Zatrudnienie uchodźcy z Ukrainy

Cały świat żyje konfliktem zbrojnym na terenie Ukrainy. Wielu mieszkańców tego kraju zdecydowało się na opuszczenie go w trybie natychmiastowym. Polski rząd w tej sytuacji postanowił wprowadzić nowe przepisy dotyczące legalizacji pobytu cudzoziemców oraz inne zmiany wspierające przebywanie ich na terenie naszego państwa. 12 marca 2022 roku została uchwalona ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, dzięki której zatrudnienie uchodźcy z Ukrainy zostało maksymalnie uproszczone.

Legalny pobyt uchodźcy w Polsce

Zgodnie z ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa osoby, które przekroczyły granicę polsko-ukraińską nie wcześniej niż 24 lutego 2022 roku mogą legalnie przebywać w naszym kraju przez okres 18 miesięcy, pod warunkiem że:

• wjechały na terytorium naszego kraju (nie wcześniej niż 24 lutego) w związku z konfliktem zbrojnym na terenie Ukrainy,
• deklarują zamiar pozostania na terytorium Polski.

Dla osób tych przewidziano szereg uprawnień, jednak konieczne będzie uzyskanie przez nich numeru PESEL.

PESEL dla uchodźcy – kto może go uzyskać?

We wniosku o nadanie numeru PESEL należy podać podstawowe informacje. Wzór jest dostępny w wersjach dwujęzycznych i można go znaleźć bezpośrednio na stronie rządowej. Dane, jakie należy w nim podać, to:

• imię i nazwisko,
• data i miejsce urodzenia,
• kraj urodzenia i obywatelstwo,
• data wjazdu do Polski,
• unikalny numer ewidencyjny nadany przez organ ukraiński ‒ jeżeli wnioskodawca go posiada.

Przy staraniu się o numer PESEL dla dziecka należy podać dane rodziców lub osoby sprawującej nad nim opiekę.

Wnioski można składać w dowolnym urzędzie gminy i trzeba to zrobić osobiście, bowiem w tym przypadku występuje obowiązek pobrania odcisków palców u osób powyżej 12. roku życia, a także potwierdzenie tożsamości na podstawie dokumentu podróży, Karty Polaka lub innego dokumentu ze zdjęciem umożliwiającego ustalenie tożsamości, a w przypadku osób, które nie ukończyły 18. roku życia – również dokumentu potwierdzającego urodzenie. Co ważne, potwierdzenie tożsamości może nastąpić na podstawie dokumentu unieważnionego, jeżeli umożliwia on jej ustalenie. Jeżeli uchodźca nie ma takich dokumentów, potwierdzenia tożsamości dokonuje się na podstawie oświadczenia. Składając dokumenty, nie można zapomnieć o dołączeniu aktualnego zdjęcia.

Uzyskanie numeru PESEL znacznie ułatwi cudzoziemcom funkcjonowanie w naszym kraju. Dzięki temu identyfikatorowi będą mogli starać się również o świadczenia i wsparcie socjalne wynikające z przepisów ustawy. Z pewnością ułatwi też załatwianie formalności związanych z zatrudnieniem.

Zatrudnienie uchodźcy z Ukrainy

Osoby, których pobyt w Polsce uznaje się za legalny, mogą zostać zatrudnione pod warunkiem, że pracodawca w ciągu 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy zawiadomi powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu mu wykonywania pracy. 

W ustawie określono, jakie informacje należy podać w tym dokumencie i są to:

1. dane identyfikacyjne podmiotu powierzającego wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy;
2. dane osobowe obywatela Ukrainy: imiona i nazwisko; datę urodzenia; płeć; obywatelstwo; rodzaj, numer i serię dokumentu podróży lub innego dokumentu stwierdzającego lub pozwalającego ustalić tożsamość oraz państwo, w którym wydano ten dokument;
3. rodzaj umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy;
4. stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy;
5. miejsce wykonywania pracy.

Powiadomienie o zatrudnieniu uchodźcy z Ukrainy powinno zostać wysłane za pomocą portalu praca.gov.pl. Niewypełnienie ww. warunków oznacza brak możliwości wykonywania pracy bez zezwolenia na nią. W ustawie wspomniano również, że minister właściwy do spraw pracy będzie mógł określić liczbę osób, którym powierzyć wykonywanie pracy.

Zgłoszenie uchodźcy w urzędzie pracy

Na mocy specustawy obywatele Ukrainy mogą również zarejestrować się w urzędach pracy jako osoby bezrobotne. Takie rozwiązanie pozwala nie tylko korzystać z pośrednictwa pracy, ale także z poradnictwa zawodowego oraz szkoleń. Przepis ten ma również zastosowanie do osób, które ukończyły 60 lat (w przypadku kobiet) lub 65 lat (w przypadku mężczyzn).

Pozostałe projektowane regulacje pomocowe dla obywateli Ukrainy

W artykule 26. ustawy wymieniono, jakie świadczenia będzie mogła pobierać osoba przebywająca legalnie na terenie Polski. Są to:

1. świadczenia rodzinne, o których mowa w Ustawie z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych;
2. świadczenie wychowawcze, o którym mowa w Ustawie z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3. świadczenie „dobry start”, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 187a Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
4. rodzinny kapitał opiekuńczy, o którym mowa w ustawie z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym, jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
5. dofinansowanie obniżenia opłaty rodziców za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ust. 1 Ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, jeżeli zamieszkuje z dzieckiem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

– odpowiednio na zasadach i w trybie określonych w tych przepisach, z wyłączeniem warunku posiadania karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”.

Rozliczanie obcokrajowcy w systemie wFirma.pl

Co do zasady rozliczanie cudzoziemca odbywa się na takich samych zasadach jak rozliczanie polskich pracowników. Najważniejszą kwestią jest ustalenie czy pracownik posiada status rezydenta podatkowego czy nie. od tego bowiem zależy sposób naliczania podatku dochodowego. W systemie wFirma.pl podczas dodawania pracownika w systemie w zakładce KADRY » PRACOWNICY » DODAJ w zakładce ZUS, US i PPK w rubryce POLSKA REZYDENCJA PODATKOWA należy wybrać tak lub nie i na tej podstawy system zastosuje opodatkowanie podatkiem ogólnym lub zryczałtowanym.

Legalny pobyt i zatrudnienie uchodźcy z Ukrainy – podsumowanie

Polacy chcą wesprzeć osoby uciekające przed wojną, wprowadzając przepisy, które pomogą im ułożyć sobie życie na terenie Polski. Zatrudnienie uchodźców z Ukrainy przebywających legalnie na terenie RP będzie odbywało się na podstawie powiadomienia urzędu pracy. Jest to znaczne usprawnienie zarówno dla pracodawców, jak i osób, które chcą podjąć aktywność zawodową w naszym kraju.