Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą, opłacam wszystkie składki, także na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Opłacając składki za październik 2019 r., nie miałem środków, by pokryć wszystkie składki (społeczne, zdrowotną i Fundusz Pracy), więc w ustawowym terminie przelałem kwotę odpowiadającą wysokości składek społecznych i dobrowolnemu chorobowemu. Kwotę za pozostałe składki opłaciłem 2 tygodnie po terminie. Czy ubezpieczyciel wyłączy mnie z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli nastąpiła częściowa zapłata składek ZUS?
Artur, Poznań
Obowiązek ubezpieczeniowy przedsiębiorcy
Osoba zakładająca jednoosobową działalność gospodarczą zostaje objęta obowiązkiem ubezpieczeniowym. Oznacza to, że jest ona zobligowana do zgłoszenia się do ubezpieczeń do odpowiedniego ubezpieczyciela, który będzie rozliczał ją z opłat za odpowiednie składki. Przedsiębiorcy niebędący rolnikami, mają możliwość ubezpieczyć się w ZUS – Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Standardowo przedsiębiorca podlega obowiązkowi ubezpieczeniowemu społecznemu – w którego skład wchodzi:
-
ubezpieczenie emerytalne,
-
ubezpieczenie rentowe,
-
ubezpieczenie wypadkowe.
Można jednak zostać zwolnionym z opłacania składek społecznych bądź płacić pomniejszone składki za te ubezpieczenia. Jest to możliwe, gdy przedsiębiorca spełniający określone warunki, zgłosi się do korzystania z jednej z dostępnych ulg:
-
składek od dochodu (również potocznie nazywane „mały ZUS”).
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników czy zleceniobiorców powinien dokonywać opłat za składki ZUS za dany miesiąc do 10 dnia następnego miesiąca.
Przykład 1.
Pan Jan Kowalski prowadzi swoją działalność od kilku lat. Najpierw opłacał składki na preferencyjnych zasadach, następnie przeszedł na duży ZUS, a gdy sytuacja na rynku w jego branży pogorszyła się, skorzystał z nowej ulgi składek od dochodu. Niezależnie od tego, do jakiego schematu składek pan Jan był przypisany (zgłoszenia w ZUS z różnym kodem ubezpieczeniowym), zawsze był on zobligowany opłacać składki ZUS za dany miesiąc do dnia 10 następnego miesiąca.
Inaczej wygląda sprawa w przypadku zatrudniania pracowników na podstawie umowy o pracę lub zleceniobiorców. W przypadku, gdy przedsiębiorca staje się płatnikiem ubezpieczeń za inne osoby, zostaje mu przedłużony okres opłaty składek za dany miesiąc do 15 dnia następnego miesiąca.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy
Przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego mogą tylko Ci przedsiębiorcy, którzy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Przykład 2.
Antek, jako młody programista, zdecydował się założyć swoją pierwszą działalność, w ramach której oferuje usługi z zakresu tworzenia oprogramowania webowego. Przy zakładaniu działalności zgłosił się jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem 05 40 (ulga na start). Po niedługim czasie chciał się zgłosić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ze względu na to, że na uldze na start przedsiębiorca jest objęty jedynie ubezpieczeniem zdrowotnym – nie jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych, nie ma możliwości zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe daje przedsiębiorcy prawo do różnych świadczeń:
-
zasiłku chorobowego,
-
zasiłku macierzyńskiego,
-
zasiłku opiekuńczego,
-
świadczenia rehabilitacyjnego.
Na ten moment prawo do zasiłku macierzyńskiego oraz opiekuńczego przysługuje przedsiębiorcy od pierwszego dnia podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Obecnie trwają rozważania rządu nad ograniczeniem prawa do korzystania z tych zasiłków. W ich kontekście brane jest pod uwagę wydłużenie okresu wyczekiwania.
Prawo do pobierania zasiłku chorobowego oraz rehabilitacyjnego przysługuje dopiero po okresie wyczekiwania, który dla przedsiębiorców wynosi 90 dni (przy założeniu terminowego opłacania składek). W przypadku wystąpienia choroby, w trakcie okresu wyczekiwania, mimo że przedsiębiorca opłaca pełne składki ZUS, zasiłek chorobowy nie przysługuje.
W przypadku, gdy w trakcie trwania okresu wyczekiwania wystąpiła częściowa zapłata składek ZUS, traci się prawo do zasiłków i jest się zmuszonym do odczekania kolejnych 3 miesięcy.
Ustanie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od:
-
dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z ubezpieczenia, nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został złożony w ZUS,
-
pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki na to ubezpieczenie,
-
dnia ustania tytułu podlegania temu ubezpieczeniu.
Jedno konto w ZUS
Od 2018 roku każdy przedsiębiorca w Polsce posiada indywidualne konto rozliczeniowe w ZUS. Na to konto, co do zasady, powinny wpływać środki na pokrycie zobowiązań wobec ZUS z tytułu ubezpieczeń.
Częściowa zapłata składek ZUS
W związku z powyższym, jeżeli miała miejsce częściowa zapłata składek ZUS za dany miesiąc, nawet w przypadku gdy przelane kwoty odzwierciedlają wysokość kwot za konkretne składki, ZUS uzna, że przedsiębiorca nie wywiązał się z zobowiązania ubezpieczeniowego z tytułu dobrowolnej składki chorobowej.
Częściowa zapłata składek ZUS skutkować będzie dla przedsiębiorcy powstaniem niedopłaty, którą ubezpieczony zobowiązany jest uregulować.
Częściowa zapłata składek ZUS, co do zasady, skutkować będzie utraceniem prawa do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W takim przypadku należy ponownie zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i przeczekać okres wyczekiwania lub złożyć podanie do ZUS o przywrócenie prawa do tego też ubezpieczenia.
