Ścieżka SMART - kto może ubiegać się o dotacje?

Ruszyły pierwsze nabory wniosków dla przedsiębiorców w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Po wielu miesiącach oczekiwań zarówno mikro, małe, średnie, jak i duże przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o bezzwrotne dotacje na rozwijanie i wzmacnianie zdolności badawczych i innowacyjnych. Ścieżka SMART daje również szansę pozyskania środków na cyfryzację, internacjonalizację, podniesienie kompetencji pracowników, zakup infrastruktury badawczo-rozwojowej czy też inwestycje zwiększające efektywność energetyczną. Czy to możliwe, żeby w ramach jednego projektu ubiegać się o dofinansowanie tak różnych działań? Jak skutecznie aplikować o środki w ramach ścieżki SMART? Na czym polegają projekty modułowe? Na powyższe pytania odpowiemy w artykule. 

Nabory do konkursów

Informacja, od której należy zacząć dotyczy alokacji i trybu ogłaszania konkursów dla przedsiębiorców. Nabory dla MŚP organizuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju obsługuje zaś dużych przedsiębiorców. Obie instytucje zabezpieczyły pokaźne środki na rozwój przedsiębiorczości. Tylko w pierwszych, już ogłoszonych konkursach do rozdysponowania jest odpowiednio 4 450 mln zł i 667 mln zł. Kto nie zdąży złożyć wniosku w pierwszej rundzie aplikacyjnej, będzie miał w tym roku jeszcze dwie szanse. Przewidziano również odrębne nabory dla konsorcjów MŚP, konsorcjów MŚP z dużymi przedsiębiorstwami oraz przedsiębiorstw z organizacjami badawczymi lub organizacjami pozarządowymi, a także dedykowane projektom na rzecz dostępności. Szans na złożenie wniosku będzie wiele, środków nie powinno dla nikogo zabraknąć, co należy więc zrobić, aby przygotować dobry projekt?

Projekt modułowy – na czym to polega?

W ramach poprzedniej perspektywy finansowej (2014–2020) przedsiębiorcy, którzy chcieli zrealizować dwa projekty różniące się od siebie przedmiotem (np. działalność badawczo-rozwojowa i udział w targach zagranicznych), zmuszeni byli składać dwa odrębne wnioski w różnych naborach. Idea, która przyświecała twórcom programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, to stworzenie możliwości złożenia jednego wniosku, który będzie obejmował wszystkie aktualne potrzeby rozwojowe przedsiębiorcy. Tak zrodził się pomysł projektu modułowego – gdzie jeden wniosek o dotację może zawierać kilka rodzajów inwestycji. Poszczególne działania ujęte we wniosku mogą być połączone (tzw. projekty linearne), gdzie np. cyfryzacja przedsiębiorstwa jest wynikiem prowadzonych prac B+R lub projekt nielinearny, gdzie poszczególne moduły odpowiadają na zidentyfikowane potrzeby przedsiębiorcy z obszaru B+R+I, lecz ich realizacja nie jest od siebie uzależniona.

Przyjęte rozwiązanie odpowiada potrzebom przedsiębiorców, ale jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach, które należy poznać, aby jednoznacznie ocenić formułę projektu modułowego. Przede wszystkim Instytucja Zarządzająca określiła obowiązkowe i dobrowolne rodzaje przedsięwzięć.

Ścieżka SMART - co musi zawierać wniosek?

W przypadku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw wniosek o dofinansowanie musi obejmować co najmniej jeden z dwóch rodzajów modułów:

• moduł B+R – w ramach którego możliwe jest uzyskanie dofinansowania na realizację prac B+R w celu doprowadzenia do opracowania innowacji produktowej lub innowacji w procesie biznesowym dotyczącej funkcji działalności przedsiębiorstwa w zakresie produkcji wyrobów lub usług lub
• moduł wdrożenia innowacji – w ramach którego możliwe jest uzyskanie dofinansowania na wdrożenie w działalności przedsiębiorstwa wyników prac B+R w formie innowacyjnych produktów lub procesów biznesowych (nowym rozwiązaniem w ramach tego modułu będzie dotacja warunkowa – zakładająca finansowanie częściowo bezzwrotne / częściowo zwrotne – kwota do zwrotu będzie znana po 4 latach od zakończenia projektu i uzależniona od wysokości skumulowanych przychodów z inwestycji, co oznacza, że im wyższy przychód, tym niższa kwota do zwrotu).

