Regulowanie należności nadal stanowi duży problem wśród przedsiębiorców. Zatory płatnicze w niektórych branżach są znaczne. Powoduje to, iż podatnicy nie są w stanie regulować w terminie swoich należności. W praktyce zdarza się, iż kontrahenci żądają zabezpieczenia niezapłaconych należności. Jednym z wyjść w takich sytuacjach jest wystawienie weksla. Kiedy uregulowanie faktury wekslem jest możliwe?
Ulga za złe długi – zasady
Zasady rozliczania podatku od towarów i usług w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności zostały określone w przepisach art. 89a i art. 89b ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT). Zgodnie z art. 89a ust. 1 ww. ustawy, podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.
W myśl art. 89a ust. 1a ww. ustawy, nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy nie została ona uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Termin „należność uregulowana w jakiejkolwiek formie” obejmuje zaspokojenie wierzyciela, powodujące wygaśnięcie jego roszczeń wobec dłużnika. Wykonanie to może nastąpić w różny sposób, uzgodniony przez strony. Oznacza to, że nabywca towarów i usług może dokonać płatności w dowolnej formie, która spowoduje wygaśnięcie roszczeń dostawcy lub usługodawcy do zapłaty ceny za towary lub usługi.
Na mocy art. 89a ust. 3 ustawy, korekta, o której mowa w ust. 1, może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.
Jeśli po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, o której mowa w ust. 1, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części (art. 89a ust. 4 ustawy).
Ponadto – w myśl art. 89a ust. 7 ustawy – przepisów ust. 1-5 nie stosuje się, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4.
Z kolei z treści art. 89b ust. 1 ww. ustawy wynika, że w przypadku nieuregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej dostawę towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, dłużnik jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury, w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Przepisów ust. 1 nie stosuje się, jeżeli dłużnik uregulował należność najpóźniej w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności tej należności (art. 89b ust. 1a ustawy o VAT).
W przypadku częściowego uregulowania należności w terminie 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, korekta dotyczy podatku naliczonego przypadającego na nieuregulowaną część należności. Przepis ust. 1a stosuje się odpowiednio (art. 89b ust. 2 ustawy o VAT)
Uregulowanie faktury wekslem - kiedy jest możliwe?
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe, weksel jest dokumentem potwierdzającym istnienie zobowiązania osób, które go podpisały. Osobą uprawnioną do realizacji praw majątkowych wskazanych na wekslu jest jego prawny posiadacz. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, do najważniejszych funkcji weksla należy w szczególności funkcja płatnicza. Weksel pełni ją wówczas, gdy wręczany jest przy zakupie towarów i usług, a strony zgodnie potwierdzają płatniczą funkcję wydania takiego weksla.
Stosownie do art. 506 § 1 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się (za zgodą wierzyciela) spełnić inne świadczenie albo nawet to samo, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa (odnowienie).
Przykład 1.
Podatnik zakupił w hurtowni duży pakiet towarów. W wyniku problemów płatniczych nie był w stanie opłacić faktury. Strony ustaliły, iż w takiej sytuacji kupujący wystawi weksel, który będzie stanowił zapłatę. Czy w takiej sytuacji należy uznać, iż uregulowano zobowiązanie wynikające z faktury?
Tak, w takiej sytuacji wesel pełni funkcję płatniczą i zobowiązanie zostało uregulowane. W konsekwencji do należności wynikających z faktury wystawionej przez zbywcę, które zostaną uregulowane w drodze wydania weksla własnego, nie powstanie dla wnioskodawcy, po upływie terminu wskazanego w art. 89b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek dokonania korekty odliczonej kwoty podatku VAT, wynikającej z ww. faktury.
Powyższe stanowisko potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 20 sierpnia 2018 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.338.2018.1.MT): „Oznacza to, że nabywca towarów i usług może dokonać płatności w dowolnej formie, która spowoduje wygaśnięcie roszczeń dostawcy bądź usługodawcy do zapłaty ceny za towary lub usługi. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282, z późn. zm.), weksel jest dokumentem potwierdzającym istnienie zobowiązania osób, które go podpisały. Osobą uprawnioną do realizacji praw majątkowych wskazanych na wekslu jest jego prawny posiadacz. W myśl stanowiska doktryny, do najważniejszych funkcji weksla należy w szczególności funkcja płatnicza (Komentarz do ustawy - Prawo wekslowe,
