PIP, czyli Państwowa Inspekcja Pracy ma na celu sprawowanie nadzoru oraz kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy, szczególnie w zakresie przepisów BHP oraz legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej. Zakres działalności tej instytucji określa Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy - zakres działania
Jak wynika z art. 10 ww. ustawy do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należą:
-
nadzór i kontrola nad przestrzeganiem prawa pracy, a w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych,
-
kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, wykonywania działalności oraz kontrola przestrzegania obowiązku:
-
informowania powiatowych urzędów pracy przez bezrobotnych o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności,
-
opłacania składek na Fundusz Pracy,
-
dokonania wpisu do agencji zatrudnienia działalności, której prowadzenie jest uzależnione od uzyskania wpisu do tego rejestru,
-
prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z warunkami określonymi w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
-
prowadzenia działalności przez podmioty, o których mowa w art. 18c Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z warunkami określonymi w art. 19c, art. 19d, art. 19 ga i art. 85 ust. 2 tej ustawy.
-
kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców,
-
kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku pod względem spełniania przez nie zasadniczych lub innych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych w odrębnych przepisach,
-
kontrola przestrzegania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy,
-
kontrola ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
PIP koncentruje się przede wszystkim na branżach i zakładach pracy, w których ryzyko wystąpienia złego stanu ochrony pracy jest większe oraz, w których wcześniej stwierdzono zły stan ochrony. Celem działań kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy jest uzyskiwanie wymiernych efektów w postaci trwałej poprawy stanu bezpieczeństwa pracy oraz przestrzegania praworządności w stosunkach pracy.
Jak przebiega kontrola PIP?
W imieniu PIP kontrolę przeprowadza inspektor pracy działający w ramach właściwości terytorialnej okręgowych inspektoratów pracy. Osoba taka jest uprawniona do przeprowadzania (bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy) kontroli przestrzegania przepisów prawa, w szczególności stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kontroli przestrzegania przepisów dotyczących legalności zatrudnienia.
Kontrola PIP przeprowadzana jest po okazaniu przez inspektora pracy legitymacji służbowej lub upoważnienia do jej przeprowadzenia. Możliwe jest przeprowadzenie kontroli u przedsiębiorcy bez upoważnienia do jej wykonania, jednak pod warunkiem, że okoliczności przemawiają za jej niezwłocznym podjęciem. W takiej sytuacji należy bez zwłoki dostarczyć upoważnienie kontrolowanemu podmiotowi ( w terminie do 7 dni).
Kontrola PIP odbywa się w siedzibie podmiotu kontrolowanego oraz w innych miejscach wykonywania jego zadań lub przechowywania dokumentów finansowych i kadrowych. Co istotne, poszczególne czynności kontrolne mogą być wykonywane także w siedzibie jednostki organizacyjnej PIP. Inspektor pracy ma prawo swobodnie poruszać się po terenie podmiotu kontrolowanego, bez obowiązku uzyskiwania przepustki. Jest on również zwolniony z rewizji osobistej, także w sytuacji, gdy taka czynność jest przewidziana wewnętrznym regulaminem podmiotu kontrolowanego.
Jakie uprawnienia ma inspektor pracy?
W trakcie kontroli Państwowej Inspekcji Pracy inspektor ma prawo m.in. do:
-
swobodnego wstępu na teren zakładu pracy i do wszystkich jego obiektów, pomieszczeń etc.,
-
wglądu do dokumentacji zakładu pracy,
-
przeprowadzania oględzin obiektów, maszyn i urządzeń oraz pomieszczeń pracy,
-
żądania informacji w sprawach objętych kontrolą,
-
sprawdzania tożsamości osób wykonujących pracę lub przebywających na terenie podmiotu kontrolowanego, przesłuchiwania ich i żądania oświadczeń w sprawie legalności zatrudnienia lub prowadzenia innej działalności zarobkowej,
-
wglądu do akt osobowych i innych dokumentów związanych z wykonywaniem pracy przez pracowników lub osoby zatrudnione na innej podstawie niż umowa o pracę,
-
zapoznania się z decyzjami wydanymi przez inne organy kontroli i nadzoru nad warunkami pracy oraz ich realizacją,
-
korzystania z pomocy biegłych i specjalistów oraz akredytowanych laboratoriów.
W sytuacji, gdy podczas badania legalności zatrudnienia inspektor pracy stwierdzi naruszenie przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ma on prawo wystąpić z wnioskiem do właściwego sądu o ukaranie osób odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości. Inspektor pracy ma również prawo zawiadomić o naruszeniu przepisów właściwe organy, w tym w szczególności:
-
Policję lub Straż Graniczną - o naruszeniu przepisów o cudzoziemcach,
-
Urząd Kontroli Skarbowej - o naruszeniu przepisów prawa podatkowego,
-
ZUS - o naruszeniu przepisów w zakresie ubezpieczeń społecznych.
Jeżeli natomiast inspektor pracy stwierdzi naruszenie warunków prowadzenia agencji zatrudnienia, powinien on niezwłocznie poinformować o tym fakcie marszałka właściwego województwa.
Kontrola PIP - zakończenie procedury
Po zakończeniu kontroli inspektor pracy powinien sporządzić protokół z przeprowadzonej kontroli. Zawiera on m.in. opis stwierdzonych naruszeń prawa oraz inne informacje, które mają znaczący wpływ na wynik czynności kontrolnych. Jeżeli w trakcie kontroli inspektor pracy nie stwierdzi żadnego naruszenia prawa ani innych uchybień, nie ma obowiązku sporządzać protokołu. Zamiast tego powinien wystawić natomiast notatkę urzędową, w której zamieści zwięzły opis stanu faktycznego stwierdzonego podczas przeprowadzonej kontroli.