W przypadku dużych przedsiębiorstw wniosek o dofinansowanie musi obligatoryjnie obejmować działania polegające na prowadzeniu prac B+R, a wdrożenie innowacji jest jedynie modułem fakultatywnym.

Moduły fakultatywne – co dodatkowego można zrealizować w ramach ścieżki SMART?

Poznaliśmy moduły obowiązkowe, które w zależności od wielkości przedsiębiorstwa muszą znaleźć się we wniosku o dofinansowanie, aby nie został on odrzucony podczas oceny formalnej. Dodatkowo, w zależności od potrzeb, przedsiębiorca może aplikować o wsparcie jednego lub kilku modułów fakultatywnych, do których zaliczamy:

1. moduł „infrastruktura B+R” – w ramach którego możliwe jest uzyskanie dofinansowania na inwestycję w infrastrukturę B+R niezbędną do realizacji agendy badawczej na rzecz tworzenia innowacyjnych produktów (infrastruktura musi służyć realizacji prac przemysłowych lub eksperymentalnych prac rozwojowych),
2. moduł „cyfryzacja” – polegający na finansowaniu inwestycji związanych z zastosowaniem w przedsiębiorstwie rozwiązań zmierzających do cyfryzacji w zakresie: produkcji, procesów, produktów, usług oraz modelu biznesowego (możliwe są również projekty z zakresu podniesienia poziomu cyberbezpieczeństwa w przedsiębiorstwach),
3. moduł „zazielenienie przedsiębiorstwa” – polegający na transformacji przedsiębiorstwa w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu zamkniętym, w ramach którego możliwe jest: wprowadzenie lepszej gospodarki odpadami, zwiększenie efektywności energetycznej, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, wprowadzenie bardziej wydajnej gospodarki materiałowej, przeprowadzanie weryfikacji technologii środowiskowych lub środowiskowej oceny cyklu życia produktu i śladu środowiskowego oraz wdrożenie płynących z nich rekomendacji,
4. moduł „internacjonalizacja” – czyli promocja zagraniczna produktów przedsiębiorstwa poprzez udział w międzynarodowych targach i misjach gospodarczych oraz organizacja przyjazdowych misji gospodarczych, a także uzyskania ochrony prawa własności przemysłowej poza Polską lub ich obrona w przypadku naruszenia (dofinansowanie wynosi maksymalnie do 20% wybranego modułu obligatoryjnego),
5. moduł „kompetencje” – w ramach którego możliwe jest uzyskanie dofinansowania na doskonalenie kompetencji pracowników i osób zarządzających, ale tylko w zakresie przedmiotowego projektu, np. transfer technologii, zarządzanie innowacjami, komercjalizacja wyników prac B+R, kompetencje w zakresie internacjonalizacji, ochrona własności przemysłowej itp. (dofinansowanie wynosi maksymalnie do 15% wybranego modułu obligatoryjnego).

Oceniając założenia projektu modułowego w ramach ścieżki SMART na plus, należy sprawdzić możliwość ubiegania się o dofinansowanie kilku powiązanych lub całkowicie odrębnych projektów w ramach jednego wniosku. Co w przypadku, gdy przedsiębiorca nie planuje modułu B+R lub wdrożenia innowacji, a chciałby wziąć udział tylko w targach zagranicznych? Niestety nie ma możliwości aplikowania w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, który stawia na projekty kompleksowe, wzajemnie się uzupełniające, u których podstaw leży działalność badawczo-rozwojowa lub wdrożenie innowacji (moduły obowiązkowe). Na pewno ta informacja zmartwi wszystkich przedsiębiorców, których interesują jedynie moduły fakultatywne.

