elementów korygowanych odzwierciedlać stan, w którym była wystawiona faktura pierwotna.
To, że podatnik może dokonać korekty przychodu na bieżąco, nie oznacza, że powinien przyjąć do przeliczenia korygowanego przychodu kurs bieżący, tj. z dnia roboczego poprzedzającego wystawienie faktury korygującej lub zbiorczej faktury korygującej. Faktury korygujące wystawione przez Spółkę służą rzetelnemu obliczeniu (doprecyzowaniu) prawidłowej wysokości już osiągniętego przychodu należnego. Wystawienie takiej faktury nie prowadzi do powstania przychodu podatkowego, ale skorygowania przychodu już uzyskanego.
Podsumowując, do przeliczenia na złote korekty przychodu w związku z wystawieniem faktury korygującej należy zastosować kurs, jaki został przyjęty do przeliczenia faktur pierwotnych.
Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż Wnioskodawca powinien stosować do przeliczenia waluty obcej na złotówki, taki kurs waluty obcej, jaki został przyjęty do przeliczenia faktur pierwotnych, tj. według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu z faktury pierwotnej”.
