Prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej oraz prowadzenie spółki cywilnej stanowią podstawowe, najpopularniejsze formy działalności gospodarczej. O ich atrakcyjności świadczy przede wszystkim mały formalizm i niskie koszty. W poniższym artykule przeanalizujemy sposób rozliczenia, gdy wspólnik spółki cywilnej prowadzi dodatkowo indywidualną działalność gospodarczą.
Czy każdy wspólnik spółki cywilnej musi posiadać indywidualną działalność gospodarczą?
Spółka cywilna nie posiada podmiotowości prawnej, podmiotowość tę posiadają jedynie wspólnicy spółki – przedsiębiorcy. Spółka cywilna jest umową, którą zawiera się w celu wspólnego prowadzenia działalności. Osoba fizyczna, która przystępuje do spółki cywilnej, powinna zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą w CEIDG. We wniosku o wpis do CEIDG może wskazać dzień przystąpienia do spółki cywilnej jako planowaną datę rozpoczęcia działalności.
Przedsiębiorca może realizować się zawodowo tylko w ramach spółki cywilnej, a także może rozwijać swoją indywidualną działalność gospodarczą. Jeżeli umowa spółki cywilnej nie stanowi inaczej indywidualna działalność gospodarcza wspólnika może mieć taki sam przedmiot działalność jak spółka.
Składki ZUS
Zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy o ubezpieczeniach społecznych za osoby prowadzące pozarolniczą działalność uważa:
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych z wyłączeniem osób fizycznych, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców,
- wspólników spółki cywilnej.
Z czym wiąże się obowiązek podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ubezpieczeniu społecznemu. W sytuacji gdy wspólnik spółki cywilnej prowadzi dodatkowo działalność gospodarczą dochodzi do tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych.
W takiej sytuacji to obowiązek uiszczania składki na ubezpieczenia społeczne nałożony jest tylko z tytułu jednej, wybranej przez przedsiębiorcę działalności
Inaczej kształtuje się sytuacja w zakresie składek na ubezpieczenie zdrowotne. Składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być opłacana od każdej działalności. Od 2022 roku wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranej formy opodatkowania i wysokości dochodów.
Podatnicy dość często prowadzą kilka działalności gospodarczych w różnej formie. Posiadają jednoosobową działalność gospodarczą, a ponadto są wspólnikiem w spółce cywilnej, jawnej czy partnerskiej. Wspólnik spółki cywilnej rozliczający dochód w formie ryczałtu, indywidualną działalność gospodarczą może opodatkować ryczałtem, skalą podatkową lub podatkiem liniowym. Decydując się na skalę podatkową lub podatek liniowy obie formy działalności powinny być opodatkowane tak samo.
Opodatkowanie wspólników spółki osobowej odbywa się w taki sposób, że wszyscy wspólnicy spółki osobowej muszą być opodatkowani według jednej ustawy. W takich okolicznościach wspólnicy spółki osobowej, w której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, mogą wybrać:
- wszyscy tylko ryczałt albo
- część wspólników skalę podatkową, a część podatek liniowy.
Zgodnie z art. 82 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jeżeli przedsiębiorca uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego – składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego tytułu odrębnie.
Jeżeli ubezpieczony prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność:
- opodatkowaną skalą podatkową lub podatkiem liniowym, wówczas składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obliczana i odprowadzana od sumy dochodów,
- opodatkowaną ryczałtem ewidencjonowanym, wówczas przy określaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przyjmuje sumę przychodów z tych działalności.
Natomiast gdy przedsiębiorca uzyskuje przychody z więcej niż jednego oddzielnych rodzajów działalności, to składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego z nich.
Zasady opłacania składki zdrowotnej uzależnione są od formy opodatkowania. Jeżeli osoba fizyczna wybrała tę samą formę opodatkowania w odniesieniu do obydwu działalności, składkę zdrowotną należy opłacić od sumy dochodu uzyskanego z działalności gospodarczej prowadzonej indywidualnie oraz jako wspólnik spółki cywilnej. W przypadku różnych form opodatkowania spółki cywilnej i indywidulanej działalności gospodarczej przedsiębiorca zapłaci odrębnie ustaloną składkę ubezpieczenia zdrowotnego od indywidualnej działalności i odrębną z działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej. Gdy są różne podstawy opodatkowania przedsiębiorca nie może opłacać jednej składki od sumy dochodów.
Opodatkowanie dochodów
Spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku dochodowego. W przypadku zawiązania spółki cywilnej podatek dochodowy płacić będzie każdy ze wspólników oddzielnie od dochodu osiągniętego ze spółki.
Wspólnicy spółki cywilnej mogą dokonać wyboru formy opodatkowania spośród następujących form: opodatkowania na zasadach ogólnych, opodatkowania w formie podatku liniowego, czy też opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Przychody z jednoosobowej działalności i spółki cywilnej stanowią przychody z jednego źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Suma przychodów wraz z kosztami ich uzyskania stanowi dochód z pozarolniczej działalności, który podlega opodatkowaniu i od którego w trakcie roku podatnik ma obowiązek uiszczać zaliczki na podatek dochodowy.
Każdy ze wspólników spółki cywilnej ma obowiązek obliczenia dochodu proporcjonalnie do posiadanych udziałów oraz zapłaty podatku dochodowego od tej części.
Czynności prawne pomiędzy wspólnikiem prowadzącym działalność gospodarczą a spółką cywilną
Z treści przepisów trudno wyinterpretować zakaz dokonywania transakcji pomiędzy wspólnikiem spółki cywilnej a samą spółką. Istota tych relacji skupiona jest na tym, że majątek wspólników spółki cywilnej wyodrębniony jest od majątku wspólników spółki. Co więcej jest on objęty współwłasnością łączną, co oznacza, że żaden wspólnik nie może swobodnie rozporządzać swoim udziałem w majątku spółki.
Już dnia 20 czerwca 2007 r., Sąd Najwyższy w wyroku o sygn. V CSK 132/07 wskazał, że w przypadku zawiązania spółki prawa cywilnego funkcjonują równolegle obok siebie odrębne masy majątkowe należące do poszczególnych wspólników oraz spółki (wspólność łączna wspólników), przy czym ustawa nie wyklucza przesunięć majątkowych pomiędzy tymi masami. Zakazu takich przesunięć nie można też wyprowadzić z istoty spółki cywilnej, czy też szerzej z istoty stosunku zobowiązaniowego. Wcześniej w postanowieniu z dnia 11 maja 2004 r sygn. II CK 267/03 Sąd Najwyższy porównał sytuację wspólników spółki cywilnej do sytuacji małżonków pozostających w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, co ma dowodzić możliwości dokonywania czynności pomiędzy spółką a wspólnikiem. Możliwość zawierania umów między spółką a indywidualną działalnością wspólnika potwierdziła również interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 lutego 2012 r., co więcej interpretacja potwierdziła możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów spółki, wydatków na nabycie usług wspólnika. Wydatki te powinny jednak spełnić ogólne warunki określone w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o PIT.
Nie ma również przeszkód, aby dochody uzyskanie z tego tytułu przez Spółkę Cywilną stanowią przychód każdego ze wspólników proporcjonalnie do przysługującego mu prawa do udziału w jej zysku.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ((Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 t.j.)
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561 t.j.)
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 t.j).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