Kryteria rankingujące – jak zdobyć dodatkowe punkty na ocenie?

Wniosek oceniany jest zgodnie z kryteriami obligatoryjnymi i rankingującymi. Kryteria obligatoryjne dzielimy na: wspólne dla projektu oraz obligatoryjne dla poszczególnych modułów. Projekt może zostać wybrany do dofinansowania, jeżeli we wszystkich kryteriach obligatoryjnych otrzyma ocenę: „TAK”.

O pozycji na liście rankingowej decyduje natomiast liczba punktów otrzymanych w wyniku oceny kryteriów rankingujących. Do zdobycia w ramach ścieżki SMART jest maksymalnie 25 punktów. Prezentujemy listę kryteriów rankingujących i liczbę punktów możliwych do zdobycia za każde z nich:

1. Innowacja w skali minimum krajowej jest efektem wyników prac B+R (0–12 pkt).
2. Potencjał innowacji do transformacji rynku (0–5).
3. Ekoinnowacja na poziomie kraju (0–2).
4. Innowacja cyfrowa na poziomie kraju (0–2).
5. Współpraca w związku z projektem (0–2).
6. Społeczne znaczenie innowacji (0–2).

W przypadku pierwszego naboru wniosków dla MŚP, gdzie pula środków jest bardzo duża (około 4,4 mld zł), może dojść do sytuacji, że wszystkie wnioski spełniające kryteria obligatoryjne otrzymają wsparcie. W kolejnych rundach aplikacyjnych, przy mniejszej alokacji, może decydować miejsce na liście rankingowej, warto więc znać wagę kryteriów rankingujących i powalczyć o dodatkowe punkty.

Ścieżka SMART - na co można przeznaczyć dofinansowanie?

Załącznikiem do dokumentacji konkursowej jest „Przewodnik kwalifikowalności wydatków dla 1 priorytetu programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki”, w którym przedsiębiorcy mogą sprawdzić, jakie wydatki i w jakim procencie podlegają dofinansowaniu. Dokument jest bardzo obszerny i zawiera szczegółowe regulacje dotyczące kosztów w ramach każdego modułu. W niniejszym opracowaniu wskażemy najważniejsze kategorie wydatków możliwe do sfinansowania w ramach ścieżki SMART:

• wynagrodzenia brutto pracowników działu badawczo-rozwojowego oraz kadry technicznej, zatrudnionej na umowę o pracę oraz umowę zlecenie,
• podwykonawstwo, koszty prac zleconych jednostkom naukowym lub innym przedsiębiorcom,
• wydatki związane z zakupem lub wytworzeniem prototypowej linii produkcyjnej,
• zakup surowców i materiałów niezbędnych do badań, np. odczynników chemicznych, stali, blachy, elektrod do spawania itp.,
• wartości niematerialne i prawne w formie patentów, licencji i innych praw własności intelektualnej,
• wynajem powierzchni niezbędnej do realizacji projektu, a także odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej.

W ramach ścieżki SMART wsparcie uzyskają projekty innowacyjne. Cechą charakterystyczną tego działania jest kompleksowość oraz modułowa budowa projektu. Przedsiębiorcy mogą uzyskać dofinansowanie nawet do 80% wartości projektu, przy czym należy pamiętać, że jest to uzależnione od wielkości przedsiębiorstwa oraz miejsca realizacji inwestycji (zgodnie z Mapą Pomocy Regionalnej). Dla MŚP nie określono minimalnej i maksymalnej wartości projektu (w przypadku dużego przedsiębiorstwa minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych projektu wynosi 1 mln zł). Zachęcam do odwiedzenia strony Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości www.parp.gov.pl, gdzie znajdą Państwo dokumenty niezbędne do przygotowania wniosku aplikacyjnego.