Od kilku miesięcy zatrudniam dwie osoby na umowy zlecenia ze stałym wynagrodzeniem miesięcznym. Pierwszy ze zleceniobiorców przystąpił do ubezpieczenia chorobowego, drugi zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu. W styczniu obaj przebywali 5 dni na zwolnieniach lekarskich, które są dostępne na PUE. Jak w tej sytuacji należy obliczyć wynagrodzenie za niepełny miesiąc umowy? Jak pomniejszać wynagrodzenie zleceniobiorcy w przypadku choroby?
Edward, Nowa Sól
Zdarza się, że osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia zachoruje i wtedy należy rozważyć, czy i w jaki sposób pomniejszać wynagrodzenie zleceniobiorcy. Czy należy wypłacić mu wynagrodzenie za czas, w jakim nie pracował? Odpowiedź poniżej.
Czym jest umowa zlecenie?
Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną i jedną z najpopularniejszych form zatrudnienia. Oznacza to, że przy jej zawieraniu, wykonywaniu, rozwiązywaniu czy rozstrzyganiu wszelkich sporów zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Umowa zlecenie to zobowiązanie zleceniobiorcy do wykonania określonej czynności dla innego podmiotu – zleceniodawcy, na warunkach które zostały określone w umowie.
Zatrudniając zleceniobiorcę, powinno się pamiętać, iż w przypadku takiej umowy istnieje obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS-u, jedynie składka zdrowotna jest tu dobrowolna. Zleceniodawca zwolniony jest z odprowadzania składek społecznych za zleceniobiorcę, gdy zleceniobiorca posiada inne tytuły do ubezpieczenia, których kwota jest równa lub wyższa niż minimalna krajowa.
Wynagrodzenie zleceniobiorcy w przypadku choroby
Umowy zlecenia nie podlegają regulacjom Kodeksu pracy, czyli w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia nie ma zastosowania rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy. Przepisy prawa nie regulują wprost sposobu zmniejszenia wynagrodzenia zleceniobiorców. Strony stosunku cywilnoprawnego mają pełną swobodę w kształtowaniu związanych z tym zagadnieniem postanowień. Dlatego informacja, jak pomniejszać wynagrodzenie zleceniobiorcy w przypadku choroby, powinna zostać uregulowana w samej treści umowy.
W przypadku gdy w treści umowy zlecenia nie ma zapisów, które określałyby, jak pomniejszać wynagrodzenie zleceniobiorcy w razie choroby, wówczas przyjmuje się, że wynagrodzenie może być zredukowane tylko wtedy, gdy zatrudniona osoba nie wykonała w pełni zleconych prac z powodu nieobecności chorobowej. Zatem jeśli mimo choroby zleceniobiorca zrealizował zlecenie w całości, brak jest podstaw do redukowania zapłaty za pracę, czyli otrzymuje on wynagrodzenie w pełnej wysokości.
Jeżeli zlecenie nie zostało wykonane w całości, wówczas – z uwagi na fakt braku przepisów prawnych określających metodę zmniejszenia wynagrodzenia za dni chorobowe w przypadku umów ze stałą miesięczną kwotą – pozostaje to w decyzji zleceniodawcy.
Natomiast zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego zleceniobiorcy nie powinno mieć wpływu na takie wyliczenie. Zleceniodawca może przykładowo:
- podzielić kwotę wynagrodzenia przez liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu i pomnożyć otrzymany wynik przez liczbę dni, w których wykonywane było zlecenie w tym miesiącu;
- podzielić kwotę miesięcznego wynagrodzenia przez liczbę godzin, w jakich miało być wykonywane zlecenie, i pomnożyć otrzymany wynik przez liczbę godzin wykonywania zlecenia w danym miesiącu;
- ustalić procent realizacji zlecenia w danym miesiącu i przemnożyć wyznaczoną stawkę procentową przez wynagrodzenie miesięczne.
Podczas tych wyliczeń należy pamiętać, że w przypadku umów zleceń obowiązuje minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców, która w 2023 roku od lipca wynosi 23,50 zł. Zapłata za pracę po podzieleniu przez liczbę wypracowanych w miesiącu godzin nie może być niższa od 23,50 zł. W przeciwnym wypadku należy wypłacić wyrównanie do tej kwoty.
Przykład 1.
Pan Mateusz zatrudniony jest na umowę zlecenie gwarantującą stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 4000 zł brutto. W sierpniu wskutek choroby zrealizował w czasie 100 godzin 90% przewidzianych na ten miesiąc prac i przebywał 5 dni na zwolnieniu chorobowym. A zatem jego wynagrodzenie powinno wynieść 3600 zł brutto (4000 zł x 90%). Uzyskana kwota w przeliczeniu na godzinę jest wyższa od godzinowej stawki minimalnej obowiązującej w 2023 roku, tj. 3600 zł : 100 godzin = 36 zł; (36 zł > 23,50 zł.)
Przykład 2.
Pan Karol pracuje na podstawie umowy zlecenia ze stawką miesięczną wynoszącą 2000 zł. Zgodnie z umową w sierpniu miał do przepracowania 60 godzin, jednak w związku z 5-dniowym zwolnieniem lekarskim przepracował jedynie 50 godzin. Zleceniodawca wyliczył jego wynagrodzenie w następujący sposób:
2 000 zł : 60 godzin = 33,33 zł
33,33 zł x 5 godzin = 1666,67 zł.
Godzinowa kwota w tym przypadku jest wyższa od minimalnej stawki godzinowej.
Przykład 3.
Pan Jan ma zawartą umowę zlecenie przewidującą wynagrodzenie określone w stałej miesięcznej kwocie na poziomie 3 000 zł brutto. W sierpniu:
- przepracował w sumie 26 dni (60 godzin);
- chorował przez 5 dni.
Zleceniodawca postanowił zmniejszyć wynagrodzenie zleceniobiorcy w przypadku choroby w następujący sposób:
3 000 zł : 31 dni = 96,77 zł;
96,77 zł x 26 dni = 2 516,02 zł.
Kwota ta w przeliczeniu na godzinę jest wyższa od godzinowej stawki minimalnej obowiązującej w 2023 roku: 2516,02 zł : 60 godzin = 41,96 zł (41,93 zł > 23,50 zł).
Zleceniobiorcy przebywający na zwolnieniu lekarskim, którzy są zgłoszeni do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, otrzymają za ten czas zasiłek chorobowy. Może się jednak zdarzyć, że zleceniobiorca nie przystąpił dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego albo stał się niezdolny do pracy w tzw. okresie wyczekiwania. W takiej sytuacji może on uzyskać zaświadczenie lekarskie na druku ZUS ZLA i przedstawić je płatnikowi składek, ale za ten okres nie nabędzie prawa do zasiłku chorobowego.
Decyzja, jak pomniejszać wynagrodzenie zleceniobiorcy w przypadku choroby, w większości sytuacji należy do zleceniodawcy. Trzeba jednak pamiętać, że konieczne jest, aby zapłata za pracę po podzieleniu przez liczbę wypracowanych w miesiącu godzin nie była niższa od minimalnej stawki godzinowej obowiązującej w danym roku.
