Nowe przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2025 roku umożliwiają zagranicznym podatnikom VAT korzystanie ze zwolnienia podmiotowego. Dla polskich przedsiębiorców kluczowe staje się więc prawidłowe rozliczenie podatku, gdy następuje zakup usługi od kontrahenta unijnego zwolnionego od VAT w Polsce. Wyjaśniamy, jak w praktyce poradzić sobie z taką transakcją i jakie obowiązki z niej wynikają.
Zwolnienie podmiotowe dotyczące podatnika z siedzibą w innym państwie członkowskim UE
Jak wynika z treści art. 113a ust. 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:
- całkowita roczna wartość dostaw towarów i świadczenia usług dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium Unii Europejskiej, z wyłączeniem podatku od wartości dodanej, w tym wartość sprzedaży na terytorium kraju, z wyłączeniem podatku, zwana dalej „rocznym obrotem na terytorium Unii Europejskiej”, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 000 euro;
- wartość sprzedaży u tego podatnika, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty określonej w art. 113 ust. 1, przy czym przepisy art. 113 ust. 2 i 9 stosuje się odpowiednio;
- podatnik nie dokonuje na terytorium kraju dostaw towarów ani świadczenia usług, o których mowa w art. 113 ust. 13.
Zgodnie z art. 113a ust. 2 ustawy o VAT podatnik, o którym mowa w ust. 1, przed rozpoczęciem korzystania ze zwolnienia jest obowiązany:
- powiadomić państwo członkowskie, na którego terytorium posiada siedzibę działalności gospodarczej, o zamiarze skorzystania ze zwolnienia na terytorium kraju, oraz
- uzyskać w państwie członkowskim, na którego terytorium posiada siedzibę działalności gospodarczej, indywidualny numer identyfikacyjny zawierający kod EX, zwany dalej „numerem identyfikacyjnym EX”, na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium kraju.
W przypadku gdy warunki, o których mowa, nie są spełnione, właściwy naczelnik urzędu skarbowego wydaje postanowienie o odmowie skorzystania ze zwolnienia na terytorium kraju, na które służy zażalenie.
W myśl art. 113a ust. 4 ustawy o VAT zwolnienie przysługuje od dnia, w którym państwo członkowskie, na którego terytorium podatnik posiada siedzibę działalności gospodarczej:
- poinformuje podatnika o nadaniu numeru identyfikacyjnego EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium kraju,
- potwierdzi podatnikowi numer identyfikacyjny EX na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium kraju – w przypadku gdy został on już nadany na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium innego państwa członkowskiego.
Zakup usługi od kontrahenta unijnego zwolnionego od VAT w Polsce to import usług
W przypadku ustalenia miejsca opodatkowania usługi wykonywanej przez podatnika należy sięgnąć do treści art. 28b ustawy o VAT. W ust. 1 tego przepisu możemy przeczytać, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
Natomiast w myśl art. 28b ust. 2 ustawy o VAT w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
W świetle powyższego w sytuacji, gdy unijny podatnik zwolniony od VAT świadczy usługę na rzecz polskiego podatnika, miejscem opodatkowania jest terytorium Polski. Pojawia się zatem pytanie dotyczące tego, kto i w jaki sposób powinien rozliczyć podatek VAT od tego typu transakcji.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Należy jednak zwrócić uwagę, że w myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikami są również osoby nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4;
- usługobiorcą jest:
- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
- w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w których przypadku miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,
- w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
W świetle powyższego należy zatem przyjąć, że polski podatnik nabywający usługi od unijnego kontrahenta zwolnionego od VAT w RP dokonuje czynności importu usług i z tego tytułu staje się podatnikiem podatku VAT. Jednocześnie trzeba jednak podkreślić, że będzie to import zwolniony od podatku VAT.
Przykład 1.
Unijny kontrahent ze Szwecji złożył zawiadomienie w polskim organie podatkowym o skorzystaniu ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113a ustawy o VAT. Podatnik ten wykonał usługę informatyczną na rzecz podatnika VAT czynnego z Polski. W jaki sposób należy rozliczyć tego typu usługę?
W pierwszej kolejności trzeba wskazać, że zgodnie z art. 28b ustawy o VAT miejscem opodatkowania usługi jest kraj siedziby usługodawcy, czyli Polska. Usługodawca nie ma siedziby na terenie RP, co oznacza, że to usługobiorca jest zobowiązany do rozliczenia podatku jako importu usług. Jednocześnie jednak będzie to import zwolniony od VAT. W rezultacie polski nabywca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku VAT.
W tym miejscu warto przypomnieć, że zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 19 ustawy w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9, art. 113a ust. 1 albo przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 – obowiązkowe jest wskazanie w treści faktury:
- przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku;
- przepisu dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług;
- innej podstawy prawnej wskazującej na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzysta ze zwolnienia.
W rezultacie polski usługobiorca nabywający usługi od unijnego kontrahenta zwolnionego od VAT powinien otrzymać z tego tytułu fakturę ze wskazaną informacją o skorzystaniu przez świadczeniodawcę ze zwolnienia od VAT na mocy art. 113a ustawy o podatku od towarów i usług.
Mając na uwadze powyższe, należy zatem wskazać, że dla prawidłowego rozliczenia zakupu usługi od kontrahenta unijnego zwolnionego od VAT w Polsce konieczne jest potraktowanie tego rodzaju usługi jako czynności kwalifikowanej do importu usług w myśl art.17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.
Polecamy:
